خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: روزهای سرد پاییزی و زمستانی و موسوم برداشت مرکبات برای باغداران مازندران امسال گرم و داغ بود، هم پای خریداران خارجی به باغ‌ها باز شد و هم دروازه‌های بین‌المللی به روی مرکبات استان راهبرد گشوده شد اما ۲۰۰ کیلومتر آن‌سوتر از باغات شمال، عده‌ای حجره دار و میوه فروش، به دلیل ضعف متولیان پایتخت نشین برای تنظیم بازار، دایه مهربان‌تر از مادر شده‌اند و نقشه‌های شومی برای مرکبات مازندران در سر می‌پرورانند.
افزایش قیمت مرکبات در بازار تهران، سبب شده تا اتحادیه میوه و تره بار پایتخت، دلیل این گرانی را در صادرات بی برنامه و بی رویه مرکبات شمال قلمداد کند در حالی که ریشه این مشکل را باید در زیر پوست شهرهای پایتخت جستجو کرد نه باغات شمال.
از سوی دیگر رونق صادرات در برابر تحریم‌ها در حالی اتخاذ شد که تداوم این سیاست نیازمند پایداری در مسیر دشواری است که توسط صادرکنندگان برای راهیابی به بازار کشورهای هدف در حال پیمودن است.
در حوزه کشاورزی به ویژه مرکبات و کیوی با توجه به تولید فراوان و ذخیره مناسب مازاد، تولید زمینه‌ها به گونه‌ای فراهم است که کمبودی برای روزهای پایانی سال و ایام نوروز محسوب می‌شود. این موضوع در کنار تدابیری که برای تنظیم بازار مبنی بر ممنوعیت صادرات در این ایام اتخاذ می‌شود، این دغدغه را ایجاد می‌کند که بنا بر سال‌های گذشته این تصمیم ابلاغ شده و در این صورت نه تنها رغبت ایجاد شده در افزایش سهم صادرات توسط فعالان بخش خصوصی در مراودات تجاری به یاس مبدل می‌شود بلکه احتمال از دست دادن بازارهای تصاحب شده در کشورهای هدف توسط رقبای تجاری بین‌المللی بسیار افزایش می‌یابد و این رویکرد زحمات صورت گرفته در سال جاری برای صادرات این محصولات تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
واقعیت ممنوعیت صادرات مرکبات مازندران چیست؟
پیگیری‌های خبرنگار مهر از متولی اصلی بخش صادرات و بخش خصوصی مازندران نشان می‌دهد که روند صادرات محصولات کشاورزی و کیوی در استان در حال انجام است و تاکنون مصوبه رسمی مبنی بر ممنوعیت صادرات مرکبات ابلاغ نشده است اما برخی میدان داران و اتحادیه میوه و تره بار تهران دایه‌های مهربان‌تر از مادر شده‌اند و چنین درخواست‌هایی را مطرح می‌کنند.
عبدالله مهاجر رئیس اتاق بازرگانی مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر می‌گوید به دلیل بالا بودن قیمت مرکبات در بازار تهران برخی اتحادیه میوه و تره بار عنوان می‌کنند گرانی مرکبات به دلیل صادرات بی رویه‌ای است که در مازندران انجام می‌شود اما واقعیت این نیست.
وی دلیل گرانی مرکبات در تهران را افزایش هزینه‌هایی نظیر کرایه حمل مطرح می‌کند و می‌گوید واقعیت آن است که برای باغدار به صرفه نیست مرکبات را بالای درخت کمتر از ۱۰ هزار تومان بفروشد زیرا هزینه‌های کارگری، نهاده‌ها و انبارداری بالا رفته است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر تولید مرکبات در استان بیش از ۲.۵ میلیون تن بوده که یک میلیون تن آن مازاد مصرف است و نهایت صادراتی که هر سال می‌توان انجام داد بیش از ۲۰۰ هزار تن است و باز با مازاد محصول مواجه هستیم.
تولید مرکبات در استان بیش از ۲.۵ میلیون تن بوده که یک میلیون تن آن مازاد مصرف است و نهایت صادراتی که هر سال می‌توان انجام داد بیش از ۲۰۰ هزار تن است و باز با مازاد محصول مواجه هستیم
مهاجر یادآور شد: در جلسه‌ای که هفته آینده با وزیر صمت در اتاق ایران داریم موضوع صادرات مرکبات را به جد پیگیری خواهیم کرد تا خواسته اتحادیه‌های پایتخت به کرسی ننشیند زیرا باید ریشه مشکل را در جای دیگری جستجو کرد.
رئیس اتاق بازرگانی مازندران درباره صادرات مرکبات در سال جاری گفت: واقعیت این است که صادرات و ارسال محصول رونق خوبی دارد و خریداران خارجی با ورود به باغ‌ها از باغداران خرید می‌کنند، هرچند محصولات به نام دیگر استان‌ها ثبت می‌شود و این در اولویت چندم ما قرار دارد زیرا هدف اصلی سود باغدار است.
به رغم شیوع کرونا و تقلای اتحادیه‌های میوه و تره بار تهران و پایتخت و سنگ اندازی های صورت گرفته، دروازه‌های بین‌المللی برای مرکبات مازندران باز شد و هر روز شاهد ارسال ۴۰ تا ۵۰ کانتینر مرکبات از استان به سمت بازارهای خارجی هستیم و بیشتر این محموله‌ها به مرزهای آستارا ارسال می‌شود تا از آن طریق به بازارهای هدف برسد.
صادرات ۷۰ هزار تنی مرکبات / باز به کام دیگران
آمارهای جهاد کشاورزی مازندران نشان می‌دهد تاکنون بیش از ۵۰ درصد مرکبات استان برداشت شد و بیش از ۷۰ هزار تن مرکبات نیز تاکنون صادر شده که نسبت به سال قبل جهش داشته است.
خرید میوه شب عید و خرید تضمینی مرکبات تا حدود زیادی می‌تواند دغدغه اتحادیه‌های میوه و تره بار پایتخت و تهران را برای متعادل سازی قیمت‌ها رفع کند و در آخرین نشست مجمع نمایندگان مازندران با معاون اول رئیس جمهور قرار شد ۵۰ هزار تن مرکبات در مازندران برای شب عید ذخیره سازی و خرید شود.
ذخیره سازی میوه شب عید درحالی است که باغداران مازندران تجربه خوشایندی از این اقدام ندارند و دو ۲۰۰ میلیارد تومان از مطالبات دو سال قبل و ۷۰ میلیارد تومان از مطالبات پارسال آنها با تأخیری چند ماهه به صورت نصفه و نیمه پرداخت شده است.
حسینقلی قوانلو رئیس سازمان صمت مازندران خرید تضمینی مرکبات شب عید را از جمله سیاست‌ها و بسته‌های حمایتی برای حمایت از باغداران بیان کرد و گفت: سال قبل ۷۰ میلیارد تومان زیان در این بخش وارد شد و باید نسبت به جبران این زیان‌ها برای حمایت از باغداران اقدام کرد.
وی در گفتگو با خبرنگار مهر با اظهار اینکه بخشی از پول باغداران و فروشندگان مرکبات داده نشده است، تصریح کرد: در سفر اخیر نوبخت ۳۰ میلیارد تومان بابت ضرر و زیان و یا تفاوت فروش مرکبات و نرخ یارانه‌ای دستور داده شد و امروز می‌توان گفت که همه بدهی کشاورزان با تأخیر چندماهه پرداخت شده است.
در سفر اخیر نوبخت ۳۰ میلیارد تومان بابت ضرر و زیان و یا تفاوت فروش مرکبات و نرخ یارانه‌ای دستور داده شد و امروز می‌توان گفت که همه بدهی کشاورزان با تأخیر چندماهه پرداخت شده است
قوانلو ادامه داد: همین که توانستیم بدهی را پرداخت کنیم گام مثبتی است و خوشبختانه در صادرات مرکبات جهش داشتیم ولی مشکل این است که صادرات مرکبات به اسم استان ما ثبت نمی‌شود اما این مسئله چندان مهم نیست.
وی بالا بودن هزینه حمل‌ونقل را از جمله مسائل بیان کرد و گفت: اکنون کالاها به مرز آستارا و دیگر مرزها برده می‌شود تا با کامیون‌های برگشتی به بازارهای هدف ارسال شود.
در حالی که پایتخت‌نشینان تهران ضعف‌های موجود در تنظیم بازار را به گرده صادرات مرکبات در ۲۰۰ کیلومتر دورتر از مازندران می‌اندازند، قانونگذاران مازندران در مجلس نیز پیگیر لغو ممنوعیت صادرات مرکبات در استان هستند.
اگرچه هنوز مصوبه ممنوعیت صادرات مرکبات رسماً ابلاغ نشده اما تلاش‌های پشت پرده پایتخت‌نشینان رسمیت یافتن چنین طرحی را دور از انتظار نمی‌داند. از این رو منصورعلی زارعی رئیس مجمع نمایندگان مازندران با اشاره به نارضایتی باغداران از ضعف سیاست‌های حمایتی دولت در قبال آنان یادآور شد: نبود انبارهای استاندارد، کمبود صنایع تبدیلی، فرسودگی ماشین آلات و کارگاه‌های آبمیوه گیری، فقدان وسایل حمل‌ونقل مناسب و ضعف صنعت بسته بندی و نیز ضایعات بالای مرکبات از مشکلات اساسی باغداران مازندرانی است.
ورود مجلس برای ممنوعیت صادرات مرکبات
منصور علی زارعی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در تشریح مشکلات عرصه صادرات مرکبات خاطرنشان کرد: نبود وسایل حمل‌ونقل مناسب و کانتینرهای یخچال دار، تعهدات ارزی و حقوق گمرکی مهمترین مشکلات حوزه صادرات مرکبات در کشور به شمار می‌رود.
زارعی مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی را برای رفع مشکلات عرصه تولید مرکبات یادآور شد و افزود: دولت باید از طریق تقویت پوشش‌های بیمه‌ای، تأمین نهاده‌های تولید، کاهش ضایعات محصولات و حذف واسطه‌ها و دلالان از فرآیند تولید تا عرضه محصول مرکبات به بازار، چتر حمایتی خود را بر سر باغداران گسترش دهد.
زارعی با تاکید بر مسئولیت قطعی دولت در قبال باغداران گفت: دولت وظیفه دارد با هدف تأمین مرکبات شب عید مردم نسبت به خریداری آن از باغداران با قیمت تجاری و ذخیره سازی مرکبات اقدام کند و در این ارتباط نباید چشمداشتی به جیب باغداران داشته باشد.
به گفته این مسئول در جلسه مشترک مجمع نمایندگان و استاندار مازندران با معاون اول رئیس جمهور، نماینده عالی دولت در استان در خصوص خریداری و ذخیره سازی ۵۰ هزار تن مرکبات شب عید از باغداران مازندرانی متعهد شد.
فصل زمستان روزهای پایانی برداشت مرکبات در مازندران است و هر روزه نیسان‌های آبی زیادی حامل بار مرکبات به مقصد تهران در جاده‌های مازندران درحرکت هستند تا نیاز پایتخت‌نشینان را به میوه و مرکبات تأمین کنند و باید همه بخش‌های از جمله مرکزنشینان دست به دست هم دهند تا امید و انگیزه کشاورزان و باغداران به تولید بیشتر شود و ویلاهای سیمانی جایگزین باغات سبز شمال نشود.
