آینده درخشانی که برای ETF ها یا همان صندوق های سرمایه گذاری دولتی متصور می‌شد، مانند سهم های دیگر بازار سرمایه سرابی بیش نبود و کار به جایی رسیده است که صندوق هایی که قرار بود عدالت را بین مردم برقرار کنند و سودده باشند، تا جایی ضرر داده اند که خریداران این صندوق در لیست مال باختگان قرار گرفته اند و صحبت از این بود که ضرر آن ها چگونه جبران شود!
روزهای صعودی بازار سرمایه در سال ۱۳۹۹ بود که وعده عرضه سه صندوق دولتی در قالب ETF از سوی دولتمردان داده و قرار شد صندوق نخست بانکی و بیمه ای، صندوق دوم پالایشی و صندوق سوم خودرویی و فلزی باشد.دولت بنا داشت باقیمانده سهم خود در برخی بانک ها، بیمه ها، پالایشگاه ها، شرکت های خودرویی و فولادی را در بازار عرضه و از این طریق سهام خود را به مردم واگذار کند. این صندوق ها با ۲۰ تا ۳۰ درصد تخفیف به مردم واگذار شد و هر ایرانی دارای کد ملی می‌توانست خریدار آن ها باشد.
بر این اساس، صندوق اول با نام دارایکم در اوایل تابستان سال گذشته عرضه و در سوم تیرماه قابل معامله شد. در واقع وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق این واگذاری، به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران، باقیمانده سهام خود در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات ایران و بیمه‌های البرز و اتکایی امین را واگذار کرد.در پذیره نویسی صندوق دارایکم بیش از چهار میلیون نفر مشارکت کردند. صندوقی که هم راستا با روزهای صعودی بازار سرمایه، بازدهی چشمگیری داشت و تا ۲۰۰ درصد سود هم پیش رفت.
سوددهی دارایکم به گونه ای بود که حتی با وجود سقوط چشمگیر شاخص کل بورس از دو میلیون واحد به کمتر از یک میلیون واحد، این صندوق همچنان در سود قرار داشت.
بر این اساس، قیمت هر واحد دارایکم در روز عرضه ۱۰ هزار تومان بود و هر واحد این صندوق امروز ۱۲ هزار و ۳۵۰ تومان قیمت داشت.
اما مسیر سوددهی پالایشی یکم کاملا از دارایکم جدا شد. پالایشی یکم باقی مانده سهام دولت در چهار پالایشگاه تهران، تبریز، اصفهان و بندرعباس بود که عرضه آن با اختلاف بین وزارت نفت و وزارت اقتصاد کلید خورد و بهانه ای برای ریزش بازار شد! این صندوق عرضه شد اما عرضه آن همزمان با ریزش بازار بود.
به طوریکه قیمت هر واحد این صندوق در روزهای ریزشی بازار به ۵۰۰۰ تومان، یعنی نصف قیمت روز عرضه رسید. در این روزها نیز هرچند خرید و فورش این صندوق به تعادل رسیده است اما همچنان زیر قیمت روز عرضه معامله میوشد و هر واحد این صندوق ۷۲۰۰ تومان قیمت دارد.
البته چندی پیش سازمان بورس و اوراق بهادار تصمیم گرفته بود برای احیای بازار ضرر افرادی که ETF را خریده بودند جبران کند. چراکه به گفته محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، معمولا مردم در معامله با دولت توقع ضرر دیدن ندارند و از سوی دیگر دولت مانند هر ناشر دیگری، باید تا یک سال از سهمی که عرضه کرده است حمایت کند تا قیمت سهم به زیر قیمت در روز عرضه نرسد.
بنابراین قرار شد سهم جدید پالایشی یکم یا سهم های دیگر به سهام داران ETF هبه شود. وعده ای که قرار بود به تصویب سران قوا برسد اما از حدود چهار ماه قبل تا کنون در خاموشی فرورفته و دیگر خبری از جبران خسارت خریداران ETFهای دولت نشد.
