یکی از مهم ترین بخش های دستگاه گوارش مری بوده که به مسیر حرکت غذا از دهان به معده کمک می کند. اگر به هر دلیلی عملکرد صحیح مری مختل شود، فرد قطعا به بیماری های مختلف دستگاه گوارش دچار خواهد شد.
مری تنها جایی از دستگاه گوارش بوده که سِروز ندارد.( سروز مایعی است که عمدتا دارای آب و برخی پروتئین ها مانند آنزیم آمیلاز است. این سلول توسط سلولهای سروز تولید می شود که در غده های سروز به صورت خوشه هایی به نام "acini" تنظیم شده اند. سروز ممکن است توسط غده های مختلط مانند غده زیر مایع ایجاد شود. کارکردهای اصلی سروز کمک به هضم نشاسته ، اجازه می دهد تا اندام ها آزادانه حرکت کنند و از اصطکاک جلوگیری می کنند). مرییک لوله عضلانی بوده که مقدار فاصله آن از دندانهای پیشین تا معده حدودا ۴۰ سانتی متر است.
UESاسفنتکر فوقانی
مری یک اسفنکتر(بازگشت اسید به مری) دارد که از عضلات ته حلق ایجاد شده و عصب نهم عصب رسانی آن را به عهده دارد. (فقط هنگام بلع باعث عبور غذا میشود و جلوی عبور هوا را به داخل معده میگیرد)
LESاسفنکتر تحتانی
یک اسفنکتر ندارد بلکه خمیدگی لولهای در انتهای هایدرتروفیک مری است و چون در زیر دیافراگم قرار دارد، اختلاف فشار شکم و قفسه سینه مانع از ریفلاکس میشود پس یک اسفنکتر فانکشنال است.
زمانی که لقمه غذا وارد مری میشود بالای لقمه منقبض میشود که در اثر Ach (استیل کولین) است و پایین لقمه به No و VIP شل میشود و در این صورت غذا به سمت پایین میآید.
دیسفاژی به معنی عدم توانایی بلع یا گیرکردن غذا پس از بلع بوده که به دو نوع اختلال حرکتی و انسداد مکانیکی تقسیم میشود.
اوروفارنژیال؛اشکال در انتقال لقمه غذا از دهان به مری است. علت آن معمولافلج عضلات دهانی -حلقی یا نوروپاتی اعصاب حلق و عصب اسفنکتر کریکوفارنژیوس در نتیجه عدم ریلاکس شدن UES است.
ازوفاژیال؛غذا از دهان رد میشود و در مری گیر میکند (بخصوص هنگام خوردن جامدات و غذاهای سفت) این فرم شایعتر است.
بیمار مرتبا لقمه را در دهان نگاه داشته و دائما میچرخاند. لقمه غذا از دهان بیرون میریزد و با زور زدن از بینی خارج میشود و مهمترین علامت این است که کام نرم نمیتواند نازوفارنکس را ببندد و آب هم عبور نمیکند. دچار سرفه و یا پنومونی آسپیراتیو میشود. بهترین زمان راه تشخیص دیسفاژی، سینتی گرافی فلوروسکوپی حین بلع غذا با باریوم است.
شرح حال در افتراق دیسفاژی موتور از مکانیکی خیلی کمک میکند:اگر فرد از ابتدا در بلع جامدات و مایعات مشکل داشته باشد، نشانه اختلال حرکتی است.اگر فرد از ابتدا فقط در بلع جامدات مشکل دارد، نشانه انسداد آناتومیک است ممکن به تدریج در سیر بیماری دیسفاژی نسبت به مایعات هم ایجاد میشود.
بهترین راه تشخیص، اندوسکوپی بوده و درمان گشادکردن با بالون (به خوبی جواب میدهد و درصورت عدم پاسخ از پوژی استفاده میکنیم. حلقه شاتسکی، فرد را میتوان مستعد به سرطان مری کند.
یک فرم نادرتر حلقههای مری وجود دارد که علت آن نامعلوم است و شایعترین محل آن درست در محل اتصال مری به معده است یعنی یک لایه از آن بافت اسکواموس دارد و لایه زیرین آن استوانهای است، ولی میتواند حتی زیر کریکوئید هم باشد. گاهی در زنان مسن با آنمی فقر آهن همراه است. سندرم پلامر-ویلسون بل رادیوگرافی و اندوسکوپی قابل تشخیص هستند. فرمهای تحتانی را اول ppI میدهیم بقیه موارد را درمان اندوسکوپی انجام میشود.