به گزارش خبرنگار دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، یکی از مهمترین برنامه‌هایی که امروز تدوین و اجرایی شدن آن جز ضروریات کشور است، آمایشی سرزمینی است. نیاز کشور به اجرایی شدن سند آمایش سرزمینی دو دلیل دارد که یکی از دلایل آن به تعریف این مفهوم برمیگردد؛ در واقع توزیع متوازن و هماهنگ جغرافیاییِ تمامی فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی در پهنه سرزمین، نسبت به قابلیت‌ها، منابع طبیعی و انسانی را آمایش سرزمین می‌گویند؛ دلیل دیگری که امروز توجه به اجرای سند آمایش سرزمین را حائز اهمیت کرده، تحریم و اقتصاد کشور است، زیرا اگر ظرفیت‌های داخلی خود را در راستای این سند شناسایی کنیم و برای آن برنامه داشته باشیم و در زمینه‌هایی، چون دارو و غذا خودکفا شویم دیگر فشار‌های حداکثری و تحریم‌ها اثری ندارد.
به طور کل طرح‌های آمایش سرزمینی باعث رونق تولید، کشف استعداد‌ها و پتانسیل‌های کشور در حوزه‌های متعدد جغرافیایی از حیث منابع زیرزمینی، انسانی، اقلیمی، زراعی، جلوگیری از هدر رفت زمان، انرژی و هزینه‌های پِرت می‌شود. البته این نتایج در صورت اجرای علمی و اصولی و همچنین الویت قرار دادن آمایش سرزمینی به‌وجود می‌آید.
از این رو اگر بخواهیم به سابقه مطالعاتی آمایش سرزمین نگاهی بیندازیم، حکایت مطالعات آن به سال ۱۳۵۰ برمیگردد و بار دیگر نیز به صورت سراسری و در سطح ملی در دهه ۱۳۶۰ و در اثنای جنگ تحمیلی انجام و بار سوم در دوره ۱۳۷۶-۱۳۸۳ توسط دفتر ذی‌ربط با آمایش سرزمین در سازمان برنامه و بودجه کشور صورت پذیرفت، اما در نهایت در هیچکدام از این سه دوره مطالعات صورت گرفته، سند مُصوب و ملاک عملی در اختیار دستگاه‌های اجرایی کشور قرار نگرفت.
چهارم شهریور سال ۹۶، رهبر معظم انقلاب به مناسبت هفته دولت در دیدار با رئیس جمهور و اعضای دولت دوازدهم علاوه بر پرداختن به مسائل اقتصادی، سیاسی، اجتماعی به موضوعی ملی و اساسی در کشور اشاره کردند، ایشان خطاب به رئیس جمهور اظهار کردند که ما هنوز در آمایش سرزمینی کشور، سندی نداریم که باید برای تدوین و اجرای این سند مهم، برنامه زمان‌بندی تهیه شود.
به موجب اهمیت این موضوع سوم فروردین سال ۹۹ بود که روحانی در اولین جلسه برنامه ریزی دولت برای تحقق جهش تولید، حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان معادل ۱۸ تا ۲۰ میلیارد دلار را برای تحقق سیاست جهش تولید در کشور اختصاص داد و به دنبال آن از انجام برنامه‌هایی همچون تکمیل پروزه‌های اقتصادی نیمه تمام، فراهم کردن پیش نویس اولیه سند آمایش سرزمینی ایجاد یک میلیون شغل، تکمیل بیش از ۷۰۰ پروژه اقتصاد مقاومتی، انضباط مالی و مولد سازی، دارایی‌های دولت، تقویت سرمایه گذاری بهبود محیط کسب و کار و توسعه دولت الکترونیک برای تحقق جهش تولید خبر داد.
همچنین محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در ۱۳ خرداد گفت: دولت با افتخار برنامه آمایش سرزمینی را به مجلس یازدهم ارائه می‌کند و ما به زودی از آن رونمایی خواهیم کرد، تدوین آمایش ملی و سرزمینی خواست دیرینه نظام و یکی از مطالبات مقام معظم رهبری از دولت بود تا بتوانیم مشخص کنیم کدام یک از بخش‌ها در کشور آمادگی برای سرمایه گذاری را دارد.
با همه این تفاسیر بالاخره سازمان برنامه بودجه در نهم تیر از تصویب اسناد آمایش ۳۱ استان کشور برای نخستین بار خبر داد و گزارش داده که این اسناد براساس مطالعات برنامه آمایش استان‌ها که از سال ۱۳۸۵ با ابلاغ شرح خدمات تیپ از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی وقت آغاز و در سال ۱۳۹۷ پس از ۱۲ سال بررسی و مطالعه مستمر در تمام استان‌های کشور نهایی شده بود، استخراج شده است.
بعد از تصویب اسناد، طبق روال حالا باید این مطالعات انجام شده در ۳۱ استان اجرایی شود و اکنون چشم‌ها به اجرایی شدن سند‌های مصوب آمایش سرزمینی است اهمیت این موضوع باعث شد درباره روند اجرای طرح‌های آمایش سرزمین با دو استاندار از استان اردبیل و استان بوشهر گفت‌وگویی کنیم.
اکبر بهنام جو استاندار استان اردبیل درباره چگونگی استفاده از ظرفیت‌ها و منابع موجود استان براساس طرح آمایشی گفت: طرح‌های مطالعه شده همزمان در حین اجرا پیش می‌رود البته با توجه به واقعیت‌ها‌ی موجود این طرح‌ها اجرایی می‌شود؛ به طور مثال در بحث آبیاری نوین و استفاده بهینه از آب برای کشاورزی در استان‌ها اکنون براساس طرح‌های آمایش سرزمینی پیش می‌رویم.
بهنام جو در پاسخ به این سوال که با توجه به طرح آمایشی سرزمین برای استان‌ها، چرا باز هم روستا‌هایی وجود دارد که دچار محرومیت از آب هستند، عنوان کرد:مسیر برخی از روستا‌ها صعب العبور است و نمی‌توان آب به آن‌ها برسد؛ به همین دلیل دچار محدودیت هستند.
گراوند استاندار بوشهر هم درباره استفاده بهینه از منابع موجود در استان متبوع خو می‌گوید: مبنا کار توسعه و چراغ راه استان ما همین اسناد آمایشی سرزمین است و اگر ظرفیتی هم توزیع می‌شود براساس آن است؛ همچنن در حوزه توزیع‌های عمرانی هم از این طرح‌ها استفاده کردیم.
محمد رضا صباغیان نماینده مجلس در دوره گذشته مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سوال که اگر اسناد آمایشی سرزمین در کشور در حال اجراست پس چرا همچنان در برخی استان‌ها محدودیت و کمبود منابع وجود دارد در حالی که کشورمان دارای ظرفیت است، اینگونه گفت: طرح آمایش سرزمینی عمل و اجرا نمی‌شود؛ چرا که اغلب این مطالعات بایگانی شده و بصورت پراکنده اجرا می‌شود؛ البته به نظر من اجرای طرح آمایشی سرزمین به ۱۰ درصد هم نمی‌رسد و سلیقه‌ها و نظرات مسئولان بر این اسناد قالب است.
او ادامه داد: به عنوان مثال در استانی آب وجود دارد اما برای استفاده صحیح از آن سرمایه گذاری نشده و در استانی دیگر آب وجود ندارد اما سرمایه گذاری شده است؛ یا مثلا در استانی کار کشاورزی رونق دارد ولی در ان استات کارخانه وجود دارد؛ این مثال‌ها همه نشانه بی‌توجهی به طرح آمایش سرزمینی و مطالعات آن است. اگر آمایش سرزمینی اجرایی شود، عدالت اجتماعی، محرومیت، بیکاری و فقر از بین می‌رود.
انتهای پیام/
