پیشنهاد نامگذاری چنین روزی، در همایش سراسری دولت و تشکلهای اجتماعی با حضور سه هزار سازمان مردم‌نهاد ۲۲ مرداد ماه سال ۱۳۹۳ مطرح و پس از ارجاع این پیشنهاد توسط وزارت کشور به شورای فرهنگ عمومی درج "تشکلها و مشارکت اجتماعی" به عنوان نام بیست و دومین روز مرداد ماه هر سال در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران تصویب شد.
تشکلهای اجتماعی مردمی، محلی برای جذب و سازماندهی نیروهای داوطلب از همه اقشار جامعه برای حضور در عرصه رخدادهای مختلف از جمله سیل، زلزله، خاموشیهای گسترده، آتش‌سوزی جنگلها به عنوان نیرویی اجتماعی برای کمک به دولت و شهروندان هستند.
اینگونه سازمانهای مردمی اجتماعی به دلیل تنوع نقشها، ویژگیها و تکثری که دارند بعضا با پسوند "غیردولتی" نیز تعریف و شناخته می‌شوند تا در اموری مانند فعالیتهای امدادی، مذهبی، خیریه، زیست محیطی، زنان، جوانان، سالخوردگان، بیماران و محرومان به عنوان نیرویی پشتیبان مشارکت کنند.
استان شش میلیون و ۸۷۰ هزار نفری خراسان رضوی دستکم ۹۵۲ تشکل مردم‌نهاد با کسب مجوز از استانداری، سازمان بهزیستی، نیروی انتظامی و اداره‌کل ورزش و جوانان دارد. عضویت داوطلبانه و دریافت نکردن هیچگونه مزد مالی، اعتبار و تسهیلات برای ارائه خدمات، ویژگی بارز چنین نهادهایی شمرده می‌شود.
شهریور ۱۳۹۶ نخستین "خانه تشکلهای اجتماعی غیردولتی خراسان رضوی" در مشهد فعال شد که محلی برای همکاری، همدلی و هم‌افزایی، رشد و تعالی جامعه مدنی و آموختن دوست داشتن یکدیگر، جامعه و طبیعت و کمک به زندگی بهتر است.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی در این خصوص با بیان این که نقش تشکلهای مردم نهاد در بسیج اجتماعی و ارتباط مردم با دستگاههای دولتی غیرقابل انکار است افزودگفت: جمهوری اسلامی، نظامی مردم پایه و بر اساس مردمسالاری دینی و اساس آن همکاری مردم در همه ابعاد است و موفقیت آن در سایه عمل به قوانین الهی است که بزرگترین آن با مردم بودن است.
سید حمید موسوی افزود: مشارکت مردم یکی از اصول اساسی نظام جمهوری اسلامی است که در این ۴۰ سال هیچ گاه کمرنگ و کم اهمیت نشده است.
وی ادامه داد: انقلاب ما چون اسلامی است پایه‌های مشارکت مردمی را نمی‌توانیم بر مبنای تفکرات غربی بگذاریم، اصل مشارکت‌های مردمی، آموزه‌های دینی و اسلامی است که توسط امام راحل و مقام معظم رهبری تبیین شده است.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی گفت: چون نظام ما برآمده از اراده و خواست مردم برای یک مشارکت مدنی است بنابراین مردم می‌توانند بزرگترین پشتوانه و موید دولت برای اجرای برنامه‌ها و سیاستهای توسعه‌ای باشند.
وی جایگاه خراسان رضوی را در زمینه فعالیت تشکلهای مردمی "بسیار مناسب" در سطح کشور توصیف و بیان کرد: تشکلهای اجتماعی بازوی توانمند دولتها در حل مشکلات هستند و یکی از مشکلات، آسیب‌های اجتماعی است.
موسوی افزود: تجربه نشان داده که سازمانهای مردم نهاد در عرصه های مختلف و به خصوص در بحران هایی که اتفاق می افتد نظیر سیل، زلزله، آتش سوزی و یا اپیدمی و پاندمی های بزرگ جهانی می‌توانند بزرگترین یاریگر مردم و دولتها باشند که یک نمونه آن در جریان همین بیماری فراگیر کرونا در دنیا و کشور خودمان است که مردم و سازمانهای مردم نهاد نقش مهمی در حمایت از آسیب دیدگان از بیماری و کمک به بخش بهداشت و درمان ایفا کرده اند و این حمایت ها همچنان ادامه دارد.
وی ادامه داد: جریانسازی درست اجتماعی می‌تواند راهی برای مقابله با آسیبها و کاهش مخاطرات برای اقشار مختلف جامعه باشد که در این میان نقش سازمانها و تشکلهای مردم نهاد انکار ناپذیر است.
مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری خراسان رضوی گفت: البته در این میان نباید از این نکته هم غفلت کرد که این سازمانهای مردم نهاد نیاز به راهبری، مدیریت و نظارت دارند تا بتوانند به درستی نقش آفرینی کنند و از آسیب‌های احتمالی که می‌تواند ناشی از سوء استفاده‌های احتمالی در عرصه های مختلف سیاسی، فرهنگی و اقتصادی باشد محفوظ مانده و فعالیت‌هایشان بدون هیچ دغدغه‌ای استمرار یابد.
مشارکت همراه با احساس مسوولیت
مدیر روابط کار اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی هم به خبرنگار ایرنا گفت: مشارکت اجتماعی وقتی همراه با مسوولیت اجتماعی و به عنوان یک تکلیف همگانی باشد ظرفیتی ایجاد می‌کند تا مردم برای بهبود جامعه تلاش کنند.
عطا متین‌فر افزود: در جمعیت یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفری واحدهای تولیدی و صنعتی خراسان رضوی هم اینک هزار و ۴۳۹ تشکل کارگری و کارفرمایی فعال هستند که از این تعداد ۹۴۰ مورد تشکلها و مجامع کارگری و ۲۲۱ مورد انجمنهای صنفی کارفرمایی و کانونهای مربوطه اند.
وی ادامه داد: شوراهای اسلامی کار و کانونهای مربوطه با ۱۴۷ تشکل و انجمنهای صنفی کارگری و کانونهای مربوطه با ۱۱۳ تشکل و کانون کارگران بازنشسته با ۱۸ تشکل در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
مدیر روابط کار اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی گفت: در موضوع تشکلها و انجمنهای مردمی آنچه اصل شمرده می‌شود مشارکت خودجوش مردم است و اینکه مشارکت، امری دستوری و نظامنامه‌ای نیست.
وی افزود: نامگذاری روز تشکلها و مشارکت‌های اجتماعی در تقویم ملی، نشانگر اهمیت این موضوع است که اگر از آن غافل شویم بسیاری از اهداف در حوزه کاهش آسیب‌های اجتماعی محقق نخواهد شد.
متین‌فر ادامه داد: مشارکت اجتماعی همانند موتور محرکی است که در بخشهای مختلف می‌تواند موانع و مشکلات را رفع کند.
وی گفت: هم‌اینک نیز که در موج پنجم طغیان ویروس کرونا هستیم مشارکت مردم در طرحهای مورد نظر مسوولان ستاد ملی مقابله با کرونا از جمله عدم حضور در اجتماعات و رعایت فاصله گذاری اجتماعی در بهبود شرایط و گذر از این وضعیت نقش مهمی ایفا می‌کند.
