عرضه شرکت های خصوصی در بورس یکی از ترفند های اقتصادی است که تاثیر متقابل هم روی سهام و ارزش شرکت و هم در بازار سرمایه دارد که به همین جهت یک سری از شرکت های خصوصی و حتی دولتی اقدام به عرضه سهام خود در بازار بورس می کنند.
یکی از این نمونه اقدامات که هنوز در ایران شکل نگرفته، عرضه سهام شرکت های اینترنتی و استارت آپ ها در بازار بورس کشور است، با وجود اینکه وعده عملیاتی شدن این اقدام بیش از یک سال گذشته توسط وزیر سابق اقتصاد و دارایی مطرح شده اما تاکنون محقق نشده است.
در تاریخ ۲۰ تیر سال ۹۹ در جلسه ای که با حضور وزیر اقتصاد، مدیران ۵ شرکت بزرگ اینترنتی، برخی مدیران اتاق بازرگانی و سازمان بورس و فرابورس تشکیل شد، تصمیم بر این گرفته شد که راه ورود شرکت ها به بازار فرا بورس هموار تر شود. فرهاد دژپسند وزیر سابق اقتصاد در این جلسه اعلام کرد اولین شرکتی که تا پیش از این اقدام به آغاز فرآیند بورسی شدن کرده است، تا دو ماه آینده یعنی شهریور سال ۹۹ وارد بورس خواهد شد.
بر اساس این گزارش، یکی از بزرگ ترین شرکت های استارت آپی در ایران که در زمینه حمل و نقل داخل شهری فعالیت می کند، در اسفند ماه سال ۹۸ اقدام به آغاز فرآیند بورسی شدن کرده بود که طبق این وعده وزیر اقتصاد و دارایی، می بایست سهام این شرکت در تاریخ شهریور ماه سال ۹۹ در بازار فرا بورس عرضه می شد اما چنین اتفاقی رخ نداد.
منشی پور مدیر شرکت مذکور اظهار کرد: تا ۶ ماه گذشته تمام مراحل بورسی شدن این شرکت انجام گرفت و تمام تاییده ها داده شد اما ما تنها معطل یک امضای نهایی از سوی سازمان بورس کشور هستیم که تاکنون داده نشده است.
وی افزود: در طول این ۶ ماه گذشته نامه نگاری های زیادی به سازمان فرابورس کشور شده که چرا تاکنون اجازه عرضه سهام شرکت ما داده نشده است اما هیچ پاسخی دریافت نمی کنیم.
مدیر یک شرکت استارت آپی بیان کرد: شرکت ما تنها شرکتی نیست که اقدام به تکمیل فرآیند های بورسی شدن کرده است بلکه تاکنون در حدود ۱۵ شرکت نسبت به این موضوع اقدام کرده اند و آنها نیز تاکنون هیچ پاسخی دریافت نکرده اند.
منشی پور ادامه داد: عرضه سهام شرکت های اینترنتی به بازار بورس مزیت های زیادی دارد از جمله اینکه شرکت مذکور با رشد و گسترش مواجه خواهد شد که همین موضوع به تنهایی موجب اشتغالزایی، درآمد بیشتر برای جامعه و جلوگیری از فرار نخبگان داخلی خواهد شد.
وی تصریح کرد: از طرفی هم بازار بورس کشور با تنوع زیادی همراه می شود و سرمایه گذاران می توانند با علاقه بیشتری نسبت به گذشته به این بازار ورود کنند و ارزش پول خود را افزایش دهند.
مدیر یک شرکت استارت آپی ابراز کرد: آغاز کار وزیر جدید همچنین مدیر عامل جدید سازمان بورس قطعا منجر به کند شدن روند بورسی شدن شرکت های استارت آپی می شود چرا که فرد جدید باید با روندی که شرکت ها در این سال ها طی کرده اند آشنا شود و بعد به دنبال تصمیم گیری درست باشد.
منشی پور مطرح کرد: از دولت آقای رئیسی و وزرای مربوط به کسب وکار مجازی خواستاریم که از هیچ تلاش و اقدامی برای عرضه سهام شرکت های اینترنتی در بورس دریغ نکنند تا با مزیت ها و تاثیر گذاری های زیادی در کشور همراه شویم.
همچنین طالبی دبیر اتحادیه کسب وکارهای اینترنتی اظهار کرد: همه ما می دانیم که ورود شرکت های استارت آپی به بورس و عرضه سهامشان به این بازار مزیت های بسیار زیادی هم برای شرکت و هم برای بازار بورس دارد اما اکنون زمان مناسبی برای این کار نیست.
وی افزود: در حال حاضر که اعتماد بسیاری از مردم نسبت به بازار بورس کشور سلب شده است و سرمایه داران علاقه چندانی به سرمایه گذاری در این بازار ندارد، شاید فرصت مناسبی برای عرضه سهام شرکت ها به بورس نباشد و باید منتظر فرصت مناسب تری باشیم.
دبیر اتحادیه کسب وکارهای اینترنتی بیان کرد: البته این پیش بینی مبنی بر این نیست که مدیران بورسی و دولتی کشور مراحل بورسی شدن شرکت ها را جلو نبرند، بلکه باید تمام این مراحل تکمیل و آماده باشند تا منتظر بهترین زمان ممکن باشیم که عرضه بدون معطلی صورت گیرد.
طالبی ادامه داد: شرکت های استارت آپی ایرانی که تاکنون اقدام به عرضه سهام شرکت های خود در بورس کرده بودند، هم اکنون در وضعیت بلاتکلیفی به سر می برند و این بلاتکلیفی باعث شده تا فرآیندهای روزمره شرکت ها نیز به خوبی پیش نرود.
وی تصریح کرد: این موضوع که سازمان بورس و فرابورس کشور هر روز با یک بهانه ای در ورود شرکت های اینترنتی به بورس سنگ اندازی می کنند، برای شرکت ها قابل قبول نیست و ممکن است باعث پشیمانی شرکت ها از این اقدام شود
پس از شنیدن صحبت فعالان در حوزه شرکت های اینترنتی، به سراغ یکی از مدیران سازمان فرا بورس کشور رفتیم تا به دنبال پاسخ به همین سوالات باشیم، مسائلی که شرکت ها را بلاتکلیف کرده است.
اسماعیل زاده معاون پذیرش شرکت ها در سازمان فرابورس اظهار کرد: از زمانی که وزیر اقتصاد و دارایی قول هموار کردن ورود شرکت های استارت آپی به بورس را داد، سازمان بورس و فرابورس این فرآیند تسهیل سازی را در دستور کار خود قرار داده است.
وی افزود: سازمان فرا بورس به اندازه شرکت های اینترنتی نگران عرضه سهام شرکت ها به بورس است و تکمیل این فرآیند را با جدیت دنبال می کند چرا که این اقدام ضمن رشد سهام شرکت ها، به تنوع سازی و گسترش بازار فرابورس کشور نیز کمک می کند.
معاون پذیرش شرکت ها در سازمان فرابورس کشور بیان کرد: این وعده را به شرکت های اینترنتی می دهیم که قطعا پذیرش و ورود شرکت هایی که فرآیند آنها تکمیل شده است، تا چند هفته آینده انجام خواهد گرفت و از نگرانی خارج می شویم.
اسماعیل زاده گفت: در حال حاضر شرکت‌های اینترنت محور یک روند غالب را در اقتصاد دنیا تشکیل می‌دهند در کشور ما نیز باید این روند ادامه پیدا کند؛ بنابراین ما باید فضایی را فراهم کنیم که شرکت‌ها در بازار سرمایه حضور پیدا کنند و از مزایای آن مانند ارزشیابی و قیمت‌گذاری بهره‌مند شوند.
وی در پاسخ به این پرسش که وضعیت عرضه سهام شرکت‌های اینترنتی به کجا رسید؟ بیان کرد: فرابورس در تعامل با کارگروهی است که در زیر مجموعه معاونت فناوری ریاست جمهوری شکل گرفته است و این کارگروه مشخصاً برای ساماندهی کسب و کار‌های اینترنتی است، فرابورس با این کارگروه در حال تدوین ضوابط ورود این شرکت‌ها به بازار سرمایه است.
معاون پذیرش شرکت‌ها در فرابورس ادامه داد: در چندین هفته آینده می‌توانیم منتظر باشیم که ضوابط نهایی ورود شرکت‌های اینترنتی محور به بازار سرمایه تدوین شود و تا چندین ماه آینده بسیاری از این شرکت‌ها در فرابورس ایران می‌توانند سهامشان را عرضه کنند.
اسماعیل زاده به این پرسش که در شهریور ماه سال ۹۹ اولین شرکت اینترنتی قرار بود سهام شرکت را در فرابورس عرضه کند به چه دلیل این اتفاق نیفتاد؟ پاسخ داد: در شهریور ۹۹ هنوز شرکتی پذیرش نشده بود که بخواهد روی تابلو سهامش را عرضه کند معمولاً زمانی که هیئت پذیرش تصمیم به پذیرش یک شرکت می‌گیرد تا زمانی که عرضه سهام اتفاق بیفتد ۳ تا ۶ ماه یا حتی ۹ ماه زمان می‌برد که این بسته به شرایط شرکت و بازار دارد و اولین شرکتی که پذیرفته شد در دی ماه ۹۹ شرکت تبسی بود.
وی در رابطه با علت طولانی شدن این روند پذیرش گفت: ضوابط ورود شرکت‌ها تا حدودی تنظیم نشده است که در حال حاضر در تعامل با کارگروه در حال نهایی کردن ضوابط هستیم به اضافه اینکه تعدادی از شرکت‌ها، فرآیند تشکیل مدارکشان را انجام نداده‌اند.
اسماعیل‌زاده در پاسخ به این پرسش که فرابورس چه برنامه‌ای در آینده برای پذیرش شرکت‌های اینترنتی دارد؟ پاسخ داد: فرابورس همپای شرکت‌های اینترنتی درگیر پذیرش سهام این شرکت‌ها است و در حال حاضر در مرحله تدوین ضوابط پذیرش این شرکت‌ها هستیم.
وی در پاسخ به این پرسش که زمان ورود اولین شرکت اینترنت به فرابورس چه زمانی است؟ گفت: ضوابط تا آخر تابستان نهایی می‌شود شرکت‌های اینترنتی باید درخواست بدهند یا درخواست خودشان را به روز رسانی کنند اگر از الان شرکت‌ها درخواست بدهند به نظر می‌رسد می‌توانیم شرکت‌ها را تا آبان ماه در هیئت پذیرش داشته باشیم و هیئت پذیرش در رابطه با پذیرش این شرکت‌ها تصمیم می‌گیرد.
با این تفاسیر ورود شرکت های اینترنتی به بازار بورس یا به اصطلاح بورسی شدن آنها اقدامی است که بسیاری از شرکت های بزرگ در جهان نیز انجام داده اند و نتیجه بسیار خوبی هم گرفته اند به طور مثال بزرگ ترین شرکت اینترنتی آمریکایی که در زمینه کسب وکار مجازی فعالیت می کند، با عرضه سهام خود در بورس توانست ارزش هر سهم شرکت خود را از ۱۸ دلار در سال ۱۹۹۷ به بیش از ۳ هزار دلار در سال ۲۰۲۰ برساند.
شهریور سال گذشته که عرضه ای در این خصوص صورت نگرفت، امیدواریم همانطور که وعده داده شده، چند هفته آینده یعنی شهریور امسال این شرکت ها پذیرش شوند و سهام آنها در بازار بورس کشور عرضه شود.
