به گزارش خبرگزاری تسنیم از مازندران، این روزها شهرهای‌مان سنگینی پدیده‌های اجتماعی را به دوش می‌کشند که به عنوان معضل از آنان یاد می‌شود. ناهنجاری‌هایی که دامنگیر زندگی شهری شده و گاهی نیز از حالت کنترل خارج می‌شوند و روند افزایشی به خود می‌گیرند.
ناهنجاری‌هایی که چهره شهری را نازیبا و تاسف‌برانگیز می‌کنند. معضل تکدی‌گری ازجمله نازیبایی‌های زندگی شهرنشینی کنونی است که غمی از فقر را به تصویر می‌کشد که شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه، این نقش را پدیدار کرده و روز به روز بر گسترش آن دامن می‌زند. پدیده‌ای که پا را از کلان‌شهرها فراتر نهاده و به شهرهای کوچک نیز رسیده است.
مازندران نیز در شهرهای مختلف خود، دست به گریبان با این معضل اجتماعی است.در شهرهای مختلف استان شاهد زنان، کودکان و نوجوانانی هستیم که در تلاش برای جلب توجه شهروندان و برانگیختن احساسات به‌منظور کمک هستند. یا مردانی که قسمتی از پیاده‌رو ها را به خود اختصاص داده‌اند و با در دست داشتن، کاغذ نوشته، توجه رهگذران را به خود جلب می‌کنند. مطمئنا پر ریسک‌ترین رده سنی این معضل اجتماعی، همان کودکان، نوجوانان و جوانانی هستند که راه‌های مختلف تکدی‌گری را برای امرار معاش انتخاب و تجربه کرده‌اند و یا بر آنان تحمیل شده است و بستر بزه و ناهنجاری‌های مختلف در آنان شکل می‌گیرد.
اگر چه فقر و فشار اقتصادی مهم‌ترین دلیل تکدی‌گری محسوب می‌شود، اما گاهی اعتیاد به انواع مواد‌مخدر نیز بر افراد جامعه متکدیان می‌افزاید. در شهرهای مختلف مازندران همه نوع متکدی دیده می‌شود، حتی اتباع کشورهای خارجی نیز دیده می‌شوند. افزایش متکدیان نشان می‌دهد متولیان چندان در زمینه برقراری عدالت اقتصادی، رفع فقر فرهنگی و اجتماعی، موفق نبوده‌اند و در ساماندهی این قشر نیز به خوبی پیش نرفته و موفق عمل نشده است. وضعیت ساماندهی متکدیان در مازندران چندان روند رضایت بخشی در جامعه ندارد و نهادهای مربوطه آنطور که باید خوب عمل نکرده‌اند.
عاطفه مرادیان، مدرس علوم تربیتی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم، درمورد معضل اجتماعی تکدی‌گری، گفت: یکی از پدیده‌هایی که در شرایط کنونی با آن مواجه هستیم، پدیده تکدی‌گری بوده که به عنوان یک جرم و معضل اجتماعی سازمان یافته است.
مرادیان با بیان اینکه عوامل مختلفی در شکل‌گیری این معضل دخیل هستند، افزود: عوامل مختلفی در پیدایش این معضل دخالت دارند از جمله آن فقر فرهنگی، فقدان اشتغال و کار، فقر مادی، پیری و از کار افتادگی، رخوت و سستی، اعتیاد، معلولیت و بیماری، مسائل خانوادگی از قبیل پاشیده شدن بنیان خانواده، مهاجرت از روستاها به شهرها، نابسامانی اقتصادی از قبیل کمی درآمد در بعضی مشاغل، بالابودن هزینه زندگی، شکاف عمیق طبقاتی است.
عضو بنیاد نخبگان و دانش‌پژوهان مازندران، مقوله تکدی‌گری را بیشتر ناشی از ضعف ساختارهای فرهنگی دانسته و بیان کرد: تکدی‌گری بیشتر نشات گرفته از ضعف موجود در ساختارهای فرهنگی است تا ساختارهای اقتصادی. ارتقاء یافتن منزلت فردی، اجتماعی، افزایش خودباوری، عزت نفس و روحیه کار و تلاش از حیث فرهنگی، موجب می‌شود که در جامعه مقوله تکدی‌گری به میان نیاید.
مرادیان با بیان اینکه در مقوله تکدی‌گری با دو دسته افراد روبرو هستیم، اظهار داشت: دسته اول افرادی هستند که از روی نیاز و عدم شناخت با نهادهای حمایتی، به سمت تکدی‌گری روی می‌آورند. اما بخش عمده متکدیان از نظر مالی نیاز ندارند بلکه از کودکان کار و فقر مردم سوء استفاده می‌کنند که برخورد قهری با چنین افرادی باید انجام شود.
عضو مدرسان انجمن ازدواج و خانواده کشور، ساختارهای فرهنگی جوامع محلی و روحیه مردم را عاملی در دوری از تکدی‌گری برشمرد و تصریح کرد: در برخی شهرستان‌های مازندران ما شاهد چنین پدیده‌ای بدین شکل نیستیم به عنوان مثال میزان متکدیان در سوادکوه نسبت به دیگر شهرهای استان ، بسیار پایین است، تعداد اندکی هم که دیده می‌شوند از شهرهای دیگر آمده‌اند.در واقع ساختار فرهنگی و روحیه عزت‌طلبی مردم باعث شده باوجود مشکلات به سمت تکدی‌گری نمی‌روند.
مرادیان با توجه به وضعیت ساماندهی متکدیان در مازندران، گفت: بهزیستی، شهرداری و نیروی انتظامی از ارگان‌های مربوطه نسبت به ساماندهی متکدیان محسوب می‌شوند. تکدی‌گری علاوه‌بر تحمیل هزینه‌های فراوان بر یک شهر، آسیب‌های روحی و روانی عمده‌ای را بر شهروندان تحمیل می‌کند و باعث مخدوش شدن چهره یک شهر می‌شود. برای ساماندهی متکدیان و اقدام موثر با پدیده تکدی‌گری، نیازمند یک نگاه ملی و فرابخشی است.
این دکترای علوم تربیتی راه‌کار رفع این معضل را پای کار بودن تمامی دستگاه‌ها و مردم دانست و بیان کرد: جهت رفع این معضل اجتماعی، باید کلیه دستگاه‌ها در تمامی زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و همچنین سازمان‌های مردم‌نهاد پای کار باشند. به‌ویژه مردم برخورد صحیح با آسیب‌های اجتماعی را وظیفه ذاتی و یک اصل برای خودشان بدانند و با آگاهی عمل کنند تا گام‌ها و اقدامات موثر پیش‌گیرانه را در رفع این پدیده شاهد باشیم.
عصومه اشتیاقی، دانش آموخته جامعه‌شناسی، موضوع تکدی‌گری را به‌عنوان یک انحراف اجتماعی دانست و گفت: تکدی‌گری نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورها وجود دارد.از لحاظ اجتماعی یک انحراف محسوب می‌شود به همین دلیل قانون این پدیده را جرم تلقی می‌کند و مجازات نیز برایش تعیین شده است.
اشتیاقی با بیان اینکه دیدگاه عرف جامعه نسبت به متکدیان ریشه در باورهای دینی و عرفی دارد، افزود: باوجود اینکه قانون تکدی‌گری را جرم محسوب می‌کند اما مردم به‌دلیل باورهایی که ریشه در فرهنگ دینی و عرفی دارد، کمک و بخشش به این افراد را انجام می‌دهند.
این جامعه‌شناس ریشه اصلی تکدی‌گری را فقر دانسته و تصریح کرد: بخش اصلی تکدی‌گری به فقر بر‌می‌گردد. درحال حاضر این معضل افزایش یافته و رابطه تنگاتنگی با وضعیت اقتصادی دارد.اگرچه عده‌ای تکدی‌گری در فرهنگ شان نهادینه شده و سبک زندگی‌شان اینگونه است اما بیشتر ریشه در فقر دارد.
وی با برشمردن عواملی که باعث گرایش افراد به تکدی‌گری می‌شود، افزود: فقر است که افراد را به سمت تکدی‌گری می‌برد.مسئله بیکاری، مهاجرت و یا بحران‌هایی که در برخی روستاها و نقاط منجر به خشکسالی یا پدید آمدن مشکلات می‌شود، باعث شده افراد امرار معاش خود را از دست دهند و کار دیگری هم بلد نیستند از این رو به تکدی‌گری روی می‌آورند.یا برخی از زنانی که سرپرست خود را از دست داده‌اند و شغلی هم ندارند به این سمت کشیده می‌شوند.
اشتیاقی درمورد آثار منفی تکدی‌گری بر کودکان و نوجوانان گفت: وقتی تکدی‌گری در قانون جرم محسوب می‌شود، اولین برچسب است. در جامعه‌شناسی برچسب چیزی است که وقتی با آن شناخته شوند، به لحاظ دراز مدت خرده فرهنگ می‌شود و در فرد نهادینه می‌شود.
وی ادامه داد: وقتی کودک یا نوجوان برچسب منحرف می‌خورد، به مرور خودش این فرهنگ را درونی می‌کند و پذیرش شخصیت او می‌شود. با افرادی که این رفتارها را دارند بیشتر مراوده پیدا کرده و فرهنگ بزه در او شکل می‌گیرد.
این جامعه‌شناس دستگاه‌های اجرایی را مسئول ساماندهی متکدیان برشمرد و بیان کرد: سازمان‌هایی که متولی هستند ازجمله بهزیستی و شهرداری، به عنوان دستگاه اجرایی بر این پدیده و موارد اینچنینی در شهرها باید نظارت کنند. شهرداری‌ها، بهزیستی، کمیته امداد می‌توانند باهم سازمان‌دهی این متکدیان را انجام دهند.
اشتیاقی یکی از مشکلات عمده در ساماندهی متکدیان از سوی نهادهای اجرایی را نبود هماهنگی لازم بین آنان برشمرد و تصریح کرد: در بحث سازمان‌دهی مشکلاتی وجود دارد مثلا شهرداری از سازمان رفاه که زیرمجموعه‌اش تامین اجتماعی است می‌خواهد انجام دهد یا می‌گوید کمیته امداد به اینها کمک کند.درواقع همه اینها باعث می‌شود، هماهنگی نداریم و علت اینکه این مسئله حل نمی‌شود یکی همین مورد است.
وی ادامه داد: از طرفی هرکدام از نهادهای مربوطه می‌خواهند گوشه‌ای از کار را بگیرند اما بعد مدتی متوقف می‌شود.مثلا شهرداری اقدام به جمع‌آوری متکدیان می‌کند ولی دوباره بیرون می‌آیند.برای ساماندهی باید این قبیل مشکلات حل شود.
اشتیاقی نقش مردم در ساماندهی متکدیان را یکی دیگر از عوامل موثر برشمرد و گفت: به دلیل فرهنگ کمک کردن که در بین مردم وجود دارد، می‌خواهند خودشان مستقیم به دیگران کمک کنند و به همین دلیل همراهی برخی افراد با نهادهای حمایتی دیده نمی‌شود. اینکه همراهی مردم ضعیف دیده می‌شود به دلیل بی‌اعتمادی است و ترجیح می‌دهند خودشان کمک کنند چراکه فرهنگ بخشش و کمک در آنان وجود دارد.
به گزارش تسنیم، فقر اقتصادی و فرهنگی، زمینه‌ساز بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی محسوب می‌شوند.معضلاتی که افراد برای درامان ماندن صدمات حاصل از فقری که دچار شده‌اند، آنها را پدیدار کرده و به آنها پناه می‌برند. تکدی‌گری اگرچه در قانون جرم محسوب می‌شود، اما از نگاه متکدیان راه و عرفی برای امرار‌معاش تلقی می‌شود. جدا از آن عده‌ایی که به‌دلیل اعتیاد، سوء‌استفاده از احساسات جامعه و مشکلات فرهنگی، به این کار روی می‌آورند، عده‌ای بی‌شماری از این قشر، تکدی‌گری را برای درامان ماندن از فشارهای اقتصادی انتخاب می‌کنند.
انتخابی که برای نجات زندگی از زیر چرخ‌های تبعیضات، بی‌عدالتی‌های اقتصادی و نبود شرایط اشتغال، بر آنان تحمیل شده است. اگرچه نهادهای مختلفی متولیان نظارت و ساماندهی این قشر آسیب‌پذیر جامعه محسوب می‌شوند اما نبود هماهنگی‌های لازم بین نهادها، انداختن توپ در زمین یکدیگر، برخوردهای مقطعی و کوتاه‌مدت، سبب شده این معضل همچون شبکه گسترده‌ای در مازندران به قوت خود باقی بماند و گسترش یابد و چهره‌ای ناخوشایند به شهرهای مختلف استان ببخشند. اکنون که جامعه به هر دلیلی دچار این بحران شده و توان رفع دلایل دیده نمی‌شود، نیازمند انسجام و هماهنگی‌های نهادها برای ساماندهی این دسته از معضل اجتماعی است.
گزارش از معظمه نقی پور
انتهای پیام/ 681/ش
