20 تا 30 خانواده سال هاست که در گوشه ای از شهرستان پلدختر آواره هستند. این خانواده ها قبلا در یکی از روستاهای شهرستان پلدختر زندگی می کردند، اما از حدود 40 سال پیش با برخی اهالی آن روستا به اختلافات ملکی و شخصی برخوردند و به ناچار آواره منطقه ای در حاشیه شهرستان پلدختر شدند. فرمانداری شهرستان پلدختر نیز از سه سال پیش وعده داده بود که زمینی مناسب برای اسکان آنها در نظر بگیرد. البته نه تنها ظاهرا بعد از وقوع سیل در استان لرستان این وعده به فراموشی سپرده شده، بلکه حتی ظاهرا فرماندار شهرستان پلدختر تعداد این آوارگان را نیز فراموش کرده است و در گفت و گو با رکنا اظهار می کند که تعداد این ها 4 خانوار است، نه 20 تا 30 خانوار.
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، حدود 20 تا 30 خانواده سال هاست که در روستای دول گز از توابع احمد آباد بخش معمولان شهرستان پلدختر آواره هستند و در کپر یا در خانه هایی خشت و گلی زندگی می کنند. این 20 خانواده از تمام مساحت ایران و استان لرستان فقط جایی کوچک و سقفی کوتاه برای زندگی می خواهند که در آن به آب، برق و سایر امکانات اولیه زندگی دسترسی داشته باشند.
جایی که در آن بچه هایشان بتوانند به مدرسه بروند و زنان آنها فضایی امن برای زندگی داشته باشند؛ جایی که در آن دام هایشان محلی برای در امان ماندن از باد و باران داشته باشند و مردها نیز به راحتی بتوانند به کشاورزی و دامداری خود برسند. اما 40 سال است چنین محلی از اهالی روستای دول گز به دلیل اختلافات ملکی و شخصی آنها با اهالی روستای مجاور دریغ شده و آنها زیر سایه بی توجهی مسئولان شهرستان پلدختر و استان لرستان، کپرنشین شده اند.
این در حالی است که اکنون اهالی روستای دول گز، نه به آب آشامیدنی سالم دسترسی دارند و نه به امکانات اولیه بهداشتی. سرویس بهداشتی نیز در این روستا وجود ندارد و اهالی، خانه ها یا چادرهای خود را با لامپ های شارژی که از طریق باتری خودرو شارژ می شود، روشن نگه می دارند. در چنین شرایطی نیز طبیعی است که وقتی آب و برقی به اهالی این روستا نرسیده است، آنها از تمام انواع وسایل منزل، از جمله یخچال، تلوزیون و ... بی نصیب باشند.
کودکان دول گز نیز نه تنها در شرایط شیوع کرونا و ارائه آموزش های مجازی از تحصیل جا مانده اند، بلکه اساسا از سه سال پیش به دلیل فاصله حدود 2 کیلومتری محل زندگی آنها با نزدیکترین روستایی که در آن مدرسه وجود دارد، از تحصیل محروم مانده اند. اهالی این روستا همچنین نمی توانند محلی مناسب برای نگهداری از دام هایشان احداث کنند؛ چراکه اساسا بخشی از آنها خودشان هم در چادر یا کپر زندگی می کنند و بسیار طبیعی است که در چنین شرایطی دام هایشان نیز طویله نداشته باشند.
روستای دول گز در حاشیه آزادراه خرم آباد – اندیمشک واقع شده و فاصله آن با خرم آباد یعنی مرکز استان لرستان 50 کیلومتر است و البته با مرکز شهرستان پلدختر نیز دقیقا همین قدر فاصله دارد. راه دسترسی به دول گز نیز صعب العبور نیست و اگر مسئولان استان لرستان و شهرستان پلدختر بخواهند به این روستا سر بزنند، صرفا باید 50 کیلومتر را در آزادراه و 2 کیلومتر را در جاده خاکی طی کنند تا بتوانند نظاره گر آوارگی این مردم باشند.
اهالی این روستا سال هاست که در همین منطقه و در خانه هایی خشت و گلی زندگی می کنند. این در حالی است که محل زندگی آنها بین دو رودخانه واقع شده است که هر لحظه امکان وقوع سیل در آنها وجود دارد. همچنین این روستا در حاشیه یک خط لوله انتقال نفت و البته در زمین هایی قرار گرفته است که از نظر منابع طبیعی جزو اراضی ملی محسوب می شود و به همین دلیل، هیچ گاه اهالی روستای دول گز نتوانسته اند مجوز ساخت مسکن دریافت کنند.
با وجود این که گفته می شود اهالی دول گز بیش از 40 سال است در همین وضعیت زندگی می کنند، اما به گفته برخی فعالان محلی استان لرستان، سه سال پیش فرمانداری دول گز زمینی را جهت فراهم کردن شرایط مطلوب اسکان برای آنها در نظر گرفت و دول گزی ها نیز در همان زمان با هزینه شخصی خودشان آن زمین را صاف کردند؛ اما وقوع سیل در سال 98 در استان لرستان منجر به آن شد که دول گزی ها نتوانند در آن زمین برای خودشان خانه بسازند و بعد از سیل هم رفته رفته، فرمانداری وعده خود مبنی بر فراهم کردن امکانات مناسب برای زندگی دائم اهالی این روستا را فراموش کرد.
بعد از سیل نیز که زمین در نظر گرفته شده برای اهالی این روستا دچار آسیب شد، دول گزی ها از بخشداری معمولان درخواست کردند که در همین محلی که سال هاست در آن سکونت دارند، خانه بسازند و دولت هم برای آنها آب و برق فراهم کند؛ درخواستی که البته بخشداری به دلیل احتمال وقوع سیل در دول گز با آن مخالفت کرد و اداره کل منابع طبیعی استان لرستان نیز به دلیل این که این زمین در اراضی ملی واقع شده است، مثل سال های قبل اجازه ساخت و ساز در آن را نداد.
اهالی روستای دول گز همگی کشاورز و دامدار هستند و صرف نظر از محلی که در آن زندگی می کنند، خودشان زمین های بسیاری در بخش احمدآباد دارند. بسیاری از زمین ها نیز باغ یا مزارع زراعت دائم محسوب می شود و به همین دلیل می توان گفت اهالی روستای دول گز حاشیه نشین نیستند، بلکه روستاییانی هستند که از حدود 40 سال پیش به دلیل برخی مشکلات ملکی و شخصی با اهالی روستای مجاور خود، به منطقه ای در حاشیه کوهستان پناه برده و سرپناه های اصلی خود را از دست داده اند.
بعد از وقوع سیل نیز بخشداری معمولان به اهالی این روستا گفته است که باید یکی از زمین های خودشان را که امکان رساندن آب و برق به آن بیشتر فراهم است، انتخاب کنند تا در صورت طی روال اداری در ادارات کل منابع طبیعی، امور روستایی، مسکن و شهرسازی و استانداری لرستان، دول گزی ها بتوانند در آن زمین به ساخت و ساز بپردازند.
اهالی دول گز نیز چند ماهی است که این زمین را انتخاب کرده اند و با وجود ارائه درخواست مجدد به بخشداری معمولان، همچنان در پیچ و خم های اداری گیر کرده اند. البته باید به این نکته توجه داشت که اگر اهالی روستای دول گز خودشان هم زمین نداشتند، بازهم فرمانداری شهرستان پلدختر موظف بود با گرفتن مجوز از اداره کل منابع طبیعی استان، زمینی را جهت احداث روستا برای دول گزی ها در نظر بگیرد؛ موضوعی که البته پیش از وقوع سیل، فرمانداری پلدختر وعده آن را به دول گزی ها داده بود، اما بعد از وقوع سیل، اجرای این وعده به فراموشی سپرده شد.
در شرایط کنونی نیز اهالی دول گز تاکید دارند که فرمانداری پلدختر یا باید در همین محل زندگی فعلی آنها برایشان مجوز ساخت صادر کند، یا در محلی که آنها اخیرا انتخاب کرده اند، مجوز ساخت دریافت کنند یا در نهایت، مسئولان فرمانداری در هر محلی که خودشان صلاح می دانند، برای احداث روستا به آنها زمین بدهند.
فعالان اجتماعی لرستان که ماجرای دول گزی ها را برای رکنا تعریف کردند، اما این را هم در میان صحبت هایشان گفتند که با وجود این که بیش از دو سال است اهالی این روستا، این درخواست را به فرمانداری پلدختر ارائه داده اند، اما هیچ گاه با پاسخی روشن از سوی فرمانداری مواجه شده اند و به همین دلیل، بیش از دو سال است که بلاتکلیف مانده اند.
کم توجهی مسئولان محلی به مشکلات اهالی دول گز البته صرفا به فرمانداری پلدختر مربوط نمی شود و آن طور که فعالان اجتماعی لرستان می گویند، روند رسیدگی به مشکلات دول گزی ها به گونه ای است که بخشداری معمولان نامه ارسال‌شده در بهمن 99 توسط آنها مبنی بر درخواست تخصیص زمین را حدود چهار ماه بعد یعنی در خرداد 1400 به اداره کل منابع طبیعی استان ارائه داد و این اداره کل نیز هنوز به این نامه پاسخ نداده است.
در این میان البته حدود یک ماه پیش نیز تعدادی از اهالی دول گز به دلیل مشکلات شخصی که با برخی از دیگر اهالی این روستا داشتند، به همراه برخی از اهالی روستای مجاور به اداره کل امور روستایی استان مراجعه کرده و اظهار داشته اند که اختصاص مجوز ساخت روستا توسط زمینی که برخی اهالی در ماه های اخیر انتخاب کرده اند، موجب آسیب به مزارع آنها خواهد شد.
البته ریشه این ماجرا به اختلافات ملکی بازمی‌گردد که حدود 40 سال است بین اهالی دول گز و روستای مجاور آنها وجود دارد و در سال های اخیر نیز دادگاه به نفع اهالی روستای مجاور حکم داده است و به همین دلیل، آنها حاضر نیستند که هیچ کدام از دول گزی ها در نزدیکی زمین زراعی‌شان ساکن شوند.
بعد از مراجعه این افراد به اداره کل امور روستایی نیز مدیرکل امور روستایی استان در تاریخ 7 تیر 1400 به فرماندار پلدختر نامه ای را ارسال کرده است مبنی بر این که باید درخواست این افراد بررسی شود و فرماندار پلدختر نیز در تاریخ 8 تیر در پاسخ به این نامه تاکید کرده است که باید جلوی ساخت و ساز در آن زمین گرفته شود.
این نوع از پاسخگویی به نامه مدیرکل امور روستایی اولا نشان می دهد که فرمانداری پلدختر هیچ گونه کارشناسی درباره زمین درخواستی برخی اهالی دول گز انجام نداده و ثانیا اراده ای نداشته است که زمینی مناسب برای اهالی دول گز در نقاط دیگر منطقه احمدآباد پیدا کند؛ این اتفاقات نیز کلاف مشکلات دول گز را پیچیده تر کرده و به بلاتکلیفی هرچه بیشتر اهالی این روستا دامن زده است.
اهالی روستای دول گز سال هاست که ساکن منطقه احمدآباد هستند و رگ و ریشه آنها نیز به همین منطقه بازمی‌گردد. ریشه اصلی مشکلات آنها نیز این است که از حدود 40 سال پیش به دلیل برخی مشکلات ملکی و شخصی با اهالی روستایی دیگر در همین منطقه، از آن روستا بیرون زده و با این که زمین های کشاورزی شان را در طول این 40 سال حفظ کرده اند، اما سقفی برای زندگی همراه با آسایش نداشته و همواره با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کرده اند.
زمینی هم که اکنون دول گزی ها در آن زندگی می کنند جزو اراضی ملی محسوب می شود و اداره کل منابع طبیعی استان اجازه ساخت در آن را نمی دهد. زمین دیگری هم که اهالی این روستا بعد از وقوع سیل انتخاب کرده اند، در حاشیه همان روستایی قرار گرفته است که دول گزی ها با اهالی آن اختلاف دارند و فرمانداری پلدختر به دلیل داشتن معارض به اهالی روستای دول گز اجازه ساخت در آن زمین را نمی دهد.
البته فرمانداری از سه سال قبل به دول گزی ها وعده داده بود که زمینی مناسب را برایشان در نظر بگیرد، اما ظاهرا مسئولان فرمانداری بعد از وقوع سیل وعده خود را فراموش کرده اند و دول گزی ها همچنان بلاتکلیف و آواره هستند.
با توجه به این که فرمانداری پلدختر نه تنها در سه سال اخیر بلکه در تمام سال های آوارگی اهالی دول گز وظیفه داشته است که مکان مناسبی را برای اسکان دائم آنها فراهم کند، مشکلات اهالی این روستا را از حسن رضاییان، فرماندار شهرستان پلدختر جویا شدیم و از او پرسیدیم که چرا فرمانداری پلدختر در سال های اخیر هیچ گاه زمینی مناسب برای این 20 تا 30 خانوار پیدا نکرده و به آنها مجوز ساخت نداده است؟
رضاییان در پاسخ به این سوال با تاکید بر این که اهالی دول گز 4 خانوار هستند و نه 20 تا 30 خانوار به خبرنگار رکنا گفت: ما از نظر قانونی نمی توانیم برای 4 خانوار، یک روستا در نظر بگیریم. ما از خدا می خواستیم که این ها 20 خانوار باشند تا بتوانیم به مساله ورود کنیم و تمام زیرساخت های مورد نیاز را با همه وجود برایشان فراهم کنیم.
وی با اشاره به این که دول گزی ها سال ها قبل از روستای قبلی خود بیرون آمده اند، عنوان کرد: اگر همین 4 خانوار به روستای قبلی خودشان که زیرساخت های کاملی در آن وجود دارد، برگردند، ما تمام امکانات زندگی را برایشان مهیا می کنیم؛ چراکه اساسا ما توانسته ایم در حد توان خودمان امکانات لازم را برای تمام روستاییان شهرستان پلدختر فراهم کنیم.
فرماندار شهرستان پلدختر در پاسخ به این سوال که اهالی دول گز باید چند خانوار می بودند که بتوانند یک روستا بسازند، گفت: ما زیرساخت های لازم را برای برخی روستاهای محروم پلدختر که فقط 13 خانوار در آن زندگی نمی کردند، لحاظ کرده ایم. اما مشکل اصلی ما این است که این ها 4 خانوار هستند و زمینی هم که اکنون ساکن آن هستند، جزو منابع ملی محسوب می شود.
وی افزود: هیچ تردیدی وجود ندارد که این ها 4 خانوار هستند و اگر تعدادشان بیشتر بود، ساختار فرمانداری هیچ کوتاهی در فراهم کردن زیرساخت های اولیه زندگی برای آنها انجام نمی داد. مشکل اصلی این افراد هم این است که با فامیل های خودشان در روستای مجاور مشکل پیدا کرده اند و به همین دلیل، ساکن این منطقه شده اند.
رضاییان ادامه داد: اگر اهالی این روستا از ما می خواستند که برای حل مشکلشان با اهالی روستای مجاور که قبلا در آن زندگی می کردند، ورود پیدا کنیم، ما حتما مشکل را حل و فصل می کردیم، ولی کسی از ما نخواسته است که به این ماجرا ورود کنیم.
با وجود این که فعالان اجتماعی لرستان در گفت و گو با رکنا تاکید کردند که اهالی دول گز حدود 40 سال است که در همین وضعیت زندگی می کنند، اما فرماندار پلدختر تاکید کرد که اسکان دول گزی ها در محل فعلی زندگی‌شان به سه سال هم نمی رسد و در واقع این صحبت رضاییان هم مانند آمار تعداد خانوارهای دول گز با اطلاعات دریافتی از فعالان اجتماعی لرستان تناقض داشت.
جالب این که فرماندار پلدختر به این سوال هم که چرا فرمانداری پلدختر در سال های گذشته اهالی دول گز را به محلی مناسب انتقال نداده است، این طور پاسخ داد: اهالی دول گز هر جایی که بخواهند بروند، اگر مشکل قانونی نداشته باشند، ما استقبال می کنیم. هیچ کس از آنها هم تا کنون از ما نخواسته اند که زمینی برایشان در نظر بگیریم و آنها تازه مدت کوتاهی است که مشکلاتشان را مطرح کرده اند و البته درخواست هایی را هم که اخیرا ارائه کرده اند، ما از نهادهای مرتبط پیگیری کرده ایم.
وی در ادامه تاکید کرد: بخشداری معمولان از همان ابتدا که این مشکل برای اهالی این روستا پیش آمد، آمادگی داشت که مشکل آنها را برطرف کند. اما خود این ها قبول نکردند که جای دیگری زندگی کنند یا به روستای قبلی خودشان برگردند. تا زمانی هم که ما نتوانیم راهکاری قانونی را برای اسکان اهالی این روستا فراهم کنیم، نمی توانیم آنها را در نطقه مشخصی ساکن کنیم.
با توجه به تناقض موجود در اظهارات فرماندار پلدختر با آنچه ما از فعالان اجتماعی لرستان شنیده بودیم، موضوع اهالی روستا دول گز را از سید حمید کاظمی، نماینده مردم پلدختر در مجلس شورای اسلامی نیز جویا شدیم و او هم در پاسخ به سوالات ما، صحبت هایی را بیان کرد که به صحبت های فعالان اجتماعی لرستان بسیار نزدیکتر بود تا به اظهارات فرماندار پلدختر.
کاظمی با بیان این که بروز اختلاف ملکی بین اهالی دول گز و روستای مجاور آنها منجر به ایجاد مشکل برای دول گزی ها شده است، عنوان کرد: اهالی روستای مجاور تاکید دارند زمین هایی که دول گزی ها در آن مستقر هستند، زمین های آنهاست و باید جابه‌جا شوند. دستگاه قضایی هم از همان اوایل انقلاب پیش به نفع اهالی روستای مجاور حکم داده است و البته بنیاد مسکن و سایر نهادهای دولتی آمادگی دارند که در صورت تمایل اهالی دول گز به جابه‌جایی به مکانی دیگر، برای آنها تمام امکانات زندگی را فراهم کند.
وی افزود: اما متاسفانه با توجه به این اهال دول گز آمادگی و تمایلی به جابه‌جایی ندارند، موضوع این روستا حدود 40 سال است که همین طور به صورت اختلافی باقیمانده است. زیرا در این 40 سال نه اهالی دول گز حاضر شده اند که از محلی که در آن زندگی می کنند، بیرون بروند نه اهالی روستای مجاور به دول گزی ها اجازه می دهند که در زمین هایی که براساس حکم دادگاه متعلق به آنهاست، ساخت و ساز کنند.
در این میان سوال اصلی این است که در 40 سال گذشته چرا دولت ها و فرمانداری ها هیچ اقدام موثری برای انتقال اهالی دول گز به منطقه ای دیگر و احداث یک روستای مناسب برای آنها انجام نداده اند؟
کاظمی در پاسخ به این سوال گفت: دولت ها همواره آمادگی داشته اند که اهالی این روستا از این محل به مکانی دیگر جابه‌جا شوند تا برایشان زیرساخت های مناسب از جمله مسکن، آب، برق و سایر امکانات را فراهم کند. اما این افراد خودشان حاضر به ترک این محل نیستند و تا وقتی هم که چنین شرایطی وجود داشته باشد، نمی توان برای آنها کاری انجام داد.
نماینده پلدختر در مجلس با تاکید بر این که اهالی دول گز حدود 20 خانوار هستند، اظهار داشت: دولت چندین بار پیگیری کرده است که یا دول گزی ها جابه‌جا شوند و به منطقه ای دیگر بروند که متاسفانه دول گزی ها همراهی نمی کنند، یا این که اهالی روستای مجاور را متقاعد کند که در زمین هایشان ساخت و ساز کنند، اما آنها اجازه نمی دهند.
وی در پایان تصریح کرد: تنها راه حل این مساله این است که یا اهالی دول گز حاضر به جابه‌جایی شوند یا اهالی روستای مجاور حاضر شوند که دول گزی ها در زمین های فعلی آنها ساخت و ساز کنند؛ وگرنه دولت هیچ مشکلی برای ارائه امکانات اولیه به آنها ندارد.
