انسانهای اولیه هیچ وجه تمایز خاصی [با گوریلها یا پرندگان] نداشتند. بلکه هنوز حیواناتی عادی بودند که تاثیرشان بر محیط با تاثیر یک بوزینه یا کرم شبتاب یا عروس دریایی فرقی نداشت. نشانی از این در دست نبود که روزی این موجودات کل جهان را تسخیر میکنند و آن را تغییر میدهند. (ص. ۱۴)
این جمله سرآغاز تمام ایدههای خواندنی و هیجان انگیزی است که کتاب تاریخ مصور بشر: تولد انسان به زبانی ساده درباره انواع گونههای انسانی و تاریخ تکامل انسان خردمند روایت میکند. تولد انسان اولین جلد از مجموعه رمانهای گرافیکی تاریخ مصور بشر است که با اقتباس از کتاب انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر نوشته یووال نوح هراری منتشر شدند. این کتاب که حاصل همکاری دیوید وندرمولن کارتونیست اهل بلژیک و دنیل کاساناوه نویسنده فرانسوی است، اکتبر سال ۲۰۲۰ میلادی توسط انتشارات هارپر چاپ و روانه بازار شد.
جلد نخست از مجموعه تاریخ مصور بشر به کمک گروهی از کاراکترهای خیالی جذاب، سفرهای هوشمندانه در زمان و مکان و ارجاعات فرهنگی متعدد، خواننده را به یک ماموریت اکتشافی هیجانانگیز درباره تاریخ گونههای انسانی دعوت میکند. این کتاب از داستان تکامل انسان و نظریات مختلف موجود در این حوزه میگوید. البته تاکید دارد که تئوری تکامل «نافی آموزه های دینی نیست» و «همچون هر نظریه علمی دیگری، میتواند با کشف شواهد جدید تغییر کند یا ابطال شود.»
همانطور که در مقدمه کتاب آمده است:
تاریخ مصور بشر این داستان را برایمان روایت می کند که چگونه موجودی بی مقدار (انسان) فرمانروای کره زمین شد و توانست اتم را بشکافد، به ماه قدم بگذارد و کد ژنتیکی حیات را دستکاری کند.
صدها هزار سال قبل دستکم ۶ گونه مختلف انسانی روی زمین زندگی میکرد، از هومونئاندرتالنسیس (انسانهای نئاندرتال) گرفته تا هوموفلورسینسیس (هابیتها) اما امروز فقط یکی از آن گونهها باقی مانده: ما، هوموساپینسها یا انسانهای خردمند. در این کتاب میخوانیم که چه اتفاقی برای دیگر گونههای انسانی افتاد و چه اتفاقی ممکن است برای ما بیفتد. تاریخ مصور بشر: تولد انسان با زبانی قابل فهم و داستانگونه نشان میدهد که زیستشناسی و تاریح چگونه انسان را به چیزی که هست تبدیل کردند و درک ما را از انسان بودن شکل دادند.
نگاهی به سرفصلها
داستان کتاب در چهار بخش روایت میشود؛ بخش اول به این سوال پاسخ میدهد که چطور ما ماندیم و بقیه گونههای انسانی مثل نئاندرتالها منقرض شدند. در بخش دوم که «استادان داستان» نام دارد، میخوانیم که چطور اساطیر و داستانها برای حفظ نظم در جوامع انسانی خلق شده و مورد استفاده قرار گرفتند. بخش سوم به ساختار خانواده و زندگی اجتماعی در عصر حجر میپردازد و این تئوری را مطرح میکند که شکارگر- خوراکجوهای عصر حجر چطور زندگی راحتتر و خوشایندتری نسبت به ما داشتند. آخرین بخش کتاب هم در مورد این است که چگونه انسان ها به خطرناکترین قاتلان زنجیرهای زیست بوم تبدیل شدند.
تاریخ مصور بشر در اولین جلد خود همچنین ریشه علاقه ما به پرخوری را در شیوه زندگی اجداد شکارگر- خوراک جویمان جستجو میکند و با تشریح یک نظریه جالب نشان میدهد که چطور شایعهپراکنی و غیبت ضرورت تکامل انسانها بود. در بخشی از این کتاب میخوانیم:
[شایعهپراکنی] برای همکاری در گروههای بزرگ ضروری است. وقتی ساپینسها در حدود ۷۰ هزار سال پیش مهارتهای زبانی جدیدی پیدا کردند، توانستند ساعتها شایعهپراکنی کنند و پشت هم حرف بزنند. اطلاعات دقیق راجع به این که به چه کسی میشد اعتماد کرد امکان میداد که گروههای کوچک بزرگتر شوند و ساپینسها بتوانند دست به همکاریهای صمیمیتر و پیچیدهتر بزنند. (ص. ۸۰)
روایت شیرین و متنوع این کتاب به همراه تصاویر جذابی که دارد، یک انتخاب خوب برای هر کسی است که میخواهد بداند چطور انسانها از ضعیفترین و آسیبپذیرترین حیوانات طبیعت به این جا رسیدند که به کمک پیشرفتهترین تجهیزات به مریخ سفر کنند، بمب اتم بسازند و به کمک گوشیهای هوشمند در کسری از ثانیه از این سوی کره خاکی به آن سوی تماس تصویری برقرار کنند.
از نگاه بیل گیتس، بنیانگذار شرکت مایکروسافت و کارآفرین معروف آمریکایی، تاریخ مصور بشر: تولد انسان « نگاهی جذاب و طنزآمیز به تاریخ بشر» است و به تعبیر نشریه پابلیشرز ویکلی، این کتاب «همان ارزش و اعتباری را در مبحث تکامل انسان دارد که تاریخ مختصر زمان نوشته استیون هاوکینگ در فیزیک.»
کتاب تاریخ مصور بشر: تولد انسان را نشر آسیم امسال با ترجمه جواد سروش در ۳۳۰۰ نسخه چاپ و روانه بازار کرد.