به گزارش الف، مهدی رضایی، معاون سازمان بیمه سلامت، خبر داده است: «نسخه الکترونیک و حذف دفترچه‌های کاغذی تا شهریور ۱۴۰۰ استقرار پیدا می‌کند. همچنین طبق بررسی های آماری در آبان ماه و آذر ماه، هم اکنون بیش از ۸۰ درصد مطب‌ها، داروخانه‌ها، مراکز تصویربرداری و آزمایشگاه‌ها در بخش‌های غیردولتی و دانشگاهی شامل بخش‌های خصوصی، خیریه و عمومی غیردولتی در طرح نسخه نویسی الکترونیکی فعال هستند.»
سازمان تامین اجتماعی هم اعلام کرده است که تا پایان امسال، دفترچه های کاغذی را حذف خواهد کرد. هم اکنون نیز در مراکز درمانی وابسته به تامین اجتماعی، نیازی به دفترچه کاغذی وجود ندارد و در بسیاری از مراکز طرف قرارداد با تامین اجتماعی هم الزامی به ارائه دفترچه کاغذی نیست. از همان ابتدای دوران کرونا هم که اعلام شد دفترچه های کاغذی تامین اجتماعی دیگر نیازی به تمدید اعتبار ندارد.
ضعف زیرساخت‌های الکترونیکی برای حذف دفترچه‌ها
بدون زیرساخت های الکترونیکی، طرح نسخه نویسی الکترونیک و حذف دفترچه های کاغذی نمی تواند به سرانجام برسد.
دکتر مرتضی فراهانی، متخصص مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی در گفتگو با الف به وضعیت فعلی نسخه نویسی الکترونیک در ایران می پردازد و می گوید: «هنوز در برخی نقاط کشور بخصوص در مناطق محروم، زیرساخت های کافی برای اجرای نسخه الکترونیک وجود ندارد. نیاز به تامین اعتبار ویژه داریم تا تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری در مراکز بهداشتی و درمانی این مناطق مستقر شود. در برخی مناطق کشور نیز حتی اینترنت با سرعت مطلوب وجود ندارد، در حالی که یکی از الزامات نسخه نویسی الکترونیک، تجهیز زیرساخت های فضای مجازی است.»
او با اشاره به مزایای متعدد نسخه نویسی الکترونیک، خاطرنشان می کند: «حذف دفترچه های کاغذی و اجرای نسخه نویسی الکترونیک می تواند تاثیر زیادی در کاهش هزینه های نظام سلامت داشته باشد. با نسخه نویسی الکترونیک می توان پرونده الکترونیک سلامت بیماران را تکمیل کرد. در این صورت، جلوی هزینه های غیرضروری و درمان های القایی گرفته می شود. همچنین کیفیت خدمات درمانی هم ارتقا پیدا می کند، چون سوابق بیماری و درمان بیماران کاملا در دسترس خواهد بود. در همه نظام های توسعه یافته سلامت هم بدون اجرای نسخه نویسی الکترونیک نتوانسته اند به دستاورد قابل ملاحظه ای برسند.»
فراهانی یادآور می شود: «با اجرای نسخه نویسی الکترونیک، بیمه های درمانی می توانند نظارت بیشتری بر فرآیندهای درمانی داشته باشند و از هدر رفتن اعتبارات نظام سلامت، جلوگیری کنند. همچنین حذف دفترچه های کاغذی می تواند هزینه های خدمات نظام سلامت را شفاف تر و قابل پیگیری کند. در این صورت میزان خطاهای سهوی و یا سوء استفاده های احتمالی کمتر خواهد شد.»
فرهنگ نسخه‌نویسی الکترونیک، کاملا نهادینه نشده است
برخی کارشناسان نظام سلامت اعتقاد دارند موانع و چالش های پیش روی اجرای نسخه نویسی الکترونیک، بیشتر از آنکه موانع سخت افزاری باشد، موانع فرهنگی است.
دکتر شیرزاد بختیاری، متخصص اقتصاد سلامت در گفتگو با الف به همین موانع اشاره می کند و می گوید: «هنوز برخی مقاومت های ذهنی برای اجرای نسخه نویسی نویسی الکترونیک در بین مردم و حتی برخی پزشکان دیده می شود. از یک سو، مردم با نسخه کاغذی عادت کرده اند و کمی طول خواهد کشید تا آنها بپذیرند که بدون نسخه کاغذی هم می توانند دارویشان را با کمک نسخه مجازی از داروخانه دریافت کنند. از سوی دیگر، برخی پزشکان هم به نسخه نویسی کاغذی، خو گرفته اند و حاضر نیستند که به نسخه نویسی الکترونیکی، روی بیاورند.»
بختیاری یادآور می شود: «باید در ابتدای راه، مشوق هایی برای توسعه نسخه نویسی الکترونیک وجود داشته باشد. مثلا مطالبات بیمه ای آن گروه از پزشکانی که نسخه نویسی الکترونیک انجام می دهند، زودتر پرداخت شود. همچنین باید رسانه ها هم فرهنگ سازی کنند و درباره مزایای متعدد حذف نسخه های کاغذی به مردم آموزش بدهند تا اجماع ملی برای اجرای سراسری نسخه نویسی الکترونیک ایجاد شود.»
او در ادامه به برخی اصلاحات مورد نیاز برای توسعه نسخه نویسی الکترونیک نیز اشاره می کند و می گوید: «نیاز است که در دانشگاه ها نیز به دانشجویان علوم پزشکی، نحوه نسخه نویسی الکترونیک را آموزش دهند تا فرهنگ نسخه نویسی الکترونیکی از همان ابتدا در بین پزشکان جوان تر، نهادینه شود. همچنین باید مسائل امنیتی نیز در نسخه نویسی الکترونیک با دقت بررسی و پیش بینی شود، طوری که با تعریف امضای امن الکترونیکیپزشکان، مطمئن باشیم نسخه الکترونیکی را یک پزشک حاذق تجویز کرده است. در این صورت، تا حد زیادی جلوی نوشتن نسخه های جعلی و فروش دارو در بازار آزاد گرفته می شود.»
با توجه به اینکه جامعه پزشکی و سازمان های بیمه گر برای حذف دفترچه های کاغذی توافق کرده اند، باید دید که آیا واقعا تا شهریور سال 1400 با دفترچه های کاغذی خداحافظی خواهیم کرد، یا اینکه اجرای این قانونبالادستی در نظام سلامت، دوباره مشمول گذر زمان می شود؟
