احمد مازنی: فیلمسازی برای کودکان اصلا کار ساده و آسانی نیست/اصول تربیتی و روانشناختی لازمه شکل گیری ارتباط کودکان و نوجوانان با فیلم/آثار در دست تولید باید منطبق با فرهنگ خانواده باشد
احمد مازنی، رئیس کمسیون فرهنگی مجلس دهم در خصوص اینکه تولیدات تلویزیون چقدر می تواند برای کودکان و نوجوانان مفید باشد به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر برنا گفت: یک بخش مطلب به اصل تاثیر فیلم در رفتار، روان، مسائل اجتماعی، فرهنگی و تربیتی انسان مربوط می شود و این ها اختصاصی به کودک و نوجوان و بزرگسال ندارد به طور کل فیلم به شدت تاثیر گذار است مخصوصا فیلمی که در سینما مشاهده می شود به این دلیل که تمرکز کاملا روی آن زیاد است، در واقع این تاثیر بستگی به محتوا و جنبه‌های فنی و کاراکترهای حاضر در فیلم دارد. جهان کودک و نوجوان از لحاظ سن تفاوت ها و پیچیدگی های خاصی نسبت به بزرگسالان دارد، کودکان و نوجوانان در سنین 8 تا 11 سال هنگامی که فیلم سینمایی را مشاهده می کنند نمی توانند فیلم و واقعیت را از هم تفکیک کنند و کار سینمایی را به یک واقعیت می پندارند، در نتیجه با صاحبان نقش های مختلف فیلم ارتباط برقرار کرده و همه رفتارها را واقعی تصور می کنند بنابر این در اصل ارتباط کودکان و نوجوانان با فیلم حتما باید با رعایت اصول تربیتی و روانشناختی صورت بگیرد و خانواده ها باید مراقب باشند تا فرزندانشان در شبکه های مختلف پای هر فیلمی ننشینند و هر فیلمی را نگاه نکنند.
او افزود: باید بین فیلم های کودکان و بزرگسالان تفاوتی باشد حتی ممکن است در اثر تولید شده شرایط سنی مشخص نشده باشد و بزرگتر ها باید مدیریت و کنترل کافی داشته باشند. کودکان و نوجوانان فیلم را واقعیت می پندارند و این واقعیت پنداری باعث می شود اگر یک فیلم خشن پخش شود کودک خود را در آن نقش ببیند و حتما فرصتی پیدا می کند تا آن را ایفا می کند. در طرف دیگر از بسیاری واقعیت های زندگی مانند مسائل جنسی، فرهنگی و اجتماعی آگاه نیستند و چون با این واقعیت ها آشنایی ندارند دچار اضطراب می شوند و کنترل آن کار بسیار مشکلی است و باعث گرفتاری برای خود و خانواده می شوند. بنابراین چه در تلویزیون چه در سینما کارشناسان و صاحب نظران باید در انتخاب محتوا و موضوع و هم در انتخاب ژانر و هنرپیشه ها و بازیگران دقت و مراقبت کنند.
مازنی خاطرنشان کرد: آثاری که در تلویزیون تولید می شود باید منطبق با فرهنگ خانواده و جامعه باشد، در کنار این مسائل باید به ارتباط بچه ها با اینترنت پرداخت چون یک امر مهم تلقی می شود؛ در واقع هنگامی که کودکان در اینترنت هستند ممکن است با برخی فیلم ها و آثار سینمایی مواجه شوند که کاملا در جهت ابتذال و انحراف روانی، اجتماعی، فرهنگی و رفتاری قرار بگیرند و باید خانواده ها و صدا وسیما بر این مسئله مدیریت داشته باشند.
احمد مازنی در پایان با اشاره به اشکالات این تولیدات و اینکه چه کاری به روند بهبود آن کمک می کند بیان کرد: من فکر میکنم حتما مشاوران و کارشناسانی هستند که کنترل و نظارت کافی دارند اما من زیاد اطلاعی ندارم و تا جایی که میدانم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یک هیئتی وجود دارد برای صدور مجوز تهیه فیلم و باز هم هیئت دیگری وجود دارد برای اکران فیلم. درست نمیدانم آیا کل جنبه های مربوط به سنین مختلف را همین هیئت ها بررسی میکنند یا توسط افراد دیگری بررسی می شود اما من از مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به خصوص معاونت سینمایی میخواهم اگر کنترلی بر این ماجرا ندارند حتماً برای آرامش خانواده ها نظارت کافی بر آثاری که منتشر و پخش می‌شوند، داشته باشند.
او در پایان تأکید کرد: موسساتی که برای کودکان فیلم تهیه میکنند نباید تصور کنند که تهیه فیلم برای کودکان آسان است، اتفاقاً کار برای بچه ها به مراتب سخت تر از تولید فیلم برای بزرگ تر ها است و موسسات باید از کارشناسان و مشاوران، روانشناسان، جامعه شناسان، مربیان دینی وتربیتی استفاده کنند و متولیان دولتی و غیر دولتی هم باید با این نگاه پدرانه و مادرانه به فرزندان جامعه نگاه کنند.
امیرمحمود حریرچی: امروزه بیشتر مخاطبان سریال و برنامه های تلویزیون کودکان و نوجوانان هستند/یکی از ارکان مهم رسانه در جذب و حفظ مخاطب هدف بندی است/در حوزه سرگرمی سازی باید از نظر کارشناسان آموزش و پرورش هم استفاده کرد
امیرمحمود حریرچی، جامعه شناس در خصوص مفید بودن تولیدات تلویزیون و سینما برای کودکان و نوجوانان به خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر برنا گفت: صدا و سیمای ما اهداف مشخصی را برای آموزش و پرورش ندارد، در واقع در کنار والدین و مربیان مهد کودک ها این معلمان هستند که در جهت آموزش نقشی را ایفا می کنند.
حریرچی خاطرنشان کرد: به نظر من مشکل اصلی صدا وسیما این است که مخاطب سریال های خود را نمی شناسد، اگر تبلیغات و برنامه هایش را ببینید متوجه می شوید که امروزه بیشتر مخاطبان سریال و برنامه های تلویزیون کودکان و نوجوانان هستند اما با کمی تامل متوجه می شویم برنامه ها موضوع مشخصی ندارند و معلوم نیست چه نوع مهارت اجتماعی را می خواهد به بچه ها و جوانان ما منتقل کند.
او افزود: چگونه نه گفتن یکی از موارد لازمی است که باید در صف اول یادگیری قرار بگیرد کودکان باید به مسائلی که برایشان مفید نیست نه بگویند و این یک مسئله مهم اجتماعی محسوب می شود که در کنار خانواده و مدرسه، صدا و سیما می تواند نقش موثری داشته باشد و بخش سیما در این موضوع می‌تواند کارآمدتر باشد. ما باید در این راستا از کارشناسان آموزش و پرورش استفاده کنیم، باید از کسانی که در حوزه آموزشی و پرورشی کودکان مهارت های لازم دارند مشورت بگیریم تا بدانیم می توانیم چه چیزهایی را به فرزندانمان آموزش دهیم و چه خط قرمزهایی را برایشان مشخص کنیم. امروزه کودکان به خصوص دانش آموزان از زندگی خیلی لذت نمی برند شاید یک بخش آن برمی‌گردد به نداشتن برنامه های تلویزیونی نامناسب و متاسفانه همین موضوع باعث شده تا بیشتر فرزندان مدام سرگرم تبلت و گوشی های همراه شوند و این مسئله برایشان خیلی خطرناک است. خانواده ها نباید زودتر از سه یا چهار سالگی به آن ها موبایل یا تبلت بدهند چون با وجود بازی های متعددی که در این دستگاه ها وجود دارد آن ها راحت نمی توانند دل بکنند و اگر همچین موضوعی رخ دهد والدین کار بسیار بدی می کنند.
او در پاسخ به اینکه تلویزیون چه مشکلاتی در حوزه تولید محتوا دارد و چه مسائلی در پیشرفت رسانه ای مثل تلویزیون موثر است بیان کرد: تولیدات سینما و تلویزیون باید هدف بندی دقیقی داشته باشند زیرا یکی از ارکان مهم رسانه در جذب و حفظ مخاطب همین هدف بندی است، تلویزیون باید هدفش را مشخص کند و بداند که دقیقا می‌خواهد چه تولیداتی داشته باشد؛ به خصوص برای کودکان که یک گروه سنی حساس و ویژه در جامعه محسوب می شود.
بهترین کاری که مردم می توانند در جهت بهتر کردن برنامه ها و سریال های تلویزیون انجام دهند این است که در نظرسنجی های تلویزیون شرکت کنند و روابط عمومی سیما نیز با پرسشگری از خانواده ها متوجه شود که چه برنامه هایی پخش کند تا برای همه افراد در هر رده سنی مناسب باشد، تا آن رابطه توام با احترام بین والدین و فرزندان ثابت بماند. البته پدر و مادر ها می توانند همراه کودکانشان برنامه های تلویزیون را تماشا کنند و آخر سر در مورد موضوع پخش شده از بچه هایشان سوال کنند که چه چیزی آموختند و این مسئله در آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان به خصوص دانش آموزان بسیار تأثیرگذار است.
امان‌الله قرائی‌مقدم: باید در تولیدات کودک و نوجوان از لحاظ سن و جنسیت تنوع صورت بگیرد/رسانه ملی در کشیده نشدن فرزندان به سمت فرهنگ غربی تاثیرگذار است
امان‌الله قرائی‌مقدم، جامعه‌شناس، در خصوص مفید بودن تولیدات سینما و تلویزیون برای کودکان و نوجوانان به خصوص دانش آموزان به خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: به طور کلی باید در بین برنامه‌هایی که برای کودکان و نوجوانان تولید شده از لحاظ سن و جنسیت تنوعی صورت بگیرد ولی به طور قطع بر اساس تحقیقات جامعه شناسی، آموزش سمعی و بصری برای کودکان به مراتب موثرتر است. به قول چینی ها آنچه یک تصویر و یک عکس به من نشان می دهد هزاران کلمه قادر به بیان آن نیست یعنی نمی تواند آن را گویا کند. بنابراین بر اساس تحقیقات روانشناسان اجتماعی معلوم شد که هیچ وسیله ای مثل رسانه‌های تلویزیونی در طرز تفکر، رفتار، گرایش، خواسته ها و در ایجاد امیال و چیزهای جدید که آن‌ها را به سوی فرهنگ و تمدن غربی سوق دهد موثر نیست. فیلم‌های سینمایی مانند «لوک خوش شانس»، «تام و جری»، «پلنگ صورتی» و کارتون هایی از این قبیل به تدریج کاری کردند که کودکان و نوجوانان جهان سومی به نوعی غرب زده شوند یعنی غرب را بهشت روی زمین کردند و کارتون‌ها، سریال‌ها و فیلم‌ها فرار مغزها را به وجود آوردند و این مسئله باعث شد تا کودک و نوجوان با فرهنگ اصیل خود بیگانه شود و یک بچه غربی بار بیایند.
البته این مبتنی بر یک تئوری بزرگ به نام تایلور است؛ طبق گفته او مردم جهان باید به سمت فرهنگ برتر دنیا که همان (به عقیده او) فرهنگ فراماسون است بروند پس بنابراین باید برای جهان سوم تا جایی که می‌توانیم برنامه بسازیم تا فرهنگ و تمدن غربی را القا کند. مارشال، مارسل و راسول روانشناسان اجتماعی بودند که جنگ رسانه ای راه انداختند، آن ها چنین بیان کردند که باید با ابزار مناسب پیام رسانی را تقویت کرد و طولی نکشید تا تلویزیون اختراع شد و بعد از آن تلفن همراه و اینترنت به میان آمد. راسول بعد از به میان آمدن این رسانه ها شروع به مغزشویی کرد و گفت جوانان باید از طریق این ابزار، منفعل و از خود بیخود شوند.
امروزه ماهواره ها کارتون های جذابی برای کودکان ساختند که در آن پسران خوش تیپ و دخترانی حضور دارند که بسیار زیبا هستند و خنده و شادی در این کارتون ها به شدت زیاد است و کودکان کم کم به سمت این کارتون ها گرایش پیدا می کنند و از کانال های تلویزیون زده می شوند. در واقع همه این ها هدفی در جهت مغزشویی کودکان و نوجوانان است چون آینده جامعه متعلق به آنهاست. بنابراین مسلم است که مهم ترین و اصلی ترین وسیله ای که بر روح و روان ،طرز رفتار، نحوه بیان و کردار و تعاملات اجتماعی شان اثر می گذارد همین کارتون‌هاست.
او در ادامه به مشکلات تلویزیون و سینما پرداخت و بیان کرد: تنها مشکل تلویزیون این است که کانال های بیشتری به آن اضافه نمیکنند و تنها یک یا دو کانال برای کودکان در نظر گرفته شده و از آن چیزی را که باید پخش کنند دریغ می کنند در حالی که صدها شبکه برای بزرگسالان وجود دارد اما باز هم در آن کوتاهی هایی دیده می شود. بنده در دو مقاله ای که نوشتم به نام «آتشی در نیستان» و« زنگ ها برای ما به صدا در می آید» اشاره کردم مردم باید در افکار خود خانه تکانی کنند و به سمت فرهنگ غرب کشیده نشوند و تلویزیون می‌تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد.
این جامعه شناس در پایان به چگونگی حل مشکلات تلویزیون و سینما پرداخت و گفت: برای حل این مشکلات می‌توانیم تغییر نگرشی درباره ایدئولوژی حاکم بر جامعه داشته باشیم تا گروه‌هایی که در تلویزیون فعالیت دارند بتوانند بهترین برنامه ها را تحویل مردم دهند در واقع تا زمانی که به این شیوه ادامه دهیم وضع بدتر خواهد شد. بنابراین من چشم انداز خوبی با این وضعیت نمی بینم و باید تغییراتی در این زمینه داشته باشیم. من معتقدم در این سال‌ها برای کودکان و نوجوانان هیچ فعالیتی صورت نگرفته و از نظر آموزشی و پرورشی هم به هیچ‌وجه به مرتبه خوبی نرسیدیم.
