سرویس سیاست مشرق- آقای روحانی ۳ دی ۹۹ در جلسه هیات دولت گفت: «بار تحریم ها بر دوش مردم است، کسانی که برای رفع تحریم عجله ندارند شاید وضعشان خوب است».
وی ۲۴ آذر ۹۹ نیز در اظهارنظری مشابه گفت: «دولت نخواهد گذاشت که کسانی پایان تحریم را به تأخیر بیندازد ما این اجازه را به آنان نخواهیم داد. تحریم باید پایان پذیرد و این حق مردم ماست».
یک سوال؛ آیا قرار بوده که تحریم ها در دی ماه ۹۹ لغو شود و عده ای از این اقدام جلوگیری می کنند!؟ پاسخ منفی است، اتفاقا بنابر اظهارات دولتمردان، اکنون باید ۵ سال از لغو تحریم ها هم سپری شده بود.
روحانی- ۲۳ تیر ۹۴- در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی به مناسبت امضای برجام تاکید کرد: «عیدانه فراوان شد، تا باد چنین بادا... امروز به ملت شریف ایران اعلام می‌کنم که طبق این توافق، در روز اجرای توافق(دی ماه ۹۴) تمامی تحریمها، حتی تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی هم به‌صورتی که در قطعنامه بوده، لغو خواهد شد. تمام تحریم‌های اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل‌ونقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها بالمره (یکباره) لغو خواهد شد و نه تعلیق».
تحریم ها بالمره لغو می شود
رئیس جمهور در ادامه گفت: «امروز روزی است که قدرت‌های بزرگ اعلام کرده‌اند همه تحریمها برداشته و همه قطعنامه‌های ظالمانه لغو و شرایط عادی و معمولی در روابط با ایران آغاز خواهد شد. امروز یک پایان و آغاز است. پایانی برای ظلم‌ها و اتهام‌های غلط و نابجا نسبت به ملت بزرگ ایران و آغازی برای روند جدید در شروع همکاری‌های جدید در جهان. نقد دلسوزانه آزاد است، اما اجازه نمی‌دهم کسی بخواهد با دروغی و اتهامی و سخن ناروایی به امید مردم برای آینده درخشان این کشور، امید مردم برای رونق اقتصادی و امید مردم برای صلح و امنیت در کشور ما و منطقه و به اعتمادشان صدمه بزند».
در همان روز، «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه در کنفرانس خبری گفت: «هیچ‌یک از برنامه‌های ما متوقف نشده و تحریمها برداشته می‌شوند، برخی محدودیت‌ها باقی خواهند ماند که این نیز می‌تواند به‌عنوان یک فرصت مورد استفاده قرار گیرد...در این روز(۲۶ دی ۹۴) توافق اجرا می‌شود. در همان روز همه کشورها مقررات لغو تحریمها را امضا خواهند کرد... هم بحث همزمانی و هم بحث تحریمها و متناظر بودن اقدامات مسائلی هستند که ما در برجام درباره آنها دقت بسیاری کرده‌ایم...بعد از اجرایی شدن توافق دیگر تحریم اقتصادی وجود ندارد و تمام دارایی‌های ایران آزاد خواهد شد».
ظریف همچنین- شهریور ۹۴ - در کمیسیون برجام گفت: «کل تحریم‌های اقتصادی، مالی و پولی اتحادیه اروپا، کل تحریم‌های ایالات متحده که بر شخصیت‌های غیرآمریکایی اعمال می‌شود از روز اجرا(دی ۹۴) لغو خواهد شد، علاوه‌بر آن تحریم ۳۵ ساله هواپیمایی نیز لغو می‌شود».
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه نیز در سال ۹۴ با اشاره به روز اجرای توافق تاکید کرده بود: «تمامی تحریمها لغو می‌شوند و نه تعلیق».
صبح بدون تحریم!
روزها و ماهها گذشت و در روزهای پایانی دی ماه ۹۴ روزنامه های دولتی و اصلاح طلب با تیترهایی همچون «تحریمها به تاریخ پیوست»، «فروپاشی تحریم»، «صبح بدون تحریم»، «تحریمها هم رفت»، «توافقات سیاسی و اقتصادی با لغو تحریم ها»، «سد تحریم شکست»، «پیروزی تدبیر بر تحریم»، «اینک بدون تحریم»، «سلام بر ایران بی‌تحریم، خلاص شدیم» ، «تحریم تمام شد»، «برچیده شدن ظریف تحریمها»، «روز شکست حصر اقتصادی» و... با آب و تاب خبر لغو تحریم ها را اعلام کردند.
اما علیرغم وعده های فراوان دولتمردان و فعالین و رسانه های اصلاح طلب، تحریم ها در دی ماه ۹۴ لغو نشد. چرا!؟ آیا «دونالد ترامپ» در آن مقطع کارشکنی کرد!؟ پاسخ منفی است، چرا که ترامپ تازه در بهمن ۹۵ در کاخ سفید مستقر شد.
اتفاقا در دی ماه ۹۴ دولت اوباما روی کار بود و «جو بایدن» نیز در پُست معاون اول رئیس جمهور، نفر دوم دولت بود.
در حقیقت ترامپ حدود ۲۸ ماه پس از موعدی که دولتمردان و اصلاح طلبان درباره تاریخ لغو یکباره تحریم ها اعلام کرده بودند، از برجام خارج شد.
آمریکا نمی تواند از برجام خارج شود
حال بگذریم از اینکه روحانی- ۲۷ دی ۹۴- در نشست خبری خود در محل سالن اجلاس سران گفته بود: «تعهدی که امروز آمریکا در رابطه با برجام به ما داده، تعهد دولت آمریکاست، نه این دولت و آن دولت. این تعهدات استمرار پیدا می‌کند و فرقی ندارد که چه دولتی در آمریکا بر سر کار بیاید، هر دولتی که باشد به این چارچوب متعهد است».
ظریف هم در تابستان ۹۴ تاکید کرد که دولت بعدی آمریکا نمی تواند از برجام خارج شود.
تحریم ها در دی ماه ۹۴ لغو نشد؛ علت اصلی در متن بسیار ضعیف برجام نهفته است. برجام در موارد متعدد دچار نقاط ابهام و ضعفهای ساختاری بود، به همین علت ۲۸ شرط از سوی رهبر معظم انقلاب، شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی به دولت ابلاغ شد. اما متاسفانه دولت این شروط را اجرا نکرد.
برای نمونه در یکی از شروط ۹ گانه رهبر معظم انقلاب آمده بود: «در سراسر دوره‌ی هشت‌ساله، وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای (از جمله بهانه‌های تکراری و خودساخته‌ی تروریسم و حقوق بشر) توسّط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظّف است طبق بند ۳ مصوّبه‌ی مجلس، اقدامهای لازم را انجام دهد و فعّالیّتهای برجام را متوقّف کند».
۵ سال گذشت!
اکنون ۵ سال از موعدی که دولتمردان و اصلاح طلبان درباره «لغو یکباره تمامی تحریم ها» اعلام کرده بودند، سپری شده است؛ اما متاسفانه دولتمردان بجای پذیرش رویکرد خسارت بار برجام و عذرخواهی از مردم و تلاش برای جبران خسارت ها، همچنان قصور و تقصیرها را به گردن دیگران می اندازند.
رهبر معظم انقلاب در مهرماه ۹۴ در بخشی از نامه مشهور به «شروط ۹ گانه» خطاب به رئیس جمهور تاکید کردند: «همان‌طور که در جلسات متعدّد به آن‌جناب و دیگر مسئولان دولتی یادآور شده و در جلسات عمومی به مردم عزیزمان گوشزد کرده‌ام، رفع تحریمها هر چند از باب رفع ظلم و احقاق حقوق ملّت ایران کار لازمی است، لیکن گشایش اقتصادی و بهبود معیشت و رفع معضلات کنونی جز با جدّی گرفتن و پیگیری همه‌جانبه‌ی اقتصاد مقاومتی میسّر نخواهد شـد. امید است که مراقبت شود که این مقصود با جدّیّت تمام دنبال شود و بخصوص به تقویت تولید ملّی توجّه ویژه صورت گیرد».
تمرکز عمده بر خنثی‌سازی تحریمها
رهبر معظم انقلاب- ۲۶ آذر ۹۹- فرمودند: «رفع تحریم دست دشمن است، و خنثی‌کردن تحریم دست ما است، غیر از این است؟ ما که نمی‌توانیم خودمان رفع تحریم کنیم، دشمن باید رفع تحریم کند امّا خودمان می‌توانیم این تحریم دشمن را خنثی کنیم. پس این مقدّم است، این درست است، بیشتر دنبال این باشیم. البتّه نمی‌گویم دنبال رفع تحریم نباشیم؛ چرا، واقعاً اگر بتوانیم تحریم را رفع کنیم، یک ساعت هم نباید تأخیر کنیم. البتّه چهار سال است تأخیر شده [یعنی] از سال ۹۵ بنا بوده همه تحریمها یکباره برداشته بشود [امّا] تا الان نه فقط برداشته نشده، زیاد هم شده».
ایشان در ادامه تصریح کردند: «اگر بتوان با روش درست، عاقلانه، ایرانی- اسلامی و عزتمندانه تحریمها را برطرف کرد باید این کار را انجام داد اما تمرکز عمده باید بر خنثی‌سازی تحریمها باشد که ابتکار آن به دست شما است».
مقام معظم رهبری در بخش دیگری از بیانات مذکور تاکید کردند: «به دشمن اعتماد نکنید، این توصیه قطعی من است. به دشمن اعتماد نکنید. برای مسیر رفع مشکلات مردم، برای درست شدن آینده کشور به وعده این و آن اعتماد نکنید، این توصیه به مسئولین است. این وعده‌ها وعده خوبان نیست؛ وعده بَدان و اشرار است امّا آن هم از هر صدتایش یکی وفا نکند! دشمنی‌ها را از یاد نبرید. دشمنی کردند. دیدید که آمریکای ترامپ و آمریکای اوباما با شما چه کرد. [البتّه] این فقط مال ترامپ نیست که حالا مثلاً فرض کنید چون ترامپ رفت، بگویند تمام شد؛ نه، آمریکای اوباما هم با شما بدی کرد، با ملّت ایران بدی کرد و سه کشور اروپایی هم همین جور. این سه کشور اروپایی نهایت بدعملی را انجام دادند و لئامت را و دورویی و نفاق را در مقابل ملّت ایران نشان دادند».
