به گزارش همشهری آنلاین، انفجار مهیب بندر بیروت این شهر بحران‌زده را با ویرانی‌هایی گسترده روبرو کرد؛ بیش از دویست نفر از اهالی مناطق نزدیک به بندر جان خود را از دست دادند و حدود پنج هزار نفر مجروح شدند اما مشکلات تمام نشدنی مردم لبنان با هدف‌گیری‌های سیاسی متعاقب این فاجعه روزافزون شد.
اکنون و در نخستین سالگرد این حادثه مردم لبنان در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ‌هایی از فراموش نکردن این فاجعه می‌گویند و برخی سیاستمدارن نیز عملکرد دوستان خود را زیر سوال می‌برند.
سعدحریری، نخست وزیر مستعفی لبنان که خود در اداره کشور ناکام بود، بین‌المللی‌سازی تحقیقات درباره انفجار بندر را راهی برای رسیدن به حقیقت دانست و از رخوت و غفلت در نهادهای سیاسی، قضایی، اداری و نظامی انتقاد کرد.
انفجار بندر بیروت بدترین فاجعه در تاریخ مدرن لبنان دانسته شده؛ کشوری که از بدو تاسیس خود، نزدیک به صد سال پیش، در حال پشت‌سرگذاشتن بدترین روزهای خود است. این کشور کوچک، با متنوع‌ترین ترکیب قومی و مذهبی در خاورمیانه، از درهم تنیدگی بحران‌های متعدد و عمیقی رنج می‌برد.
از مشکلات فروپاشی اقتصادی گرفته تا معضلات حکومتی در تشکیل دولت و اداره کشور و مسائل روزمره‌ای مانند برق، سوخت و زباله، رنج‌های این کشور تمام نشدنی و دستمایه استعمارگران خارجی است.
واکنش اولیه قوه مجریه به حادثه انفجار این بود که متعهد شد که شرایط انفجار را ظرف پنج روز فاش کند. پس از گذشت زمان، به نظر می‌رسید که این گزاره کاملاً خارج از واقعیت باشد زیرا پرونده بسیار بزرگ بود.
از همان لحظه اول و حتی قبل از رسیدن تیم‌های امداد و نجات به زیر آوار، کارشناسان مواد منفجره، بازرسان و افسران اطلاعاتی از ایالات متحده، فرانسه و دیگر کشورها به بندر وارد شدند. آنها کسانی هستند که با در اختیار داشتن ماهواره‌های نظارتی و سیستم‌های ردیابی، حتی از مورچه‌ای روی یک حبه قند در خاورمیانه نیز خبر دارند.
دو قاضی لبنانی نیز در رسیدگی به پرونده ناموفق بودند و با روش رسانه‌ای کردن اتهامات، پرونده را از مسیر اصلی خود خارج و به جنجال بزرگ ناشی از رویه‌های قانونی کشاندند. همچنین مصونیت نمایندگان متهم برای محاکمه در دستگاه قضایی یا تشکیل یک نهاد ویژه برای محاکمه روسای جمهور و وزرا بر اساس متن قانون اساسی که پارلمان تا کنون به آن پایبند بوده است ممکن نیست.
گذشته از جزئیات حقوقی محرمانه و بحث‌های زیاد پیرامون این پرونده نباید فراموش کرد که تجربه لبنان در تحقیقات بین‌المللی نیز به هیچ وجه دلگرم کننده نیست. ۱۶ سال پیش، نخست وزیر رفیق حریری ترور شد و یک دادگاه بین‌المللی با بودجه ای نزدیک به یک میلیارد دلار، منابع انسانی عظیم و توانایی‌های فنی، نتوانست به عدالت و حقیقت این پرونده برسد.
امروز، کشور دچار تفرقه شده و هرج و مرج بر سر موضوع انفجار بندر و سایر موارد حاکم است. گروهی معتقدند که اتهامات منحصراً علیه آنها متمرکز است و گروهی دیگر در رسانه ها، بیانیه‌ها و مواضع خود به دنبال این هستند که مخالف سیاسی خود مسئول فاجعه باشد.
با این حال ۵۰ سازمان لبنانی، منطقه‌ای و بین‌المللی حقوق بشری از شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد خواستند تا یک ماموریت بین‌المللی برای بررسی این انفجار تعریف کند؛ درخواستی که با امضای ۶۲ بازمانده انفجار بندر و خانواده قربانیان حمایت شد.
بازپرس قضایی در پرونده انفجار بندر بیروت ماه گذشته اعلام کرد که مرحله تحقیقات از نظر فنی در حال اتمام است. خبری که در آستانه انتخابات پارلمانی این کشور تکمیل این پرونده را بیش از هر زمان دیگری قابل تصور کرده است.
تصاویر از عکاس هنرمند لبنانی دیا مراد است: diamrad@
