رضا عاشوری زاده، کارشناس حوزه نفت با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب در زمینه کاهش خام فروشی، گفت: رهبر انقلاب در سخنرانی عمومی روز اول فروردین در حرم رضوی در سال۱۳۹۲ فرمودند «من حدود ۱۸ سال قبل به دولتی که سرکار بود گفتم کاری کنید که ما هر وقت اراده کردیم در چاه‌های نفت خودمان را ببندیم آقایان به قول خودشان تکنوکرات لبخند زدن و گفتند مگر می‌شود.»؛ حالا اگر به تاریخ نگاه کنیم خواهیم دید که از آن زمان، دولت‌های مختلفی بر روی کار آمدند اما دریغ از یک اقدام قابل تحسین در خصوص کاهش خام فروشی نفت و در واقع تلاش زیادی برای کاهش خام فروشی صورت نگرفته است.
وی افزود: متاسفانه در برهه‌ای از زمان مسئولان کشور به دلایل مختلف توجه جدی به کاهش خام فروشی نفت نداشتند، یک زمانی توجیه این بود که بعد از جنگ ما نیاز به منابع ارزی، برای عمران و آبادانی کشور داریم، یک برهه‌ای هم با توجه به اینکه قیمت نفت بالا بود گفتند که نفت بیش از ۱۰۰ دلار نعمت است.
عاشوری زاده تصریح کرد: اقدامات دولت‌های قبلی منجر به میراث بیش از ۶۵ هزار پروژه ناتمام برای دولت سیزدهم شد که با وجود کسری بودجه حداقل ۳۵۰ هزار میلیارد تومانی، شاهد کارزار سخت دولت سیزدهم برای تامین ارز مورد نیاز کشور خواهیم بود؛ چراکه با فروش نفت خام هم باید به تامین منابع مالی کشور پرداخته شود و هم نگاه جدی به مسئله کاهش خام فروشی، البته با توجه به مشکلات مطرح شده انتظار نمی‌رود که از آغازین روزهای استقرار دولت شاهد عملیاتی نمودن کاهش خام فروشی نفت باشیم اما امید است دولت آقای رئیسی، نسبت به تدوین برنامه جامع انرژی و نقشه راه مبتنی بر تکمیل و توسعه‌ی زنجیره تامین محصولات و فرآورده‌های نفتی با هدف کاهش خام فروشی نفت از همان روزهای ابتدایی استقرار وزیر نفت، اقدام جدی و عملی را در دستور کار خود قرار دهد.
این کارشناس حوزه نفت با بیان اینکه «اجرایی‌سازی دغدغه بیش از ۲۵ساله مقام معظم رهبری در زمینه کاهش خام فروشی، نیازمند اتخاذ سه رویکرد اساسی است»، گفت: اولین رویکرد تغییر واقعی پارادایم اقتصاد وابسته به نفت به اقتصاد دانش بنیان است.
وی ادامه داد: در حوزه صنعت نفت، ما بایستی نگاه درون زا، پویا، برون نگر، پیش رو و آینده نگر داشته باشیم و در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی در نفت، با تمرکز بر فعالیت و عملیاتی‌سازی زیست بوم نوآوری وزارت نفت به جذب، بومی سازی، خلق و توسعه‌ی فناوری‌های منجر به ایجاد محصولات و دستاوردها نوآورانه بپردازیم.
عاشوری زاده خاطرنشان کرد: صادرات محصولات و دستاوردهای نوآورانه علاوه بر ایجاد و توسعه‌ی اشتغال دائم، درآمد ارزی مناسب را نصیب کشور خواهد کرد؛ در واقع ما با اولویت بازتولید ثروت و تبدیل سرمایه به سرمایه پایدار به جای اینکه فروش نفت خام را انجام دهیم خدمات فنی و مهندسی را صادر می‌کنیم و کشورهایی مثل عراق، سوریه و لبنان می‌تواند مقاصد صادرات ما باشند.
وی افزود: با راه اندازی زیست بوم نوآوری وزارت نفت می‌توانیم بنحوی برنامه ریزی کنیم که تغییر نقش از صرفاً فروشنده نفت خام به بازیگر و بازیگردان راهبردی حوزه انرژی و امنیت انرژی در منطقه و جهان را داشته باشیم؛ چراکه تکنولوژی در مناسبات دنیای امروز جایگاه با اهمیت‌تری دارد.
این کارشناس حوزه نفت، دومین راهبرد را تغییر تفکر حاکم بر صنعت نفت از تفکر صرفا مهندسی عملیاتی و تلاش برای فروش بیشتر نفت به تفکر مدیریت راهبردی، اقتصادی، مهندسی و عملیات دانش پایه دانست و گفت: مسئله مهم، تدوین طرح جامع انرژی و سند چشم‌انداز ۲۰ساله و ۵۰ساله در حوزه انرژی با محوریت نفت و گاز است؛ در این برنامه باید مشخص شود که چه میزان منابع داریم، چقدر می‌توانیم استخراج و نهایتاً چقدر مصرف داریم و خواهیم داشت و در واقع نیازمند یک سری مطالعات آینده‌پژوهی هستیم تا آینده دلخواه و مطلوب خود را طرح ریزی و برای رسیدن به آن برنامه ریزی کنیم؛ بطور مثال در تابستان امسال شاهد خاموشی‌های گسترده در کشور بودیم که نشان‌دهنده ناتراز بودن انرژی در کشور است؛ یعنی تولید و مصرف انرژی کشور در حال حاضر برابر نیست.
عاشوری زاده، اصلاح نظام الگوی مصرف انرژی و یارانه انرژی فعلی با یک نظام عدالت محور را راهبرد مهم دیگری دانست و گفت: نظام توزیع انرژی کشور در حال حاضر دارای اشکالات متعددی است؛ هر کس امکانات بیشتر داشته باشد از امکانات و یارانه‌های انرژی دولتی بیشتر استفاده می‌کند و این یعنی اینکه در حوزه عدالت اجتماعی، شکاف عمیقی بین اقشار جامعه بوجود آمده است؛ البته دولت‌ها همواره تلاش نمودند که در توزیع انرژی عدالت را رعایت کنند اما پرداخت صرفاً A ریال به عنوان یارانه انرژی به اقشار متوسط و ضعیف جامعه در برطرف نمودن شکاف اقتصادی مفید فایده نخواهد بود؛ چراکه اگر بطور مثال به میزان A×۵ نیز پرداخت یارانه داشته باشیم، تورم در مدت زمان کوتاهی یارانه انرژی پرداخت شده به مردم را ناکارآمد نموده و تامین منابع یارانه جهت پرداخت به مردم در هر ماه برای دولت به سختی محقق خواهد شد.
وی ادامه داد: از اینرو، تدوین الگوی توزیع عدالت محور انرژی با رویکرد تخصیص انواع انرژی با توجه به شرایط استان ها، شهرها، روستاها و البته در نظر گرفتن سایر موارد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و… با توجه به هزینه تمام شده برای دولت و ایجاد بازار انرژی جهت فروش مازاد مصرف مردم به قیمت آزاد، می‌تواند علاوه بر افزایش انگیزه مردم جهت رعایت الگوی مصرف و اهتمام در کاهش و بهینه‌سازی مصرف انرژی، درآمدزایی مناسب و همگام با افزایش نرخ تورم را بالاخص برای اقشار متوسط و ضعیف جامعه به ارمغان آورد.
عاشوری زاده در پایان اظهار امیدواری نمود با بکارگیری توانمندی‌های شرکت‌های دانش بنیان داخلی در آینده‌ای نزدیک بتوانیم شاهد رفع چالشهای اساسی صنعت نفت در حوزه نوسازی تجهیزات، کسب لایسنس‌ها و فناوری‌های اولویت دار، قاچاق سوخت و البته توزیع عدالت محور انرژی باشیم.
