با توجه به تشدید پاندمی کرونا و بروز تبعات خونبار آن در ایران و جهان، بسیاری از کشورها با سطوح درآمد و ثروت گوناگون، اقدام به سفارش واکسن کرونای فایزرـ بیونتک کردهاند: از عربستان ثروتمند تا ونزوئلای فعلا فقیر و از امارات متمول تا افغانستان نه چندان توانمند! اکنون پس از تایید چند تن از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام مبنی بر دستور رهبری برای بازبینی مجدد پرونده FATF و کنوانسیون پالرمو، به نظر میرسد که روزنه امید کوچکی برای امکان خرید واکسن برای ایران فراهم شود.
علی بیگدلی، کارشناس روابط بینالملل و استاد دانشگاه شهید بهشتی در گفتوگو با گسترشنیوز، از دلایل الزام پیوستن ایران به FATF میگوید. این استاد دانشگاه در پاسخ به پرسشی مبنی بر تبعات قطعی و احتمالی نپیوستن ایران به این پیمان پولی، اذعان داشت: ما راهی جز پیوستن به افایتیاف و کنوانسیون منع پولشویی پالرمو نداریم. در حال حاضر ایران به دلیل عدم عضویت در این معاهده، از امکان خرید واکسن و سایر ملزومات پزشکی محروم است.
وی افزود: ایران در شرایط فعلی تحت تحریم دارو قرار ندارد، در واقع هیچ کشوری نمیتواند یک عضو دیگر سازمان ملل را مورد تحریم غذایی و دارویی قرار دهد. با این حال تا زمانی که به این پیمان نپیوندیم، نمیتوانیم واکسن کرونا را تهیه کنیم. پیوستن فوری ایران به این پیمان، باعث میشود که دوباره شبکه سوئیفت به روی ایران باز بشود و پیمانسپاری ارزی نیز برای ما ممکن شود.
این استاد دانشگاه خاطرنشان ساخت: ایران بیش از ۴۶ میلیارد دلار، مطالبات معوقه بلوکه شده از محل فروش نفت دارد که در بسیاری از کشورهای جهان نظیر چین، هند و کره جنوبی سرگردان است و امکان بازپسگیری این منابع را تا زمان پیوستن به این پیمان نداریم. این کارشناس روابط بینالملل در پاسخ به پرسشی مبتنی بر امکان فروش نفت و صادرات محصولات دیگر پس از پیوستن ایران به افایتیاف، اظهار داشت: امکان فروش نفت و محصولات دیگر تا زمان لغو تحریمها میسر نیست. با این حال، ایران میتواند به مبالغ قابل توجهی از داراییهای بلوکه شده خود دسترسی پیدا کند و با آن واکسن وتجهیزات پزشکی و کالاهای اساسی وارد کند.
علی بیگدلی همچنین در واکنش به احتمال امکان تهاتر واکسن با بدهیهای کشورها به ایران نیز یادآور شد: حتی ونزوئلا و عراق هم توان پرداخت پول نقد به ایران را ندارند و ابزار تهاتر نیز فقط در قبال نفت یا بنزین فروخته شده و یا بدهیهای انباشته شده پیشین به ایران، از طریق ارسال کالاهای غیرممنوعه میسر است. در حال حاضر ونزوئلا پیشنهاد تهاتر بنزین ایران با آناناس و انبه را داده است و به تازگی عراق نیز، موافقت کرد که در ازای بخشی از بدهیهای ایران، با ارسال جو به قیمت هر تن ۱۲۵ دلار، با ایران موافقت کرده است.
وی در پایان گفت: پس نباید به احتمال تهاتر دلخوش باشیم که مثلا ایران به ازای مطالبات خود از دولت کره جنوبی، بخواهد که کرهایها به ازای بدهی خود به ایران، واکسن و فریز نگهداری آن را تهیه کنند و به ایران تحویل بدهد! ایران باید هرچه سریعتر به افایتیاف، بپیوندد تا بخشی از فشار اقتصادی وارده بر کشور، فروکش کند و در مهار کرونا نیز، دولت بتواند عملکردی بهتری از وضع فعلی داشته باشد.