همشهری آنلاین _ زهرا بلندی: مرکز سبزی پاک که پس از گذشت سال‌ها کماکان با اولویت بانوان سرپرست خانوار فعال است و اکنون با همکاری ۴۰ نیروی کار خانم و آقا روزانه حدود ۷ تن سبزی شسته شده تولید کرده و آنها را در غرفه‌های میادین میوه و تره‌بار نقاط مختلف شهر به دست مصرف‌کنندگان می‌رساند. در این گزارش بیشتر با این مرکز و زحمات بی‌دریغ مادرانی که سال‌ها از فعالیتشان در اینجا می‌گذرد آشنا می‌شویم.
- حمایت و توانمندسازی بانوان سرپرست خانوار
اداره امور بانوان به‌عنوان یکی از ادارات تحت پوشش شهرداری در حمایت از بانوان سرپرست خانوار و بدسرپرست نقش بسزایی دارد. بر همین اساس ۲۵۰ نفر از بانوان سرپرست خانوار منطقه ۱۹ دارای کد شناسه اداره امور بانوان هستند و از این اداره خدمات مختلفی با توجه شرایط و نیازهای موجودشان دریافت می‌کنند. معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه ۱۹ با بیان این موضوع می‌گوید: «اهدای سبدکالا و بن خرید به مناسبت‌های مختلف، اهدای موردی لوازم جهیزیه، ارائه تسهیلات ویژه برای ویزیت رایگان، کاهش هزینه درمان و ویزیت پزشکی، برگزاری کلاس آموزشی مجازی و در صورت امکان حضوری رایگان تقویتی درسی برای فرزندان بانوان خودسرپرست، هماهنگی برای استقرار در بازارچه‌های فروش محصولات طی مناسبت‌های مختلف و... نمونه‌هایی از این خدمات هستند.»
«مهدی بصیری» در ادامه به وجود ۲ مرکز کوثر در بوستان شقایق و شهربانوی بوستان ولایت درباره فعالیت بانوان در این مراکز توانمندسازی، می‌گوید: «همه بانوان برای حضور در مراکز کوثر نیاز به آموزش و کسب مهارت دارند که این آموزش‌ها کاملاً رایگان به بانوان سرپرست خانوار ارائه می‌شود تا در زمینه کار و اشتغالشان آماده ارائه خدمات شوند. بیش از ۸۰ نفر از بانوان سرپرست خانوار، نیازمند و جویای کار تاکنون در مراکز مهارت‌آموزی کوثر منطقه آموزش دیده و مشغول کار شده‌اند. از این تعداد برخی بانوان در حال حاضر به مهارت و توانمندی رسیده‌اند که توانسته‌اند به‌عنوان بهره‌بردار مراکز توانمندسازی مشغول به کار شوند یا خود فرایند جدیدی از کسب و کار را شروع کرده‌اند.» بصیری در پایان به مرکز تسهیل و توسعه کسب و کار اجتماعی(توتیا) که اخیراً با هدف اشتغالزایی و توانمندسازی شهروندان راه‌اندازی شده به‌عنوان ظرفیتی مهم برای اشتغالزایی بانوان یاد می‌کند و می‌گوید: «این مرکز با همکاری تسهیلگران توسعه کسب و کار شکل گرفته و در قالب طرح آموزش و ارتقای توانمندی‌های برنامه‌ریزی شده و تسهیلگری، توسعه کارآفرینی و توانمندسازی کسب و کارهای اجتماعی فعالیت می‌کند.»
در ضلع (جنوبی) میدان مرکزی میوه و تره‌بار قرار گرفته و برای رسیدن به آن باید از کنار غرفه‌های متعدد میوه و تره‌بار و بارفروشان عبور کنیم. فضایی با مساحت بیش از ۲ هزارمترمربع به مرکز سبزی پاک اختصاص داده شده است. اینجا متشکل از چند سالن به هم چسبیده است که هریک بخش‌هایی از قبیل سبزی پاک‌کنی، بازبینی، شست‌وشو، بسته‌بندی تا سردخانه و... را در بر می‌گیرند. بسته‌های بزرگ سبزی در نخستین مرحله برای ریشه زنی وارد سالن اول شده و به‌ترتیب با عبور از هریک از بخش‌ها تمیز و آماده عرضه به مشتریان می‌شوند. بانوان نیروهای اصلی این کارگاه هستند. هریک گوشه‌ای از کار را گرفته و با دقت وظیفه خود را انجام می‌دهند. بانوانی که روزانه بیش از ۸ ساعت در اینجا حضور دارند و وظیفه خود را به درستی انجام می‌دهند. پشت به انبوهی از سبزی ایستاده و در حال قطع ریشه‌های قطور سبزی‌ها است که سراغش می رویم.
- آرامش محیط کار
«لایقه نوری» ساکن ۶۴ ساله روستای مرتضی گرد است که با بیان اینکه از ۸ سال پیش توسط یکی از بستگانش با این مرکز آشنا شده و با لطف دوستان در اینجا مشغول کار شده است، می‌گوید: «همسرم سکته کرده و توانایی کار کردن ندارد. برای کمک به مخارج زندگی نیازمند شغل بودم و خوشبختانه ۸ سال است که جزو کارکنان ثابت این مرکز هستم.» وقتی درباره سختی‌های کار سؤال می‌کنیم، نوری می‌گوید: «هر روز از ساعت ۸ تا ۱۷ اینجا هستم و به‌صورت گردشی در بخش‌های مختلف ریشه زنی، بازبینی و بسته‌بندی فعالیت می‌کنم. این کار هم مانند همه شغل‌ها سختی‌های خاص خودش را دارد اما بیمه، پرداخت به موقع حقوق و آرامشی که در محیط کار دارم جزء ویژگی‌های مثبت کارم محسوب می‌شود که قدردان آنها هستم.»
- فرصتی برای بانوان
فرصت خروج از کارگاه را ندارند و بی‌وقفه کار می‌کنند. با این حال حین حرکت در سالن‌های به هم پیوسته کارگاه سعی می‌کنند پاسخگوی سؤال‌های ما هم باشند. «طاهره حاجی پروانه» بانوی ۶۳ ساله ساکن محله شهرک ولی‌عصر(عج) منطقه ۱۸ یکی دیگر از آنها است که ۶ سال از فعالیتش در این کارگاه می‌گذرد. او با اشاره به اینکه همسرش ۱۵ سال است که دیابت شدید دارد و ۲ بار سکته مغزی کرده و امکان کار کردن ندارد، می‌گوید: «مدت زیادی است که به‌عنوان بانوی سرپرست خانوار تحت پوشش اداره امور بانوان شهرداری منطقه ۱۸ هستم و بعد از سال‌ها فعالیت در مراکز تولیدی لباس کوثر، ۶ سال پیش با اینجا آشنا شدم.»
حاجی پروانه از اینجا به‌عنوان راه نجاتی برای بانوان یاد می‌کند و می‌گوید: «توسط اداره امور بانوان منطقه ۱۸ به منطقه ۱۹ معرفی شدم. کار در اینجا هم مانند بسیاری از شغل‌های دیگر سختی‌هایی دارد اما بهره‌مندی از محیطی امن و همکارانی که دوستان صمیمی‌ام هستند قدرتم را در مقابله با سختی‌ها بیشتر می‌کند. همدلی در اینجا موج می‌زند. هریک از ما مشکلی داشته باشد کارفرما و دیگر همکاران هرکاری از دستشان بربیاید برای رفع آن مشکل انجام می‌دهند. همه هوای هم را داریم با هم می‌خندیم و با هم اشک می‌ریزیم.»
- دوست دارم خودم کارآفرین شوم
بانویی جوان در سالن بازبینی ایستاده و با دقت در حال جدا کردن سبزی‌های زرد و پلاسیده است که سراغش می‌رویم. «ژیلا جلیلی» یکی دیگر از بانوان سرپرست خانوار است که درباره حضورش در اینجا می‌گوید: «توسط یکی از دوستانم در جریان حمایت‌های شغلی اداره امور بانوان منطقه ۱۹ قرار گرفتم. با مراجعه به مرکز اداره امور بانوان منطقه ۱۹ با مرکز سبزی پاک آشنا شدم و با حمایت خوب آنها از ۱۰ سال پیش در اینجا صاحب شغل ثابت شده‌ام.» جلیلی از علاقه‌اش به راه‌اندازی یک کارگاه یا اداره یکی از غرفه‌های فروش سبزی در میادین میوه و تره‌بار یاد می‌کند و می‌گوید: «بعد از سال‌ها کار را به خوبی یاد گرفته‌ام و دوست دارم سرمایه‌ای داشته باشم و خودم بتوانم به‌عنوان اداره‌کننده یک کارگاه و کارآفرین مشغول کار شوم.»
- پرداخت به موقع حقوق
باوجودی که اینجا با هدف اشتغالزایی برای بانوان راه‌اندازی شده و همچنان اولویت اشتغال با بانوان سرپرست خانوار است اما انجام برخی امور نیازمند حضور نیروی مرد است. «رحیم محمدزاده» در حال انتقال سبزی‌های بسته‌بندی شده به سردخانه است که دنبالش می‌رویم. او از ساکنان محله خانی آبانو است که پس از ۲۰ سال فعالیت در کارگاه خیاطی بعد از همه‌گیری کرونا و کسادی بازار در اینجا مشغول به کار شده است. او با اشاره به اینکه در روزهای بیکاری و در جست‌وجوی شغلی جدید، توسط یکی از دوستان با این مرکز آشنا شده است، می‌گوید: «برای جابه‌جایی سبزی‌ها و کمک‌رسانی در بخش شست‌وشو به نیروی آقا نیاز بود و خوشبختانه خیلی زود در اینجا مشغول کار شدم.» محمدزاده از بیمه و پرداخت به موقع حقوق قدردانی کرده و می‌گوید: «کارآفرینی برای شهروندان به‌خصوص افرادی که به دلایل مختلف متضرر شده یا آسیب دیده‌اند یکی از اقدامات خوبی است که نیاز است در همه مناطق شهر انجام شود. خیلی دوست دارم روزی خودم بتوانم مدیر چنین کارگاهی بشوم و برای دیگر افراد اشتغال ایجاد کنم.»
- تولید روزانه ۷ تن سبزی پاک
در حال سرکشی از فعالیت کارکنان دقایقی را در کنار هریک از هریک از آنها می‌ایستد و جویای حالشان می‌شود. «رحیمه فدوی» بانوی ۳۲ ساله و مدیر کنونی مرکز سبزی پاک با بیان اینکه حدود ۱۳ سال از راه‌اندازی اینجا می‌گذرد، می‌گوید: «هدف از شکل‌گیری این مرکز اشتغالزایی با اولویت بانوان سرپرست خانوار و از سوی دیگر جلوگیری از ورود آلودگی و ضایعات اضافه به داخل شهر بوده است که طی مزایده در دوره‌های مختلف اشخاص متعدد مدیریت آن را عهده‌دار شده‌اند.»
فدوی در ادامه با بیان اینکه اینجا بزرگ‌ترین کارگاه تولیدی سبزی پاک میادین میوه و تره‌بار تهران است و محصولات آن در ۶۰ غرفه که بخشی از آنها جزء غرفه‌های سازمان میادین و بخش دیگر فروشندگان آزاد هستند عرضه می‌شود، می‌گوید: «۶ ماه نخست سال سبزی‌ها از باغ‌های حاشیه شهر همچون اسلامشهر، شهرری و... تأمین می‌شود و ۶ ماه پایانی سال بارمان را از دزفول و شیراز تهیه می‌کنیم.»
این مدیر با بیان اینکه حجم تولیدشان بالا است و به‌صورت میانگین روزانه ۶ تا ۷ تن تولید دارند، می‌گوید: «در حال حاضر حدود ۴۰ نفر در اینجا در بخش‌های مختلف تولید، بسته‌بندی و توزیع مشغول کارند و ۲۲ متصدی خانم هم غرفه‌های تحت پوشش میادین میوه و تره‌بار را اداره می‌کنند. اولویت جذب نیرو در این مرکز بانوان سرپرست خانوار و بدسرپرست هستند اما با توجه به اینکه برای انجام اموری مانند جابه‌جایی بار، توزیع بار و... به نیروی مرد نیاز است تعدادی آقا هم در اینجا کارمی کنند. حقوق همه کارکنان براساس قانون کار و مصوبه وزارت کار بوده و همه افراد تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند.»
- رعایت بهداشت در تولید سبزی
یکی از ویژگی‌های این مرکز حضور دائم نماینده سازمان غذا و دارو در سالن‌ها برای بررسی کیفیت سبزی‌ها است. در ادامه همراه با مسئول فنی و کنترل کیفیت مرکز عازم بازدید از یکایک سالن‌ها و مراحل کار می‌شویم. ۲ بانویی که در نخستین اتاق مستقرند ضمن تحویل بسته‌های بزرگ سبزی وظیفه قطع ریشه و ساقه‌های آنها را به عهده گرفته‌اند. هردو از طریق پنجره‌ای کوچک با کارکنان سالن بازبینی ارتباط دارند و سبزی‌های پاک شده را برای بازبینی به گروه بعد تحویل می‌دهند. بخش قابل توجهی از کارکنان در مرحله شست‌وشو حضور دارند.
«زینب حکیم الهی»، فوق‌لیسانس صنایع غذایی و مسئول فنی و کنترل کیفیت مرکز سبزی پاک با اشاره به اینکه این مرکز زیر نظر سازمان غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی تهران کاملاً اصولی ساخته شده است، می‌گوید: «در این سالن ۵ وان تعبیه شده است. وان اول، وان گلگیری است. سبزی داخل آن آرام حرکت می‌کند تا گل و لایش ته‌نشین شود، ۴ وان بعدی مجهز به دستگاه حباب‌ساز هستند و می‌توانند از این طریق به‌صورت فیزیکی بدون استفاده از مواد شوینده تخم انگل را جدا کند.
این درحالی است که در ۲ وان آخر هم با تزریق کلر ضدعفونی سبزی انجام می‌شود.» حکیم الهی به ۲ تونل آبگیری اشاره می‌کند و می‌گوید: «سبزی‌ها بعد از شست‌وشو داخل این تونل‌ها قرار می‌گیرند، آب آنها گرفته شده و در مرحله آخر به‌صورت ۵ کیلویی بسته‌بندی می‌شوند و بعد از دوخت حرارتی داخل ارابه‌ها قرار می‌گیرند.» اتاق آخر سردخانه بالای صفر است که سبزی‌ها در آن نگهداری می‌شوند تا شب بارگیری شده و در غرفه‌ها توزیع شوند.» این کارشناس به استقبال بالای شهروندان از سبزی‌های این مرکز اشاره می‌کند و می‌گوید: «فعالیت این مرکز زیر نظر مرکز بهداشت است و طبق نمونه‌گیری‌هایی که به‌صورت ماهانه انجام می‌شود هیچ‌گونه مشکلی تاکنون گزارش نشده است.»
- تجربه ۷ سال کارآفرینی برای بانوان
فعالیتش در حوزه کارآفرینی و اشتغالزایی برای بانوان به حضور یک ساله‌اش در مرکز سبزی پاک خلاصه نمی‌شود. «رحیمه فدوی» مدیر ۳۲ ساله مرکز سبزی پاک را می‌گوییم که از ۷ سال پیش با همکاری همسرش اقدام به راه‌اندازی یک مرکز کارآفرینی کرده و از یک سال پیش مدیریت مرکز سبزی پاک را عهده‌دار شده است.
این ساکن محله شهرری با اشاره به اینکه کارش را به همراه همسر در روستای گلحصار شهرری شروع کرده‌اند، می‌گوید: «سبزیکاری در این محله رواج دارد و بهره‌مندی از ملکی بدون استفاده در آن محدوده بهانه‌ای شد تا اقدام به راه‌اندازی یک کارگاه سبزی پاک‌کنی کنیم.» این بانو با اعتقاد به اینکه کار پاک کردن و بازبینی سبزی توسط خانم‌ها با دقت بیشتری انجام می‌شود، می‌گوید: «کار را با همکاری ۱۰ خانم و تولید روزانه ۵۰ کیلوگرم سبزی شروع کردیم و به مرور با ۲۵ نیروی کار تا تولید ۱۰۰ کیلوگرم پیش رفتیم.» فدوی با اشاره به اینکه ایجاد شغل برای بانوان سرپرست خانوار و حمایت از این قشر یکی از علاقه‌مندی‌هایش بوده است، می‌گوید: «از یک سال قبل فعالیتمان را به اینجا انتقال داده‌ایم. خوشبختانه رابطه دوستانه‌ای بین ما و کارکنان شکل گرفته و روزهای خوبی را در کنار یکدیگر سپری می‌کنیم.»
