مجتبی سلطانی احمدی، تاریخ پژوه و از دوستان مرحوم رحیم نیکبخت درباره ویژگی آثار این شخصیت علمی و فرهنگی که سحرگاه روز گذشته ۱۵ مرداد ماه بر اثر ابتلا به ویروس کرونا درگذشت، در گفت‌و‌گو با خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس اظهار داشت: «رحیم نیکبخت» پژوهشگری با اخلاق، متواضع، خوش نیت و کوشا در علم و تحقیق بود. او در پژوهش‌های تاریخی نگاه دقیق و چند بعدی به تاریخ و فرهنگ این دیار کهن داشت و به تاریخ ایران همچون قالی پر نقش و نگاری می‌نگریست که تمام اجزا و بخش‌های آن به هم پیوسته بود.
وی گفت: مرحوم نیکبخت بین میراث ملی و هویت دینی کشورمان تباین و تناقض نمی‌دید و به وجود رابطه‌ای پیوسته و گسست ناپذیر میان اسلام، تشیع و میراث ملی ایران قائل بود و اجزای هویتی ایران را قابل تفکیک از هم نمی‌دانست. او عاشق ایران و یک وطن دوست تمام عیار بود و این عشق و دوستی در آثار وی با منطق علمی نمود ویژه داشت.
به گفته احمدی، مرحوم نیکبخت همچون حاج قاسم برای ایران اسلامی به مثابه یک حرم ارزش ویژه قائل بود. او کاملا هوشمندانه معتقد بود ایران حرم است و تمام اضلاع هویتی آن قابل احترام، پاسداشت و سرمایه‌گذاری است.
این تاریخ نگار تصریح کرد: مرحوم نیکبخت با این نگاه جامع باور داشت ستون خیمه این حرم محبت اهل بیت (ع) و امام حسین (ع) است. او معتقد بود محبت اهل بیت (ع) به ویژه عشق به سرور آزادگان جهان امام حسین (ع) همچون نخ تسبیحی است که تمام اقوام، گویش‌ها و آحاد ملت ایران را به هم وصل می‌کند. او محبت اهل بیت (ع) و عشق به امام حسین و مکتب آزادی بخشش را باطل السحر خط تحریفِ تاریخ توسط جریان‌های تفرقه انگیز و تجزیه طلب می‌دانست.
وی افزود: به باور دوستانِ پژوهشگر مرحوم نیکبخت، سه موضوع به هم گره خورده تشیع، ایران و آذربایجان هسته مرکزی افکار و اندیشه ایشان بود و آثارش کاملا پیرامون این موضوعات نوشته شده است. کتاب‌ها و مقالات تاریخی رحیم نیکبخت شامل سه حوزه تاریخ انقلاب اسلامی، تاریخ محلی آذربایجان و مرثیه پژوهی امام حسین (ع) است.
این مولف ابراز داشت: از منظر مرحوم نیکبخت بررسی ادبیات مرثیه ترکی از منظر هویت ملی و ایرانی بسیار ضروری است. او معتقد بود مذهب تشیع و ادبیات مرثیه نقش مهمی در پیوند آذربایجان و ایران دارد.
این استاد دانشگاه درباره ویژگی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی مرحوم نیکبخت گفت: مرحوم رحیم نیکبخت کاملا به منشور تاریخ نگاری امام خمینی (ره) وفادار بود. از این رو هَمّ خود را متوجه قطعات مغفول تاریخ انقلاب یعنی نقش توده‌های مختلف کرد. او در مقدمه دفتر اول «پژوهشنامه انقلاب اسلامی» بر ضرورت توجه به نقش محلات، زنان، نوحه سرایان و شعرای مرثیه، هیأت‌های مذهبی، کانون‌های آموزشی و چهره‌های فرهنگی در تاریخ نگاری انقلاب اسلامی تأکید می‌کند و بر این باور است که آسیب شناسی واقعی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی یگانه راهی است که در پرتو آن می‌توان راه کارهای برون رفت از وضعیت موجود را به دست آورد. مرحوم نیکبخت دغدغه‌مند تاریخ انقلاب و تاریخ معاصر ایران بود.
وی تاکید کرد: او نسبت به نفوذ و رشد خط تحریف در تاریخ نگاری آذربایجان بسیار حساس بود و تلاش‌های زیادی را در مقابله با خط تحریف و وابستگی یعنی جریان پان ترک داشت و در این مسیر باکی از هتاکی‌ها و توهین‌های سازمان یافته اقلیتی از وطن فروشان پان ترک نداشت.
این پژوهشگر تاریخ انقلاب درباره دیگر ویژگی‌های مرحوم رحیم نیکبخت گفت: مرحوم نیکبخت در عرصه تاریخ پژوهی خود خواه و خود محور نبود. ایشان در کمک به پژوهشگران با روی باز بسیار فعال بود. مرحوم نیکبخت در سه حوزه تاریخ انقلاب، تاریخ آذربایجان و مرثیه پژوهی قائل به جریان سازی بود و رمز موفقیت ایران دوستان و وفاداران انقلاب را در ورود جوانان، آموزش عالمانه و بها دادن به آنان در حوزه تاریخ نگاری می‌دانست. او با پایه گذاری نشر و مؤسسه تاریخ و فرهنگ دیار کهن از آثار پژوهشی جوانان مستعد و یا پژوهشگران بدون حامی متواضعانه حمایت می‌کرد. مرحوم نیکبخت زمانی که مدیر بخش تدوین اسناد و تاریخ شفاهی مرکز اسناد انقلاب اسلامی بود در کنار مرتضی میردار و سایر دوستانش موفق به جریان سازی شد و نسل جدیدی از محققان جوان را با میدان دادن وارد حوزه تاریخ نگاری انقلاب کرد.
انتهای پیام/
