افغان‌هایی که تحت کنترل بخش های طالبان هستند از نداشتن آزادی های مرسوم خود نارحت و متاسفند.
بی بی سی در گزارشی به برشی از زندگی مردان و زنان ساکن در ولسوالی‌های (شهرستان های) آرام تحت کنترل طالبان پرداخته و از حس و حال آنها می‌گوید.
روزهای کاری "نوریه حیا" به عنوان یک ماما در نشست، جلسه و بحث با پزشکان مرد می گذشت. آنها پس از بحث وگفت و گو با پزشکان مرد د باره درمان مردم منطقه و اولویت‌های درمانگاه عمومی بخش خود، تصمیمات لازم را می‌گرفتند. درمانگاه آنها در روستای "اشکاشیم" در ولایت تخار در مرز شمال شرقی این کشور با تاجیکستان قرار دارد.
"نوریه"ی 29 ساله اخیرا متوجه شده که ملاقات بین کارمندان مرد و زن این درمانگاه ممنوع است.
تصویر دو زن و نوزاد تازه متولد شده در افغانستان
او می‌گوید که این ممنوعیت اولین دستور طالبان پس از کنترل محل زندگی اش بوده است.
این زن پس از این قانون از خود پرسید، از این پس زندگی او چگونه می گذرد و چه تغییر می کند؟
روستای "اشکاشیم" در میان رشته کوه هندوکش قرار دارد. طالبان در اولین تصرفات خود و پس از خروج اولین گروه از 10 هزار سربازان آمریکا و ناتو در اوایل ماه می (اردیبهشت) این منطقه را تصرف کرد.
گروه بنیادگرای طالبان تا اواسط ماه می و پس از درگیری شدید با نیروهای نابلد دولت در جنوب ولایت "هلمند" مناطقی از ولسوالی "بورکه" در دامنه کوه های هندوکش را تصرف کردند.
تقریبا در همان زمان نیروهای آمریکایی مستقر در پایگاه هوایی قندهار را ترک کردند. این پایگاه به عنوان یکی از بزرگترین پایگاه‌های نظامی خارجی‌ها در افغانستان محسوب می شد. در آن زمان مردم محلی نیز مرتب از پیشرفت طالبان در افغانستان آگاه تر می‌شدند.
"جان آقا" 54 ساله، ساکن ناحیه مرزی ارغستان در نزدیکی مرز پاکستان پس از 2 ساعت رانندگی سریع تا شهر قندهار در این باره گفت: "همگان ترسیده اند".
مردم خود را در خانه هایشان حبس کرده اند. طالبان تقریبا در هر روستا مواضع خود را حفظ می کنند. مردم محلی نمی‌توانند از دست آنها فرار کنند.
نیروهای مسلح طالبان در خیابان ها قدم می‌زنند. صبح و عصر. آنها درِ خانه ها می‌زنند و غذا جمع می‌کنند. از ترس عواقب بعدی غذا در اختیارشان قرار می‌گیرد.
"جان" که یک میوه فروش است می گوید: "هر خانه اینک 3 یا 4 نان برای آنها نگه می‌دارد و مهم نیست که خود آنها (شهروندان) تا چه حد فقیر باشند. اگر طالبانی بخواهند در خانه ای آنها بمانند مردم آن را انجام می‌دهند.
تصویر یک میوه فروش افغان/ بی بی سی
طالبان تا اواخر خرداد از تصرف چندین ولایت مانند تخار، فاریاب و بدخشان خبر داد. آنها نیروهای ارتش و موسسات دموکراتیک را مجبور به عقب نشینی و ترک منطقه کردند. تا کنون بیش از 2500 نیروی آمریکایی این منطقه را ترک کرده و تعداد انگشت شماری از آنها در کابل و بخش نیروهای هوایی باقی مانده اند.
افغان ها از خروج شتاب زده نیروهای بین المللی از کشورشان انتقاد دارند. برخی می‌گویند که مذاکرات صلح در دو سال گذشته بین آمریکایی ها و طالبان تنها به مشروعیت گرفتن نیروهای طالبان و جاه طلبی بیشتر آنها منجر شده است.
درگیری ها در 20 سال گذشته افغانستان و پس از پایان حکومت تقریبا نیم قرنی طالبان از سوی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا هرگز پایان نیافت.
پس از آنکه طالبان در ماه خرداد مجددا قدرت خود را اثبات کردند، به مصادره خانه و غذای بیشتری پرداختند.
آنها حقوق اجتماعی و اقتصادی بسیاری از مردم این کشور را پس گرفتند. مردم افغانستان در دو دهه گذشته برای احقاق این حقوق به شدت تلاش و مبارزه کردند. اولین محدودیت زنانه آنها در زندگی "نوریه" شکل گرفت.
نوریه می‌گوید: اکنون محدودیت‌های بیشتری وجود دارد. وقتی بیرون می رویم باید طبق دستور طالبان برقع (پوشش زنانه شبیه چادر که از بالا تا پایین همه بخش های بدن زن از جمله صورت او را کامل می پوشاند) بپوشیم و یکی از خویشاوندان مرد باید با ما همراه شود".
سفر به عنوان ماما در این منطقه سخت تر شده است. مردان مجاز به تراشیدن ریش خود نیستند و طالبان می‌گویند این خلاف اسلام است.
کوتاه کردن موهای پشت و بغل سر به شیوه‌ای که آنها آن را خارجی تلقی می‌کنند از سوی آرایشگران ممنوع است.
گروهی در طالبان موسوم به "امر به معروف" قوانین اجتماعی را اجرایی می‌کنند. مجازات های آنها بیشترین وحشت را برای افغان ها در دهه 1990 ایجاد کرد. آنها دوباره قوانین سخت گیرانه ای را وضع می‌کنند. اول هشدار، دوم مجازات هایی مانند تحقیر عمومی، زندان، ضرب و شتم و شلاق.
نوریه می‌گوید: آزادی های ما ناگهانی سلب شده است. خیلی سخت است اما ما گزینه دیگری نداریم. آنها خیلی وحشی هستند. ما باید هر کاری که آنها می‌گویند، بکنیم. آنها از اسلام برای اهداف خود استفاده می‌کنند ما هم مسلمان هستیم اما اعتقادات آنها متفاوت است.
با گسترش سیستم های امنیتی ناشی از ورود طالبان و شروع جنگ در مناطق دیگر تغیییرات دیگری نیز رخ داده است.
شهر "تخار" افغانستان به دلیل هوای تمیز، لطیف، کوهستانی، کوه های برفی، مزارع سرسبز، آب و رودخانه های زلال از مراکز پر بازدید در میان 34 ولایت این کشور بود.
تصویر یک راننده تاکسی افغان/ بی بی سی
"آصف احدی" راننده تاکسی در ولسوالی (شهرستان) "فخارِ" تخار می‌گوید که پیشتر حدود 900 افغانی ( 11 دلار) در روز درآمد داشته است. اما با ادامه رفت و آمد طالبان در این منطقه سفرهای گردشگران متوقف شده است.
آصف 35 ساله می‌گوید: آن بازدیدکنندگان مشتری من بودند. پول پرداختی آنها خرج غذای خانواده من بود. اما اینک من روزانه 150 افغانی درآمد دارم. حالا پول بنزین ماشینم که دو برابر شده را ندارم.
آصف با اشاره به اینک تصرفات طالبان تاثیر مهلکی بر زندگی اجتماعی داشته گفت: "مردم هر شب جمعه مهمانی‌هایی داشتند. موسیقی گوش می‌دادند و می‌رقصیدند. همه اینها اینک کاملا ممنوع شده است".
همه مشاغل نیز آسیب دیده اند.
دو روز پس از خروج نیروهای آمریکا و ناتو از پایگاه هوایی بگرام (13 تیر) در افغانستان که پایگاه اصلی تمام عملیات های آمریکا در این کشور محسوب می شد، طالبان ولسوالی "پنجوایی" در ولایت قندهار را تصرف کرد. این ولسوالی پایگاه سابق آنها به شمار می‌آمد.
کمتر از یک هفته بعد طالبان اعلام کرد "اسلام قلعه" به عنوان بزرگترین گذرگاه مرزی و مسیر تجاری با ایران را تصرف کردند.
در سومین هفته ماه جولای طالبان اعلام کردند که 90 درصد از مرزهای افغانستان و 85 درصد از کشور را تحت کنترل دارند. دولت که مناطق شهرهای پرجمعیت تری را در اختیار داشت بر سر این ارقام بحث کرد. تائید مستقل آن برای بسیاری از کارشناسان ممکن نیست.
مناطق تحت کنترل دولت افغانستان و طالبان / قرمز: طالبان آبی: دولت افغانستان زرد: محل درگیری نیروهای دولت و طالبان
آصف در "فخار" می‌گوید که با تقویت کنترل طالبان مردم در خانه ها مخفی شدند. برخی پیش از این هرگز شاهد اجرای سریع عدالت و شیوه های حکومتطالبانی نبوده‌اند.
آصف می‌گوید: آنها خیلی سریع درباره موضوعاتی مانند جرایم تصمیم می گیرند. "نه بروکراسی وجود دارد و نه اقدام اداری. هر موضوعی در چند روز تمام می‌شود. هیچ کس نمی‌تواند هیچ تصمیمی را به چالش بکشد.
آنها همچنین "عشر طالبان" و زکات را که اهدای حدود 10 درصد از برداشت یا بخشی از درآمد مسلمانان به فقرا است را جمع آوری می‌کنند. اما طالبان این درآمد به سمت خود چرخانده و از آن استفاده می کند.
"آصف" می گوید این روند نیز فشار مالی دیگری در کنار "همه چیزهایی که است که قیمت آنها سر به فلک می گذارند". زیرا تجارت داخلی و خارجی محدود شده و اقتصاد تحت فشار است. کارهای معمول و عمومی نیز تعطیل هستند.
او افزود: مردم قبلا هم فقیر بودند و هیچ فرصتی برای کار وجود ندارد و سرمایه گذاری در کار نیست.
با این حال برخی نیز پیشتر حکومت طالبان را دیده اند.
"جان" می‌گوید: ایدئولوژی و تفکر آنها دقیقا مانند دوران "امارت اسلامی" آنها است. هیچ چیز تغییر نکرده است. طالبان می‌گویند: برای بازسازی امارت اسلامی فداکاری زیادی کرده اند و کنار نمی‌روند.
امارت اسلامی افغانستان نامی است که طالبان از زمان به دست‌گیری قدرت در سال ۱۹۹۶ تا زمان سقوطشان در سال ۲۰۰۱، روی افغانستان گذاشته بودند.
او گفت طالبان همه مدارس را تعطیل کرده است. آنها گفته اند که هرگونه تحصیل باید براساس تفسیر دقیق آنها از قوانین شریعت اسلام باشد. این یکی از شاخص های نگران کننده برای مردم محلی است.
طالبان در دور قبلی حکومتش بین سال های 1996 تا 2001 تحصیل و کار زنان را ممنوع کرده و دسترسی آنها به مراکز سلامت را محدود کرد. پس از کناره گیری اجباری آنها از قدرت زنان دوباره وارد مجامع عمومی شدند و اینک یک چهارم نمایندگان پارلمان را تشکیل می‌دهند.
تعداد دختران در تحصیلات ابتدایی تا 50 درصد افزایش یافته است و حضور دختران در مقطع دبیرستان حدود 20 درصد بود. امید به زندگی زنان از 57 به 66 افزایش یافته است. این ارقام نسبتا ضعیف است اما پیشرفت کرده است. اینک ترس از برگشت وجود دارد.
این طالبان در حال پیشرفت است. آنها در ماه میلادی جاری به مراکز شهری حمله کردند. یک سوم پایتخت های منطقه مانند قندوز (کندوز) در شمال و "تالقان" در ولایت تخار را تصرف کردند. در هفته جاری میلادی آنها هرات در غرب، قندهار و لشگرگاه در جنوب را به عنوان شهرهای مهم و استراتژیک و با جمعیتی بیش از یک میلیون نفر، گرفتند.
جان می‌گوید: برای زندگی باید سرت را خم کنی. شما جرات مخالفت با آنها را نداری. شما اصلا نمی‌توانید علیه حرفشان حرف بزنید. اگر آنها بگویند بله شما باید بگویید "بله" و اگر بگویند نه شما هم باید همان را بگویید.
نوریه می‌گوید: ترس حاکم است. مردم آرام به نظر می‌رسند اما وقتی با آنها صحبت می کنید نگرانی های جدی آنها را درک می‌کنید. ما با هم می‌نشینیم و دعا می‌کنیم که خدا آنها را از ما دور کند.
