به گزارش خبرگزاری فارس از شهرضا، همه ما اصطلاح ستاره خنک را شنیده‌ایم که پدر و مادرمان یا پدربزرگ و مادربزرگ‌مان هر ساله ۱۵ مرداد ماه که می‌شود آن را در آسمان جستجو می‌کنند، پدیدار شدن ستاره شباهنگ به معنای پایان گرمای تابستان و آغاز خنک شدن تدریجی هوا است، این ستاره در پارسی با نام‌های کاروان‌کش، وَراهَنگ، روزآهنگ، شب‌کش، شباهنگ، خُنُک، تیر و تیشتَر نیز نامیده می‌شود؛ در زبان‌های اروپایی نیز ستاره سیروس (Sirius) خوانده می‌شود، در قدیم به اسم شعرای یمانی و نیز ستاره آلفای صورت فلکی سگ بزرگ، کلب اکبر است؛ از لحاظ جرم و اندازه تقریباً ۴.۲ خورشید و فاصله آن از زمین ۶.۸ سال نوری است.
شباهنگ پرنورترین ستاره آسمان شب بوده که نام دیگر آن شِعرای یمانی است. در واقع ستاره‌ای است که در گذشته نشانی از سرزمین یمن در آسمان به حساب می‌آمده. مصریان باستان این ستاره را ایزد باران می‌دانستند. زیرا طلوع شباهنگ مصادف با طغیان رود نیل و آغاز فصل بارندگی بوده است. درخشندگی شباهنگ ۲۵ برابر درخشندگی خورشید و جزو نزدیک‌ترین ستاره‌ها به خورشید محسوب می‌شود. این ستاره فقط حدود ۹ سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی سگ بزرگ واقع شده است. شباهنگ خود در اصل ستاره دوتایی است. به این معنا که این ستاره همدم کوچکی (از نوع کوتوله سفید) دارد که چون حدود ده هزار بار کم نورتر از شباهنگ است به آسانی با تلسکوپ آشکار نمی‌شود. فقط خورشید، ماه و سیاره‌های ناهید و مشتری و گاهی مریخ از این ستاره پرنورتر هستند.
اما خود ستاره خنک چیست؟ یکی از پرنورترین ستارگان آسمان ستاره‌ای است به اسم شباهنگ، حتماً همه شما هم این ستاره بسیار درخشان را بارها و بارها دیده‌اید. شب‌های سرد زمستان این ستاره زیبا و درخشان میزبان آسمان نیمکره شمالی است و اگر از ابتدای پاییز تا آخر زمستان هر شب سری به سوی آسمان بلند کنید این گوهر شب تاب چهره می‌نماید و خود را به رخ هر بیننده خواهد کشید.
همه می‌دانیم که بر اثر چرخش زمین به دور خورشید بر روی مدار خودش ستارگان آسمان هر شب نسبت به شب قبل مکان‌شان در آسمان تغییر می‌کند. این تغییر مکانی در هر شب بسیار ناچیز و نامحسوس است اما در طول ماه و سال باعث می‌شود که مثلاً آسمان شب‌های تابستان و زمستان با هم فرق داشته باشد. یعنی چه؟ یعنی اینکه شما در تابستان مثلاً ساعت ده شب ستارگانی را در آسمان خواهید یافت که در زمستان قادر به دیدن آن‌ها نخواهید بود و همچنین در تابستان.
ستار سبزه‌علی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به ستاره خنک اظهار داشت: اگر درست در بامداد ۱۵ مرداد یعنی همان چهل و پنج تابستان حدود ۲۰ دقیقه قبل از طلوع آفتاب به افق شرقی که محل طلوع خورشید است با دقت خیره شویم و افق روبه رویمان باز باشد و مانعی مانند کوه، ابر و غبار یا ساختمان‌های بلند در سر راه دید ما نباشد، می‌توانیم در میان روشنایی قبل از طلوع خورشید درخشندگی ستاره‌ای را ببینیم که همان ستاره شباهنگ است.
رئیس اداره هواشناسی شهرضا گفت: دیدن این ستاره در روزهای قبل از آن غیرممکن است چون طلوع آن همزمان است با طلوع خورشید اما از این روز به بعد با فاصله گرفتن از خورشید وارد آسمان شبانگاهی شده و روزهای بعد به راحتی قابل رویت است.
وی افزود: قدیمی‌ها به خصوص کشاورزان قدیمی با این ستاره به خوبی آشنا هستند و چون طلوع آن همزمان است با عبور از نیمه تابستان و کاهش دما و خنک شدن نسبی هوا و اصطلاح ستاره خنک را بر آن نهاده‌اند.
وی در پاسخ به این سؤال که با دیدن ستاره خنک چه تغییری در وضعیت زمین ایجاد می‌شود، بیان کرد: می‌دانید که دلیل اصلی گرمای زمین از خورشید است و زمین غیر از گردش به دور زمین به دور خود نیز می‌چرخد، حرکت چرخشی زمین به دور خود حول محور عمودی نیز در طول سال تغییر می‌کند.
سبزه‌علی افزود: تغییر محور خورشید باعث ایجاد فصل‌ها می‌شود به طوری که در ظهر ابتدای تیر ماه نور خورشید عمودترین حالت ممکن به زمین می‌تابد و ظهر اول دی ماه مایل‌ترین حالت ممکن را دارد، هر چه خورشید نسبت به خط استوا عمودتر باشد گرمای بیشتری از جو وارد می‌شود و هر چه مایل‌تر باشد، گرمای کمتری از جو وارد زمین می‌شود.
رئیس اداره هواشناسی شهرضا گفت: اما ۱۵ مرداد که می‌شود با مایل شدن محور زمین ستاره شباهنگ کم‌کم در افق پدیدار شده و قابل مشاهده است، گفتیم که قبل از آن چون در افق طلوع خورشید جای می‌گرفت قابل مشاهده نیست.
وی خاطرنشان کرد: نخستین بار کپلر متوجه انحراف محوری زمین شد و خیام و ابوریحان بیرونی و چند دانشمند بزرگ پس از آنان تفسیرهای درباره محل ستاره‌های شباهنگ نوشتند و این خود منجر به تنظیم تقویم شمسی شد، در واقع تقویم شمسی فقط بر پایه فروردین و اعتدال زمین نوشته نشده است و دقیقاً تغییر محور زمین نیز در آن دیده شده است.
انتهای پیام/۶۳۱۰۱/ج۲۰/ی
