محمدعلی بنی‌هاشمی در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه مطالعات دانشگاه تهران در دی ماه سال ۱۳۹۳ روی سد گتوند آغاز و در خرداد ماه سال ۱۳۹۴ به پایان رسید از آن زمان تا کنون بیش از ۶ سال می گذردو آخرین اطلاعاتی که از سد گتوند در دسترس دارم مربوط به یک همایشی در دانشگاه شهید چمران در سال ۱۳۹۶ است، اظهار کرد: در آن همایش اطلاعاتی در مورد شوری آب مطرح شد اما بحران فعلی خوزستان ترکیبی از کمیت و کیفیت آب است.
وی با بیان اینکه آماری که در آن همایش مطرح شد درمورد کیفیت آب بود و نشان می داد که در سال ۱۳۹۵ کیفیت آبی که از گتوند رها می شود نسبت به سال های قبل ارتقا یافته است و آنطور که شنیده ام تاثیر منفی ای که سد گتوند بر کیفیت آب کارون می گذاشت تا حد زیادی برطرف شده و در همان سال ۱۳۹۶ عملا انحلال نمک از کوه کنار مخزن سد کاهش یافته بود. در حد اطلاع بنده مشکل فعلی آب استان در حوضه رودخانه کرخه است و سد گتوند ربطی به این حوضه ندارد.
مشکلات خوزستان به دلیل وجود یک سد نیست
عضوهیات علمی دانشگاه تهران و متولی مطالعات علاج بخشی سدگتوند با بیان اینکه در حال حاضر آماری از حجم آب داخل مخازن در دسترس ندارم، گفتک سد گتوند نیز مانند هر سد دیگری تبعات مثبت و منفی را به همراه دارد. آبی که در مخازن سد ذخیره می شود درصدی از آن به دلیل گرمای هوا تبخیر شده و می تواند تبعاتی را برای محیط زیست داشته باشد اما در مجموع بعید می دانم که مشکلات فعلی خوزستان به دلیل وجود یک سد خاص مانند گتوند باشد.
بنی هاشمی با تاکید بر اینکه سد ها آثار منفی و مثبتی دارند که یکی از تاثیرات مثبت آن ها این است که سیلاب های زمستان را مدیریت می کنند و فصل گرما کمبودها جبران می شود، تصریح کرد: در خوزستان علی رغم اینکه رودخانه های پر آب وجود دارد اما مردم آن با مشکل آب مواجه هستند که موجب خجالت و ناراحتی همه ایرانیان است.
بخش زیادی از مشکلات به دلیل عدم مدیریت بوده است
وی ادامه داد: قطعا بخش زیادی از ایجاد این مشکل در نحوه مدیریت ما بوده و آنچه مسلم است سدها به تنهایی نمی توانند عامل بروز مشکل بی آبی در تابستان باشند بلکه بر عکس بخشی از راه حل مشکل بی آبی در تابستان هستند. اما اینکه امسال چه اتفاقی افتاده است که خوزستان عزیز دچار این مشکل شده برای همه ما ناراحت کننده و موجب سرافکندگی است.
شوری آب موجب آسیب به تاسیسات برقی نشد
عضو هیات علمی دانشگاه تهران و متولی مطالعات علاج بخشی سد گتوند با بیان اینکه در مردادماه ۱۳۹۰ علی رغم مخالفت رسمی سازمان حفاظت محیط زیست و نامه سازمان بازرسی کشور مبنی بر خودداری از آبگیری سد تا زمان انجام مطالعات بیشتر، سد گتوند افتتاح می شود، اظهار کرد: علاوه بر اهمیت کیفیت آب تخلیه شده به رودخانه کارون، تاسیسات نیروگاه آبی سد گتوند به کیفیت و شوری آب حساس هستند. لذا از همان ابتدا یکی از خط قرمزهای مدیریت مخزن سد گتوند کیفیت آب خروجی از نیروگاه بوده است. شوری این آب در هیچ زمانی از حد مجاز بیشتر نبوده است. این ادعا که آب مخزن در حدی شور شد که باعث لطمه به تاسیسات نیروگاه آبی شد صحت ندارد.
تاثیر سد گتوند بر کیفیت آب کارون
به گفته بنی هاشم انحلال مقادیر قابل توجهی نمک از سازند گچساران و ورود آن به مخزن سد گتوند تاثیر منفی بر کیفیت آب این مخزن و در نتیجه آب تخلیه شده از این سد به رودخانه کارون داشته است. این تاثیر در سالهای اول بیشتر بوده، به تدریج کاهش یافته و در سالهای پس از ۱۳۹۵ تقریبا به صفر رسیده است، البته میزان انباشت نمک در مخزن سد، دغدغه دیگری است که هنوز وجود دارد.
وی با بیان اینکه مطالعات موسسه آب دانشگاه تهران نشان داد که اگر سد گتوند ساخته نشده و در نتیجه نمک های داخل سازند گچساران حل نشده بود، کیفیت آب رودخانه کارون در محور سد گتوند ۲۵ درصد بهبود می یافت، گفت: این به معنای نقش ۲۵ درصدی سد گتوند در شوری کل رودخانه کارون نیست. بعد از سد گتوند عوامل متعدد زیادی موجب تنزل کیفیت آب کارون و افزایش شوری می شوند. برخی همکاران وزارت نیرو هنوز این جمع بندی دانشگاه تهران در خصوص تاثیر ۲۵ درصدی سد گتوند در شوری آب رها شده از محور سد را قبول ندارند و بلکه مدعی بهبود کیفیت آب رودخانه کارون پس از احداث سد گتوند هستند.
تاثیر پتوی رسی چه بود؟
عضو هیات علمی دانشگاه تهران و متولی مطالعات علاج بخشی سد گتوند ادامه داد: ایجاد پتوی رسی راه کاری بود که قبل از آبگیری ظاهرا به منظور کاهش نرخ انحلال و ورود نمک به مخزن سد طراحی و اجرا شده بود. بررسی این پتو در دستور کار مطالعات دانشگاه نبود. البته مشخص بود که این پتوی رسی از اول هم نمیتوانسته به عنوان سازه ای با دوام طراحی شده باشد و طراحان می‌دانستند که تخریب میشود.
نتیجه مطالعات موسسه آب دانشگاه تهران
بنی هاشم دبا بیان اینکه موضوع مطالعات دانشگاه بررسی راهکارهای رفع شوری مخزن سد گتوند بود. چند راهکار با اولویت های مختلف پیشنهاد شد، که علی رغم مصوبه نیم بند شورای عالی آب، در عمل توجهی به آنها نشد، اظهار کرد: به عنوان نتیجه گیری جنبی و نه هدف اصلی مطالعات، به دو اشتباه ملی در گزارش اشاره شده است: «تعیین محور سد بدون انجام مطالعات کیفیت آب» و «آبگیری سد علی رغم مخالفت رسمی سازمان محیط‌زیست و نامه سازمان بازرسی کشور».
وی با بیان اینکه شایسته است توجه شود در طول انجام پروژه از سال ۶۸ تا ۱۳۹۰ کارفرما و مشاور طرح تغییر کردند، اظهار کرد: در مجموع مدیران و مهندسانی که مشکلات پروژه به آنها به ارث رسید سعی و ابتکار قابل تقدیری برای ارائه راهکار انجام داده اند. بررسی های دانشگاه نشان داد که نظیر چنین مشکلی در هیچ پروژه دیگری در دنیا وجود نداشته و راه حل مهندسان طراح سد در خصوص تعبیه خروجی های مختلف در ۵ تراز، کاملا ابتکاری ونو بوده است.
انتهای پیام
