حملات اخیر طالبان به شهرهای افغانستان منجر به ورود موج جدید مهاجران افغانستانی به ایران شده است. این در حالی است که همین حالا حدود 3.5 میلیون نفر از مهاجران افغانستانی در ایران زندگی می کنند و به نظر می رسد با طولانی شدن جنگ طالبان و دولت افغانستان، صدها هزار نفر به جمع مهاجران افغانستانی مقیم کشورمان اضافه شوند. البته ایران حدود 40 سال است که پذیرای مهاجران افغانستانی بوده و سوال مهم این است که در شرایط دشوار اقتصادی کشور، چگونه باید با موج جدید ورود مهاجران افغانستانی به ایران مواجه شویم؟
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، چند ماهی است که جنگ در افغانستان مجددا بالا گرفته و در روزهای اخیر نیروهای طالبان 18 مرکز ولایت همسایه شرقی ایران را تصرف کرده اند. جنگ جدید افغانستان البته مانند جنگ های قبلی منجر به آواره شدن بسیاری از مردم این کشور شده و بازهم تعداد زیادی از آوارگان به همسایه غربی خود یعنی ایران پناه آورده اند. تا اینجای کار البته مانند تمام 40 سال گذشته، ایرانی ها نسبتا خوب از پناهندگان افغانستانی استقبال کرده و بسیاری از آنها را با آغوش باز در داخل خاک ایران پذیرفته اند.
در این میان اما باید توجه داشت که براساس آمارهای دفتر امور پناهندگان سازمان ملل، همین حالا حدود 3 میلیون و 500 هزار افغانستانی ساکن ایران هستند؛ به نحوی که یک میلیون و 360 هزار نفر از آنها با مدارک اقامتی معتبر و بیش از 2 میلیون و 200 هزار از آنها نیز بدون داشتن مدارک اقامتی در ایران زندگی می کنند و حالا هم به نظر می رسد با تبعات جنگ جدید افغانستان و تصرف احتمالی تمام مساحت این کشور توسط نیروهای طالبان، به زودی شاهد پناهنده شدن صدها هزار افغانستانی دیگر به ایران خواهیم بود.
این در حالی است که برخی مردم معتقدند که با توجه به شرایط اقتصادی دشوار ایران، کشور ما تحمل موج جدیدی از مهاجران بخصوص مهاجران غیرقانونی را ندارد و در این میان باید پرسید با توجه به نقش بین المللی و انسان دوستانه ایران در قبال پذیرش دائمی پناهندگان افغانستانی و با توجه به وضعیت کنونی کشورمان، حاکمیت و مردم ایران چطور باید با این موج جدید پناهندگان مواجه شوند؟
این سوال را با مصطفی نخعی، نماینده مردم خراسان جنوبی در مجلس شورای اسلامی در میان گذاشتیم و او نیز در پاسخ گفت: متاسفانه به دلیل شرایط امنیتی موجود در افغانستان، مجددا بخشی از مردم این کشور آواره شده اند و بدیهی است که ما به عنوان کشور همسایه با توجه به مسئولیت های اخلاقی و بشردوستانه خود باید به این افراد پناه بدهیم و اساسا ما چاره دیگری جز پناه دادن به آوارگان افغانستانی نداریم.
نماینده مردم نهبندان در مجلس با اشاره به شرایط اقتصادی دشوار کشور عنوان کرد: ما قبول داریم که مردم ایران به دلیل گرانی های موجود و شرایط کرونا، با مشکلات معیشتی زیادی دست و پنجه نرم می کنند، ولی بازهم این وظیفه اخلاقی ماست که به آوارگان کشور همسایه خودمان کمک کنیم.
نخعی با تاکید بر این که در شرایط کنونی باید آوارگان افغانستانی را در کمپ های مرزی پناه داد، گفت: بهترین حالتی که اکنون می توان وضعیت موجود را مدیریت کرد، این است که ما به گونه ای برنامه ریزی کنیم که آوارگان افغانستانی در کمپ های مرزی ساکن شوند، ولی مایحتاج آنها را از طریق بازارچه های مرزی تامین کنیم و به آنها بفروشیم.
وی در توضیح بیشتر گفت: این کار اولا باعث می شود که ما به تعهد بین المللی و اخلاقی خودمان عمل کرده باشیم و ثانیا با انجام این کار ما انتظار افغانستانی ها درباره دریافت کمک از خودمان را برآورده کرده ایم و ثالثا پذیرش پناهندگان افغانستانی در کمپ های مرزی منجر می شود که خرده فروشی در بازارچه های مرزی تا حدی رونق بگیرد؛ چون به نظر نمی رسد که آوارگان افغانستانی دچار مشکلات مالی شدیدی باشند و نتوانند نیازهای ضروری خود را از بازارچه های مرزی ایران تامین کنند.
نماینده مردم خراسان جنوبی در مجلس در پاسخ به این سوال که تا چه مدتی می توان از آوارگان افغانستانی در کمپ های مرزی نگهداری کرد، گفت: مسلما ما نمی توانیم برای این موضوع زمان دقیقی مشخص کنیم، ولی تا وقتی که این وضعیت امنیتی در کشور افغانستان وجود دارد و آتش جنگ همچنان شعله ور است، ما چاره ای نداریم جز این که پذیرای پناهندگان افغانستانی در کمپ های مرزی باشیم.
عضو کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: البته ما امیدواریم که هرچه زودتر صلح و ثبات و امنیت به افغانستان بازگردد، زیرا این کشور، دوست و همسایه ماست که مشترکات فرهنگی و تاریخی زیادی با ما دارد و هیچ کسی دوست ندارد افغانستان در این شرایط بماند و جمهوری اسلامی ایران نیز علاقمند به افغانستانی آباد، آزاد و امن است.
وی در ادامه تاکید کرد: متاسفانه حدود 40 سال است که مردم افغانستان با شرایط ناامنی دست و پنجه نرم می کنند و تا زمانی هم که این شرایط در افغانستان وجود داشته باشد، ما وظیفه داریم که به پناهندگان افغانستانی کمک کنیم؛ اما اگر در دوره جدید این پناهندگان را در همان کمپ های مرزی نگهداری کنیم، قطعا به مردم مرزنشین خود ما نیز کمک خواهد شد.
نکته مهمی که در این میان باید به آن توجه داشت این است که همین حالا بخش زیادی از جوانان ایرانی در کشورمان بیکار هستند و در دهه های اخیر همواره منازعه زیادی میان برخی از مردم ایران با اتباع افغانستان درباره اختصاص فرصت های شغلی به افغانستانی ها وجود داشته است؛ منازعه ای که قطعا در صورت جذب شدن صدها هزار افغانستانی دیگر به ایران بر اثر طولانی شدن جنگ طالبان و دولت افغانستان، تشدید خواهد شد.
نخعی ضمن تایید این مساله گفت: در شرایط کنونی ما چاره دیگری نداریم جز این که اقتصاد کشورمان را پویا و مولد کنیم، نفع این کار نیز نه تنها به مردم ایران می رسد، بلکه برای پناهندگان افغانستانی نیز نفع زیادی دارد. در چنین شرایطی، بدون شک حضور افغانستانی ها در ایران حتی می تواند برای اقتصاد ما یک فرصت تلقی شود و نه تهدید؛ البته به شرط آن که ما به صورت محدود و در مشاغلی مشخص از اتباع افغانستانی استفاده کنیم.
نماینده مردم نهبندان در مجلس ادامه داد: ما حتی در کشور آلمان نیز شاهد آن بودیم که در ایام جنگ سوریه، آلمانی ها بخش زیادی از نیروهای کارگری مورد نیاز خود را از طریق پناهندگان سوری تامین کردند و به همین شیوه چرخ اقتصادشان را چرخاندند.
وی در ادامه تاکید کرد: ما امیدواریم که شرایط ناامنی موجود در افغانستان استمرار نداشته باشد، اما اگر قرار بر ادامه روند موجود باشد، با توجه به این که ما چاره ای جز پناه دادن به افغانستانی ها نداریم، می توانیم بخشی از نیاز خودمان به نیروی کار را به صورت کنترل شده و قانونی از طریق افغانستانی ها تامین کنیم.
موضوع دیگری که نماینده مردم خراسان جنوبی در مجلس به آن اشاره کرد، این است که برخی کشورهای همسایه ایران در روزهای اخیر برای جلوگیری از ورود پناهندگان افغانستانی به ایران، نظارت های امنیتی بر مرزهای خود را تشدید کرده اند، اما ایران در دوره جدید هم مانند 40 سال گذشته به ایفای وظیفه بین المللی و اخلاقی خود در قبال پذیرش مهاجران افغانستانی می پردازد.
نخعی با تاکید بر این که در شرایط کنونی باید تمام ارکان جامعه بین المللی به فکر پناهندگان افغانستانی باشند، گفت: درست نیست که تمام بار پناه دادن به افغانستانی ها، آن هم در شرایط اقتصادی دشوار کشور ما فقط روی دوش ایران بیفتد. در چنین شرایطی قطعا تمام همسایگان ایران و همچنین نهادهای وابسته به سازمان ملل که رسالت ذاتی آنها رسیدگی به امور پناهندگان است، باید نسبت به این مساله احساس مسئولیت کنند و به ما کمک کنند.
وی در پایان تصریح کرد: نهادهای بین المللی باید توجه داشته باشند که اکنون وقت عمل کردن به شعارهایی است که آنها درباره حقوق پناهندگان سر می دهند. ما انتظار داریم که تمام این نهادها برای این که ثابت کنند ادعاهایشان درست است، به ایران کمک کنند تا ما بتوانیم با فراغ بال بیشتری پذیرای افغانستانی ها باشیم.
