"ابراهیم رئیسی"رئیس جمهوری منتخب و جدید ایران این هفته در شرایطی قدرت را به دست می گیرد که جمهوری اسلامی با چالش های بزرگی روبروست؛ از اعتراضات سراسری اخیر به دلیل کمبود آب و برق گرفته تا مذاکرات احیای برجام با قدرت های جهانی.
به گزارش عصرایران روزنامه "فایننشال تایمز" با ذکر این مقدمه از دشواری های پیش پای ابراهیم رئیسی در مقام سکانداری قوه مجریه ایران نوشته است که ادامه آن در پی می آید:
رئیسی روحانی 60 ساله اصولگرا در انتخابات ژوئن گذشته (خرداد 1400) با کمترین میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری پس از انقلاب اسلامی در ایران و در شرایطی که بسیاری از رقبای جدی او با رد صلاحیت شورای نگهبان از گردونه رقابت ها کنار گذاشته شدند؛ به پیروزی رسید.
او پس از انتخابات اذعان کرد که "اعتماد عمومی به نخبگان سیاسی کشور خدشه دار شده است" ، هرچند او معتقد است که "حسن روحانی" رئیس جمهوری میانه رو مقصر این ناامیدی است. روحانی توافق هسته ای سال 2015 با آمریکا و دیگر قدرت های بزرگ موسوم به برجام را به ارمغان آورد، توافقی که اندکی بعد "دونالد ترامپ" رییس جمهوری سابق آمریکا در سال 2018 از آن خارج شد و تحریم های ایران را دوباره برقرار ساخت.
رئیسی وعده داده که این اعتماد رو به کاهش می تواند با تمرکز بر جبهه داخلی به جای جستجوی کمک خارجی " ترمیم" شود. وی گفته: اصلاح وضعیت کنونی امکان پذیر است.
حادثه اخیر در دریای عمان در حمله به یک کشتی اسراییلی و کشته شدن 2 خدمه آن در نخستین روزهای به قدرت رسیدن رئیسی می تواند دردسر جدی برای رئیسی باشد و بحرانی جدید و بین المللی برای ایران درست کند. "دومینیک راب" وزیر خارجه بریتانیا روز یکشنبه گفت به احتمال قوی این حمله که "نقض آشکار قوانین بین المللی" است، از سوی ایران انجام شده است. ایران هرگونه دخالت خود در این حادثه را رد کرده است.
رئیسی همچنین در حالی به قدرت می رسد که ایران درگیر بدترین خشکسالی نیم قرن اخیر و کمبود برق در یک اقتصاد آسیب دیده از تورم، تحریم ها و همه گیری ویروس کرونا است، تحلیلگران در مورد امکان حل سریع این بحران ها ابراز تردید می کنند. تنها 3 درصد از مردم ایران به طور کامل علیه کووید -19 واکسینه شده اند.
"سعید لیلاز" تحلیلگر اصلاح طلب در این باره به فایننشال تایمز گفت:" کشور در وضعیت بسیار متشنجی قرار دارد و رئیسی باید در مورد موضوعات فوری مانند تورم و واکسیناسیون تصمیمات سریع و جدی اتخاذ کند تا کارت برنده نقدی در دست داشته باشد و برای تصمیم بزرگ احتمالی درباره احیای برجام و لغو تحریم ها زمان بخرد."
او افزود:" اما ما هنوز هیچ ابتکاری از سوی رئیسی از زمان پیروزی او ندیده ایم که نشان دهد او می تواند در 100 روز اول خود چیزی بزرگ به دست آورد."
مذاکرات وین
یکی از بزرگترین چالش های رئیسی نه در ایران بلکه در وین خواهد بود، جایی که قرار است مذاکرات درباره توافق هسته ای با روی کار آمدن دولت رئیسی از سر گرفته شود. تهران در حال مذاکره با قدرت های جهانی است و آمریکا به طور غیر مستقیم درگیر آن است.
عکس آرشیوی/ ایسنا
رئیسی به صراحت اعلام کرده که می خواهد به جای غرب روابط ایران را با همسایگان بهبود بخشد. او گفته: " ایجاد امنیت پایدار و ثبات منطقه ای در گرو همکاری بین کشورهای منطقه بر مبنای اعتماد متقابل و عدم اجازه دخالت به نیروهای بیگانه (غربی) در منطقه است."
تندروها تا کنون از ارائه هرگونه وعده در مورد نتیجه مذاکرات وین خودداری کرده اند و ترجیح داده اند بر اولویت های داخلی تمرکز کنند. "حمیدرضا ترقی" یکی از این سیاستمداران اصولگرا اولویت های اصلی دولت جدید را مهار تورم 44.2 درصدی، رفع موانع تولید صنعتی داخلی، مقابله با کمبود آب و برق و مقابله با کسری بودجه ذکر کرده است.
اما تحلیلگران اصلاح طلب می پرسند چگونه رئیسی می تواند این کار را انجام دهد در حالی که تحریم های صادرات نفت و سایر معاملات تجاری همچنان برقرار است. ترقی در این باره می گوید دولت باید راهی برای "خنثی کردن تحریم ها" پیدا کند، نشانی از این واقعیت که ممکن است هیچ توافقی در دولت رئیسی با غرب حاصل نشود.
اعتراضات
یکی از چالش های فوری رئیسی ، آرامش بخشیدن به تنش ها در استان خوزستان در جنوب غربی ایران است که بزرگترین ذخایر نفت و گاز ایران را در خود جای داده است.
اعتراضات اخیر در این استان ناشی از تقاضا برای تامین آب برای زمین های کشاورزی و احشام بوده است. در جریان اعتراضات نامی از رئیسی در شعارهای معترضان برده نشد.
با این حال برخی تظاهرات کنندگان شعارهایی بر ضد حکومت ایران سر داده اند. عفو بین الملل اعلام کرده که تاکنون حداقل هشت نفر در خوزستان کشته شده اند. مقامات ایران مرگ سه غیرنظامی و یک پلیس را تایید کرده اند. همچنین برای حمایت از خوزستان اعتراضاتی در شهرهای دیگر ایران از حمله تهران و تبریز هم صورت گرفته است.
بی برقی یک مغازه مواد غذایی در تهران/ نورفوتو
حکومت با توجه به اعتراضات کوشیده است تا آب سدهای بالادستی را برای سرازیر شدن به مناطق پایین دستی خوزستان باز کند و رئیسی وعده داده که حتی یک روز را هم برای حل مشکل سریع خوزستان از دست ندهد. او گفته که بخشی از "ثروت عظیم" در آن منطقه باید صرف توسعه خود منطقه شود. او همچنین از فشارهای اقتصادی که بسیاری از مردم تحت آن قرار دارند صحبت کرده و قول داده است که سالانه حداقل یک میلیون خانه جدید بسازد. رئیسی گفته: "امروزه نه تنها خرید بلکه اجاره خانه در شهرهای بزرگ و یا حتی کوچک به یک رویای دست نیافتنی برای مردم تبدیل شده است."
حرکات آشتی جویانه
در حال حاضرجمهوری اسلامی مصمم است که ثبات خود را از طریق انتقال مسالمت آمیز قدرت نشان دهد. رئیسی به طور جداگانه با اعضای کابینه دولت روحانی ملاقات کرده و با طیف وسیعی از سیاستمداران، از جمله زندانیان سیاسی سابق، درباره نحوه اداره کشور تماس گرفته است. به گفته فعالان، اخیرا قوه قضاییه برخی از دستگیرشدگان در ناآرامی های سال 2019 (آبان 98) را آزاد کرده است.
رئیسی همچنین باید با جناح های بندی های درون اردوگاه اصولگرا مقابله کند. جناح های رادیکال تر اصولگرایان نمی خواهند او در برابر خواسته های عمومی برای آزادی بیشتر سیاسی و اجتماعی سر تعظیم فرود آورد. پارلمان ایران اخیرا طرحی را تصویب کرد که می تواند دسترسی مردم به اینترنت و فضای مجازی را محدود کند.
ایرانی ها منتظرند تا ببینند آیا رئیسی می تواند به وعده های خود عمل کند یا نه. یک معترض 25 ساله خوزستانی در این رابطه به فایننشال تایمز گفت:" رئیسی باید 1 درصد از ثروت خوزستان را برای خود استان هزینه کند. ما او را در زمینه تحقق این مطالبه پاسخگو خواهیم دانست هرچند که امیدهای خود را برای تغییر درون این سیستم از دست داده ایم."
این معترض خوزستانی افزود: "من 25 ساله هستم، دارای مدرک مهندسی الکترونیک هستم اما نه شغلی دارم ، نه درآمدی دارم و نه آینده ای. اگر پا برهنه ها بین مرگ از گرسنگی یا کشته شدن با گلوله مجبور به انتخاب باشند، از مرگ نخواهند ترسید."
