مرتضی کرمی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص انتخاب دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان دانشگاه اثرگذار در برنامه‌ریزی درسی آموزش عالی ایران توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، اظهار کرد: این تقدیرنامه به حرکتی که ۶ سال گذشته در دانشگاه آغاز شد باز می‌گردد. وجه تمایز این دانشگاه با سایر دانشگاه‌های کشور در زمینه مطالعات پشتیبان است. مطالعات پشتیبان یعنی اینکه افرادی که مشغول انجام بازنگری درسی هستند، بایستی به مطالعات در خصوص نحوه تدریس آن رشته در میان دانشگاه‌های برتر جهان نیز بپردازند. بایستی نحوه تدریس و عملکرد دانشگاه‌های برتر ایران در رشته مورد نظر نیز بررسی شود. بررسی سندهای بالادستی کشور مانند ترسیم و بررسی نقشه علمی کشور، بررسی سند پژوهش و فناوری کشور و سایر اسناد تخصصی در خصوص هر رشته نیز از جمله فعالیت‌هایی است که بایستی توسط اعضای کارگروه صورت گیرد.
وی افزود: برنامه درسی دانشگاهی در کشور ایران میان ۲ رویکرد تمرکزگرایی و تمرکززدایی رفت و بازگشت داشته است. رویکرد دولت‌های مختلف در این خصوص نیز متفاوت بوده است. در دولت آقای روحانی نگاه به این شکل بود که دانشگاه‌های سطح یک که دانشگاه فردوسی مشهد نیز جزو آن‌ها محسوب می‌شود، اختیار بازنگری برنامه‌های درسی خود را داشته باشد و آخرین مرجع تصمیم‌گیری در خصوص برنامه‌های درسی معاونت آموزشی دانشگاه باشد.
کرمی ادامه داد: مراد از برنامه درسی سندی است که طبق آن برای رشته‌های تحصیلی تعیین تکلیف شده است. در این برنامه‌ریزی درسی تعداد واحدها، دروس عمومی، دروس اختیاری، دروس الزامی و عناوین هریک از آن ارائه شده و مشخص است. برنامه درسی سند مکتوبی است که راهنمای عمل در هر یک از گروه‌های درسی قرار می‌گیرد.
در سال ۹۴ بیش از ۸۰ درصد دروس دانشگاه منسوخ شده بود
رئیس گروه برنامه‌ریزی آموزشی و درسی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: در دوره اولی که این اختیارات به دانشگاه‌ها تفویض شد، شورای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی دانشگاه فردوسی مشهد ایجاد گردید اما عمدتا تا سال ۹۴ و دوره جدید تفویض اختیارات بازنگری، دانشگاه به صورت موردی در زمینه بازنگری دروس ورود پیدا کرد. طی ۶ سال گذشته از بازنگری موردی دروس جلوگیری شد و کل برنامه درسی به عنوان یک سیستم مورد بازنگری قرار گرفت. در گذشته بیش از ۸۰ درصد برنامه‌های درسی منسوخ بود؛ به این معنی که بیش از ۵ سال از زمان تایید تدریس آن می‌گذشت. بسیاری از این برنامه‌های درسی منسوخ شده مصوب دهه ۷۰ و بعضا دهه ۶۰ بود.
وی خاطرنشان کرد: این فرایند بازنگری درسی طی سال‌های ۹۴ و ۹۵ طراحی شد. بخش چهارم مطالعات پشتیبان به پایش دانش‌آموختگان دانشگاه بازمی‌گردد. این پایش از طریق پرسش‌نامه و مصاحبه صورت می‌گرفت و نظر فارغ‌التحصیلان آن در خصوص عارضه‌یابی مواد درسی آن رشته پرسیده می‌شد. بخش پایانی مطالعات پشتیبان نیز به پایش کارفرمایان باز می‌گردد. برای ورود موفقیت‌آمیز فارغ‌التحصیلان به جامعه بایستی بررسی شود که کارفرمایان چه نیازها و از کارآموزان و کارمندان خود چه انتظاری دارند.
رئیس گروه برنامه‌ریزی آموزشی و درسی دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: با کمک ۵ منبع اسناد فرادستی، دانشگاه‌های داخل، دانشگاه‌های خارج، دانش‌آموختگان و کارفرمایان اطلاعات مربوط به ضرورت‌های لازم را استخراج کرده و سپس به بازنگری دروس پرداختیم. با توجه به اطلاعات کسب شده، دروس اضافی حذف، دروس مورد نیاز افزوده و تک‌تک مواد درسی مورد بازنگری قرار گرفت.
بازنگری برنامه‌های درسی براساس علم روز در دانشگاه فردوسی
وی اظهار کرد: اولین نوآوری دانشگاه فردوسی مشهد که موجب متمایز بودن آن شد، فرایند بازنگری برنامه درسی بر اساس علم روز بود. این فرایند تنها در دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. در بهار سال جاری برای دانشگاه‌های سراسر کشور از طرف وزارت علوم ۶ کارگاه برگزار شد که در آن تجربیات دانشگاه فردوسی مشهد به اشتراک گذاشته شد.
کرمی افزود: در دانشگاه فردوسی مشهد در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری حدودا ۴۰۰ رشته گرایش فعال است. در سال ۹۴ تمام برنامه‌های درسی دانشگاه مورد تصویب وزارت علوم قرار گرفت اما امروز که وزیر علوم تحقیقات و فناوری از دانشگاه فردوسی مشهد تقدیر کرد، ۱۲۵ برنامه درسی مصوب دانشگاه فردوسی مشهد است. تعداد بسیاری از این برنامه‌های درسی به وزارت علوم نیز ارسال شد که روی سایت این وزارت‌خانه قرار گرفت.
رئیس گروه برنامه‌ریزی آموزشی و درسی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: در بسیاری از رشته‌ها نیز قراردادهایی با همکاران خود منعقد کردیم تا آن را مورد بازنگری قرار دهند. این افراد توسط گروه‌های درسی مختلف برای بازنگری کردن یک رشته معرفی می‌شوند. سپس با آن‌ها قرارداد منعقد می‌شود تا پس از طی کردن فرآیند بازنگری رشته مربوطه، آن را در شورای برنامه‌ریزی دانشگاه مطرح کنند. پس از تایید شورای برنامه‌ریزی دانشگاه، به معاونت آموزشی دانشگاه ابلاغ خواهد شد که به دروس کد داده و آن دروس در دسترس دانشجویان جدید قرار خواهد گرفت. این اقدام از سال ۹۵ آغاز و حدودا هر سال ۲۰ درس اصلی را مصوب کردیم.
وی خاطرنشان کرد: طبق تجربه گاها حتی با افزوده شدن یک درس فضای جدیدی ایجاد و جهت‌گیری دانشجو تغییر پیدا می‌کند. این تغییر ممکن است حتی در آینده شغلی و تحصیلی دانشجویان تاثیر بگذارد. امروز دانشگاه فردوسی مشهد هیچ برنامه درسی منسوخی ندارد و چنین مواردی را اجرا نمی‌کند. ریل‌گذاری انجام شده در مسیر بازنگری برنامه درسی در دانشگاه فردوسی مشهد مستمر است. هر برنامه درسی که ۵ سال از تصویب آن گذشته، ملزم به به‌روزرسانی است. در حوزه معاونت آموزشی دانشگاه تلاش خواهیم کرد تا در راستای اجرای این قوانین ثابت قدم باشیم. در دوره دکتری نیز بایستی به ابعاد مرجعیت علمی تاکید بیشتری شود.
انتهای پیام
