روز گذشته رکورد مرگ روزانه کرونا در ایران شکسته شد و 709 ایرانی بر اثر ابتلا به کرونا در ایران جان خود را از دست دادند. در این میان در ماه مرداد که پیک پنجم کرونا در ایران شکل گرفت، 13 هزار و 975 ایرانی بر اثر ابتلا به کرونا در ایران جان باختند و تا کنون هم این ویروس در 18 ماهی که از همه گیری آن می گذرد، جان 103 هزار و 357 ایرانی را گرفته است. البته این اعداد و ارقام همه برگرفته از آمارهای رسمی وزارت بهداشت از مرگ کرونا در ایران است، این در حالی است که مسئولان وزارت بهداشت اذعان کرده اند که احتمالا آمار واقعی فوت ناشی از کرونا بیش از 2 برابر آمار رسمی است.
روز گذشته که رکورد مرگ کرونا در ایران شکسته شد، سعید نمکی، وزیر بهداشت دست به قلم شد و ضمن انتشار نامه خداحافظی از مردم، مدافعان سلامت و عزیزانی که در دیگر دستگاه ها و سازمان های مردم نهاد یاری اش کردند، بابت قصورهای مختلف در دوره مدیریتی خود طلب حلالیت کرد.
نمکی در نامه دیروز خود از قصور گفت و بسیاری از کارشناسان بهداشتی کشور نیز معتقدند که سوء مدیریت های فراوان وزارت بهداشت در تدوین پروتکل های درمانی و تهیه و توزیع عمومی واکسن کرونا از جمله دلایل بالا رفتن آمار مرگ های کرونایی در کشورمان است.
این کارشناسان همچنین تاکید دارند که نظارت ناکافی این وزارتخانه بر اجرای پروتکل های بهداشتی در سطح کشور و جدی نبودن مسئولان آن بر اجرای قرنطینه های سختگیرانه منجر به فاجعه بار شدن شرایط همه گیری کرونا در 18 ماه گذشته شده است و اگر این وزارتخانه مدیریت بهتری در استان های مبدا شیوع موج های چهارم و پنجم کرونا اعمال می کرد، احتمالا این موج ها با خروش کمتری جان ایرانیان را می گرفت.
این مسائل و بسیاری از دیگر مشکلات کشور در طول دوره همه گیری کرونا منجر به آن شده است که برخی متخصصان بهداشتی از سعید نمکی و البته دیگر اعضای تیم او که در این 18 ماه قصور و تقصیر زیادی در مدیریت همه گیری کرونا داشته اند، بخواهند که نسبت به تمام مشکلاتی که در طول این مدت در حوزه مدیریت کرونا در ایران پدید آمد، پاسخگو باشند.
این مساله ای است که دکتر محمدرضا هاشمیان، فوق تخصص ICU بیمارستان مسیح دانشوری با ما در میان گذاشت گفت: جمعی از متخصصان بهداشتی کشور قصد دارند که به دلیل سوء مدیریت وزیر بهداشت در مدیریت کرونا از ایشان و اعضای تیمشان شکایت کنند تا به سوالات و ابهامات پاسخگو باشد.
وی افزود: اطلاعات زیادی درباره مدیریت کرونا در وزارت بهداشت وجود دارد که نه متخصصان بهداشتی می دانند و نه مردم، حتی مسئولان خارج از وزارت بهداشت نیز از آن خبر ندارند؛ مثلا در دوره آقای نمکی تجهیزات مختلفی در حوزه ICU خریداری شده است که اطلاعات خاصی درباره آن وجود ندارد. به همین دلیل، ما می خواهیم با طرح این شکایت، از مسئولان دوره بعدی بخواهیم حتما درباره تمام این اطلاعات روشنگری کنند.
دکترهاشمیان در بخش دیگری از صحبت هایش به نامه اخیر رییس منتخب هیات مدیره نظام پزشکی تهران بزرگ به وزیر بهداشت اشاره کرد و گفت: آقای علویان اخیرا در نامه ای به وزیر بهداشت تاکید کرده است که چرا تعداد اعضای کادر درمان که بعد از دریافت دو دُز واکسن کرونا مجددا به این بیماری مبتلا شده اند، اعلام نشده است؟ آمارهایی از این دست از جمله جزئیاتی است که وزارت بهداشتی که با بیت المال اداره می شود، باید آن را به صورت شفاف به مردم و متخصصان ارائه کند.
این فوق تخصص ICU با اشاره به صحبت های وزیر بهداشت درباره واردات واکسن کرونا عنوان کرد: زمانی آقای وزیر گفتند که ماست فروش ها و سیمان فروش ها می خواهند واکسن 11 دلاری را با نرخ 18 دلار وارد کنند، اما خود ایشان هیچ وقت نگفتند که واکسن کرونا را با چه نرخی وارد می کنند. این در حالی است که اگر قرار باشد 120 میلیون دُز واکسن کرونا وارد ایران شود و سود واردات هر واکسن یک دلار باشد، در این صورت واردکنندگان واکسن 120 میلیون دلار سود خواهند کرد. به همین دلیل باید از وزیر بهداشت پرسید که چرا هیچ وقت قیمت خرید واکسن کرونا را اعلام نکرده اند؟
وی در ادامه تاکید کرد: این مساله نشان می دهد که سود واردات واکسن حتی از سود فروش داروهای مربوط به کرونا نیز بیشتر است. بنابراین در کشوری که سابقه اختلاس در آن وجود دارد، حتما باید مسائلی از این دست اعلام شود و همه مردم بدانند که وزارت بهداشت هر واکسن را با چه نرخی تهیه می کند و چه مقدار بابت هر واکسن از بانک مرکزی دلار می گیرد.
هاشمیان همچنین به جلوگیری وزیر بهداشت از ورود واکسن های چینی در فاز سوم کارآزمایی بالینی آنها به کشور اشاره کرد و گفت: آقای وزیر با این بهانه که ما نمی گذاریم مردم ایران موش آزمایشگاهی شوند، نگذاشت که واکسن های چینی در فاز کارآزمایی بالینی وارد کشور شود تا ما بعدا بتوانیم این واکسن ها را با نرخی کمتر و با حجمی انبوه تر و در زمانی زودتر وارد کنیم.
این فوق تخصص ICU ادامه داد: موش آزمایشگاهی لفظ زشتی است که آقای نمکی به کار برد و از نظر ما شرکت در کارآزمایی بالینی واکسن چینی یک نوع فداکاری برای نظام بهداشت جهانی محسوب می شد. اگر هم ما این کار را انجام داده بودیم، بخش زیادی از بودجه کشور جهت خرید واکسن برای کادر درمان صرف نمی شد و ما می توانستیم واکسن های مورد نیاز کادر درمان را به صورت رایگان تهیه کنیم.
وی در ادامه تصریح کرد: آقای وزیر البته بعدا زیر حرف خود زد و گفت که از ما نخواسته بودند که در کارآزمایی بالینی واکسن های چینی شرکت کنیم و به همین دلیل ما این کار را انجام ندادیم. برای روشن شدن این موضوع نیز گروه هایی بی طرف باید نامه نگاری های مربوط به این مساله را که در وزارت بهداشت انجام شده است، مطالعه کنند و ما هم به همین دلیل قصد داریم از مسئولان وزارت بهداشت شکایت کنیم تا تمام این مسائل برای مردم روشن شود.
دکترهاشمیان با اشاره به نامه اعضای انجمن مراقبت های ویژه ایران به وزیر بهداشت درباره نادرست بودن پروتکل های تعریف شده وزارت بهداشت برای درمان بیماران بستری در ICU عنوان کرد: در شرایطی که وزارت بهداشت خود را مسئول پاسخگویی به این نامه ندیده است، اکنون ما حتما باید درباره سوء مدیریت این وزارتخانه در مدیریت کرونا از آن شکایت کنیم تا مسئولان بعدی وزارت بهداشت حتما این مسائل را به صورت دقیق بررسی کنند.
این فوق تخصص ICU ادامه داد: بررسی برخی مسائل موجود در مدیریت کرونا توسط وزارت بهداشت، نیاز به نظر تخصصی کارشناسان بین المللی دارد؛ به طور مثال، درباره این که آیا داروی فاویپیراویر در درمان کرونا موثر است یا خیر، ما باید از کارشناسان کشورهای هم رده خودمان مثل ترکیه و هند دعوت کنیم و از آنها بپرسیم چرا شما فاویپیراویر را از پروتکل های درمانی خارج کردید، ولی ما تا همین چند روز پیش از این دارو در ایران استفاده می کردیم.
وی در ادامه تاکید کرد: این مساله از دو حالت خارج نیست، یا متخصصان بهداشتی ترکیه و هند اطلاعات دقیقی در این زمینه ندارند که در این صورت همان طور که وزیر بهداشت گفته است که دنیا باید مدیریت کرونا را از ما یاد بگیرد، ما باید یافته های علمی خودمان را به آنها بیاموزیم؛ یا این که ما در اشتباه هستیم و این ما هستیم که باید از آنها یاد بگیریم؛ با توجه به این هم که آمار مرگ و میر کرونا در ایران از هند و ترکیه بیشتر است، احتمالا این ما هستیم که در اشتباهیم و اگر تعارض منافعی وجود ندارد، باید پروتکل های درمانی کشور را اصلاح کنیم.
این متخصص بهداشتی با اشاره به قصورهای متعدد مسئولان وزارت بهداشت در مدیریت کرونا تاکید کرد: قطعا ضعف مدیریت وزارت بهداشت در یکی از موارد اعمال قرنطینه یا انجام واکسیناسیون یا تعریف پروتکل های درمانی منجر به فاجعه بار شدن آمار کرونا در کشورمان شده است. این را هم که دقیقا ضعف اصلی وزارت بهداشت در کدام یک از این موارد بوده است، باید یک ناظر علمی بی طرف قضاوت کند.
دکترهاشمیان در بخش دیگری از صحبت هایش به سوء مدیریت وزارت بهداشت در زمینه کنترل پیک پنجم کرونا در سیستان و بلوچستان اشاره کرد و گفت: وقتی وضعیت شیوع کرونا در سیستان و بلوچستان در اوج بود، آقای وزیر به همراه تیم خود به این استان رفت و در شرایطی که هنوز مشکل این استان حل نشده بود، این استان را با حواشی بسیاری ترک کرد و تا همین چند روز پیش شاهد وضعیت وخیم شیوع کرونا در این منطقه بودیم.
این فوق تخصص ICU ادامه داد: با توجه به این که سیستان و بلوچستان یکی از مبداهای اصلی شیوع کرونای دلتا در کشورمان بود، آقای وزیر باید در زمانی که در این استان حضور داشت، خروج تمام وسایل حمل و نقل از اتوبوس گرفته تا هواپیما را ممنوع می کرد و تا زمانی که مشکل این استان حل نشده بود، نباید به تهران بازمیگشت و باید کاری می کرد که کرونای دلتا از این استان به دیگر نقاط کشور شیوع پیدا نکند تا امروز شاهد این وضع فاجعه بار در پیک پنجم کرونا نباشیم.
وی در ادامه تصریح کرد: آقای وزیر باید برای کنترل کرونا در سیستان و بلوچستان از اعضای کمیته علمی ستاد کرونا و سایر متخصصان بهداشتی تهران و کلانشهرها دعوت می کرد و برای آنها حکم می زد و از تمام ظرفیت های تخصصی کشور برای کنترل کرونای دلتا در مبدا آن استفاده می کرد. اما ایشان نه تنها این کار را انجام نداد، بلکه در یک جلسه تخصصی واژه های زشتی را بیان کرد و بعد هم به تهران برگشت.
دکترهاشمیان با تاکید بر سوء مدیریت وزارت بهداشت در کنترل شیوع کرونای هندی در سیستان و بلوچستان اظهار داشت: وقتی هنوز کرونای هندی به ایران نیامده بود، مسئولان وزارت بهداشت می گفتند که قرار است در این استان کرونای هندی شیوع پیدا کند و این سویه جدید کرونا در سراسر کشور پخش شود. در ماه های بعد هم شاهد آن بودیم که هم کرونای هندی به سیستان و بلوچستان رسید و هم این استان به مبدا شیوع این ویروس در تمام ایران تبدیل شد.
این فوق تخصصICU ادامه داد: سوال اصلی این است که مسئولان وزارت بهداشت چه اقدامی برای جلوگیری از شیوع کرونا در سیستان و بلوچستان و سایر نقاط کشور انجام دادند و چرا فقط به اعلام اخبار مربوط به آن پرداختند؟ مگر مسئولان وزارت بهداشت که بودجه و اختیارات فراوانی در حوزه پیشگیری و درمان کرونا دارند، خبرنگار هستند که صرفا به بیان اخبار می پردازند؟
وی در ادامه با طرح سوال از مسئولان وزارت بهداشت تاکید کرد: چرا آقای وزیر و همکارانش نتوانستند کرونای دلتا را در نطفه شکل گیری آن یعنی سیستان و بلوچستان خفه کنند؟ چرا در کشورهای دیگر ویروس کرونا با سرعت بالایی مانند ایران گردش نمی کند؟ آیا پاسخ این مساله جز این است که مسئولان وزارت بهداشت کشورهای دیگر برای کنترل این ویروس به درستی برنامه ریزی می کنند و مسئولان ما بلد نیستند که در این زمینه برنامه ریزی کنند؟
هاشمیان با تاکید بر این که وزیر بهداشت باید تا پایان وضعیت بحرانی سیستان و بلوچستان در این استان باقی می مانند، عنوان کرد: آقای وزیر فرمانده مقابله با کرونا در سراسر کشور بود و باید برای جلوگیری از آغاز پیک پنجم کرونا در کشور، شخصا مبارزه با این ویروس را در مبدا اصلی شیوع آن برعهده می گرفت. البته ممکن است که ایشان پاسخ بدهد که در سیستان و بلوچستان شخص دیگری را به عنوان فرمانده مبارزه با کرونا تعیین کرده است، اما سوال مهم این است که آیا این فرد توانست در دوران مسئولیت خود به درستی عمل کند؟
این فوق تخصص ICU ادامه داد: اگر فردی که آقای وزیر برای مدیریت کرونا در سیستان و بلوچستان تعیین کرده است، کارآیی کافی را برای جلوگیری از بحرانی شدن وضعیت این استان نداشت، ایشان باید در همان زمان این فرد را تغییر می داد و اعلام می کرد که به علت عدم انتخاب فردی توانمندتر اشتباه کرده است.
دکترهاشمیان با اشاره به ایرادات وزارت بهداشت در مدیریت بخش های مراقبت های ویژه در دوره همه گیری کرونا گفت: ایرادات زیادی در حوزه مدیریت ICUها در دوره کرونا وجود دارد که همچنان شاهد مرگ و میر بالای بیماران کرونایی در این بخش ها هستیم؛ به طور مثال آقایان بدون این که از انجمن مراقبت های ویژه سوال کنند، اقدام به خرید 3 هزار دستگاه ونتیلاتور کردند که البته این فقط یک نمونه از خطاهای مسئولان وزارت بهداشت در حوزه مدیریت ICUهاست.
این فوق تخصص ICU ادامه داد: تمام این خریدها با مجوز داخلی خود مسئولان وزارت بهداشت انجام شده و هیچ ناظر علمی بی طرفی بر آن نظارت نداشته است. اگر این نظارت ها انجام شده است، از آقایان می خواهیم مدارک مربوطه را ارائه کنند، اما از نظر ما هیچ کدام از این خریدها با نظارت ناظران بی طرف نبوده و آقایان سرخود این کارها را انجام داده اند.
دکترهاشمیان همچنین با اشاره به استفاده رئیس مرکز اطلاع رسانی وزارت بهداشت از لفظی نامناسب در توئیتر گفت: آقای جهانپور زمانی که این لفظ را استفاده کرد، گفت که خطاب او مافیای دارو بوده است. ایشان حتما وقتی از این لفظ استفاده کرد، افراد خاصی مد نظرشان بود، اما سوال مهم این است که چرا ایشان هیچ کس را به عنوان مافیای دارو اعلام نکرد؟ پس وقتی خود مسئولان وزارت بهداشت فحشی می دهند که می گویند خطابشان مافیای دارو است، پس حتما مافیای دارویی وجود دارد که چون آقایان زورشان به آنها نمی رسد، به جای برخورد کردن به این مافیا فحش می دهند.
این فوق تخصص ICU ادامه داد: اگر آقایان در زمان مسئولیت زورشان به مافیای دارو نمی رسید، اکنون که رفته رفته از مسئولیت کنار می روند، یا باید اسامی این افراد را اعلام کنند یا باید از آنها شکایت کنند. اما متاسفانه هنوز هم شاهد آن هستیم که مسئولان وزارت بهداشت نام هیچ کس را به عنوان مافیای دارو اعلام نمی کنند و باید از ایشان پرسید آیا زمانی مناسب تر از حالا برای اعلام اسامی این افراد وجود دارد یا خیر؟
هاشمیان در بخش دیگری از صحبت هایش به صدور دستور پیگیری از سوی معاون رئیس جمهور درباره جلوگیری از تردد یک پزشک در جاده ها اشاره کرد و گفت: اکنون در وضعیتی قرار گرفته ایم که معاون رئیس جمهور شخصا دستور می دهد که ماجرای جلوگیری از عبور یک پزشک از یک ایستگاه بازرسی نیروی انتظامی پیگیری شود. این مساله نشان می دهد که دولت جدید توجه زیادی به کوچکترین مشکلات کادر درمان دارد، اما متاسفانه در دولت گذشته در شرایطی که ما با دست خالی با کرونا مبارزه می کردیم، هیچ کس حواسش به مشکلات ما نبود.
این فوق تخصص ICU ادامه داد: در این دوره نه تنها مسئولان وزارت بهداشت کمک زیادی به کادر درمان نکردند، بلکه دو نفر در توئیتر نشسته بودند که وقتی ما بیماران را درمان می کردیم، این افراد دائما در توئیت هایشان به ما انتقاد می کردند. ما به شدت از رفتار این افراد آزار دیدیم و حق داریم که به صورت شخصی بابت تمام این آزارها از آقایان شکایت کنیم.
این متخصص بهداشتی در ادامه تاکید کرد: ما همچنین حق داریم برای حق خواهی از مردم و بیمارانی که بر اثر ابتلا به کرونا آسیب دیدند، از مسئولان وزارت بهداشت شکایت کنیم. ما معتقدیم نوک پیکان انتقادات صرفا به سمت مسئولان وزارت بهداشت بازمیگردد، آن هم مسئولانی که در این وزارتخانه حق صحبت و امضا داشتند، چون اطلاعات پزشکی صرفا در اختیار وزارت بهداشت است.
وی افزود: افرادی که در تلویزیون آمدند و در ماه های ابتدایی شیوع کرونا، قرنطینه را به سخره گرفتند، ماسک زدن را مسخره کردند، واکسیناسیون را به عنوان یک اشتباه معرفی کردند، تفکر ایمنی جمعی را اعلام کردند و آن در کشور اشاعه دادند، اما در مصاحبه های بعدی زیر تمام این صحبت های خود زدند، اکنون باید پاسخگو باشند و ما هم می خواهیم که از ایشان شکایت کنیم تا بالاخره یک جایی جواب صحبت ها و کارهای اشتباهشان را بدهند.
دکترهاشمیان همچنین به بخش های دیگری از صحبت های وزیر بهداشت در ماه های اخیر اشاره کرد و گفت: وزیر بهداشت خودش اذعان داشته که در شروع همه گیری کرونا اختیاراتش زیاد بوده رفته رفته اختیارش کم شده است. مساله مهم هم این است که همه مسئولان در شروع همه گیری کرونا چشمشان به دستورات وزارت بهداشت بود و اکنون هم شاهد آن هستیم که همین دستورات اشتباه وزارت بهداشت منجر به فاجعه بار شدن آمار کرونا در ایران شده است و اگر مسئولان این وزارتخانه می توانستند مانند مسئولان کشورهای هم رده خودمان برای مدیریت کرونا برنامه ریزی کنند، قطعا آمار مرگ کرونا در ایران تا این حد صعودی نمی شود.
این فوق تخصص ICU ادامه داد: متخصصان بهداشتی کشور در حوزه های مختلف، خودشان با ارتباطاتی که با متخصصان سایر کشورها داشتند، توانستند بدون این که یک دلار هزینه کنند، اطلاعات مختلفی را برای مبارزه با کرونا از دانشمندان کشورهای مختلف کسب کنند. اما متاسفانه مسئولان وزارت بهداشت ما حاضر نشدند که از کمک های جهانی برای مبارزه با کرونا استفاده کنند و هیچ گونه برنامه ریزی برای برقراری ارتباطات موثر بین المللی بخصوص در حوزه ICU نداشتند و تمام این ارتباطات با روابط شخصی متخصصان شکل گرفت.
این متخصص بهداشتی در ادامه تاکید کرد: تمام انتقادات کسانی که قصد دارند از آقای نمکی شکایت کنند، به مدیران خود وزارت بهداشت بازمیگردد؛ زیرا ما معتقدیم قصور در مسائلی مانند کند پیش رفتن روند واکسیناسیون فقط به مدیریت نادرست مسئولان همین وزارتخانه بازمیگردد، نه یک پله بالاتر. همچنین ما معتقدیم اطلاعاتی که مسئولان وزارت بهداشت درباره کرونا به مردم دادند، اطلاعات بسیار نادرستی بود که در بروز فاجعه کنونی نقش داشت.
وی در همین راستا تصریح کرد: در چنین شرایطی قطعا مسئولان بهداشتی کشور اطلاعات نادرستی هم به مسئولان دیگر کشور دادند. ایجاد همین گمراهی ها در میان مردم و مسئولان نیز اکنون باعث شده است که مساله سلامت و درمان مردم به موضوعی سیاسی تبدیل شود، در حالی که به هیچ وجه این مساله سیاسی نیست و ما باید تمام مشکلات بهداشتی کشور را در راس وزارت بهداشت ببینیم.
دکترهاشمیان در بخش دیگری از صحبت هایش اظهار داشت: متاسفانه هیچ کدام از مسئولان وزارت بهداشت به دلیل اشتباهاتی که در صحبت های خود داشتند، توبیخ نشدند و حتی شاهد آن بودیم که وقتی آقای جهانپور از لفظ نامناسبی استفاده کرد، آقای نمکی این طور توجیه کرد که ایشان چون خسته بود از این لفظ استفاده کرد.
این فوق تخصص ICU ادامه داد: مسئولان وزارت بهداشت در حالی که برخی متخصصان بهداشتی از جمله خود من را مدتی در صدا و سیما ممنوع المصاحبه کردند که خودشان اشتباهات متعددی در بیان صحبت هایشان داشتند؛ مثلا هم آمار نادرستی را ارائه دادند و هم درباره قرنطینه بدترین اشتباهات را انجام دادند. چرا این افراد حق داشتند که در تلویزیون و رسانه های دیگر وقت مردم را بگیرند، ولی من اجازه نداشتم که با مردم صحبت کنم؟
این متخصص بهداشتی در ادامه تاکید کرد: قطعا با توجه به ناشناخته بودن ویروس کرونا، تمام کشورهای جهان اشتباهاتی را در مدیریت این بیماری داشتند، اما متاسفانه اشتباهان مسئولان بهداشتی کشور ما تکرارشونده بود؛ به نحوی که ما بعد از حدود یک سال و نیم مبارزه با کرونا و گذراندن چهار موج در شرایطی که می دانستیم باید سیستان و بلوچستان را قرنطینه کنیم، این کار را انجام ندادیم.
وی در پایان تصریح کرد: مگر ما مشاهده نکردیم که چین موفق ترین کشور در اعمال قرنطینه کرونا بود، پس چرا آقایان با وجود ارتباط خوبی که کشورمان با چین دارد، از این کشور برای قرنطینه استان هایی مثل سیستان و بلوچستان کمک نگرفتند؟ همه این مسائل نشان می دهد که آقایان هیچ اراده ای برای مبارزه با کرونا نداشتند، وگرنه باید کاری می کردند که کرونا از سیستان و بلوچستان به سایر مناطق کشور گسترش پیدا نکند.