معرفی کتاب‌های خوب و پرمخاطب این روز‌ها

روزنامه هفت صبح: گزارشی درباره کتاب‌هایی که مخاطبان زیادی دارند و یا می‌توان آن ها را به عنوان پیشنهادی جدی پذیرفت.

ره‌ش؛ رضا امیرخانی

جدیدترین کتاب رضا امیرخانی با نام «ره‌ش» از مصدر رهیدن است که در واقع به این ها اسم مصدر یا اسم حاصل مصدر می گویند. از ره‌ش می توان رهایی و رهاشدن از چیزی را برداشت کرد که اگر برعکس خوانده شود نیز واژه «شهر» را تداعی می کند. امیرخانی در رمان «ره‌ش» موضوع توسعه شهری را دست مایه قرار داده است و تاثیرات آن را بر عرصه های زندگی انسان معاصر در قالب داستان زوجی معمار در تهران امروز به تصویر می کشد. داستان از دید زن میانسالی به نام لیا روایت می شود.

لیا و همسرش معمار هستند و با هم بر سر مدیریت و توسعه نامتوازن شهری کشمکش دارند. به گفته امیرخانی: این اثر یک رمان معمارانه است و در آن بیشتر دارم سراغ واکاوی این مسئله می روم که چه اتفاقی برای شهر در حال رخ دادن است. به نظرم در دنیا شهرهای بزرگ الگوهای توسعه متفاوتی دارند. از توسعه شهرهای بزرگ معمولا به عنوان عبرت بزرگ یا عبرت منفی یاد می کنند. مثلا در آمریکا شهری مانند لس آنجلس توسعه بزرگی داشته اما همه آن را شهر از دست رفته معرفی می کنند. همه شهردارهای آمریکا هم می دانند که نباید شهرشان مانند لس آنجلس شود.

در ایران مسئله برعکس است. شهری مثل تهران تا این اندازه که می بینیم بزرگ می شود، آلودگی هوا پیدا می کند و از طرف دیگر همه شهرهای دیگر کشور هم سعی دارند مثل تهران شوند. من برای تهران راه حلی ندارم اما می توانم فکر کنم که مشهد، شیراز و اصفهانی نباید مثل تهران می شدند که شدند و می دانم شهری مثل کاشان نباید قطعا مثل تهران شود و در حال تبدیل شدن است. «ره‌ش» از سوی نشر «افق» با تیراژ سه هزار نسخه منتشر و با قیمت 18 هزار تومان روانه بازار شده است.

عشق و چیزهای دیگر؛ مصطفی مستور

در «عشق و چیزهای دیگر» با روایتی ساده رو به رو هستیم. نویسنده با عباراتی ساده راوی را معرفی و تا آخرین صفحات رمان شما را برای تماشای نتیجه همراه می کند. در نهایت نیز با یک شگفتی شما را به بستن صفحه کتاب وا می دارد. در مواجهه با این رمان اما شاید آنچه بیش از تکرار دلچسب واژگانی این نویسنده برای مخاطب قابل توجه است، استفاده او از مفاهیم و تزریق جرعه جرعه آن است. مستور در مقام داستان نویس نه اهل بیانیه صادر کردن است و نه می خواهد داستانی رومانتیک بنویسد. خود او در ابتدای این رمان در چند خط کوتاه که شاید بشود به تسامح از آن به عنوان مقدمه یاد کرد (هر چند که نوشتن آن بر رمان مرسوم نیست) یادآوری می کند که

این داستان برای آنها که دوست دارند زندگی را کمی جدی بگیرند، مفید است و فکر می کند که این مسئله مهمترین کاری است که باید پیش از مرگش آن را به سامان برساند و تاکید می کند نوشتن از آنچه باعث عبرت دیگران می شود، بسیار اخلاقی است. آنچه او در «عشق و چیزهای دیگر» سعی کرده از عهده آن بربیاید رسیدن به تعریفی از حقیقت انسان و زیست اوست. حقیقتی که به تایید برخی از کاراکترهای زندگی اگر درک شود و حس، می تواند بسیاری از احساسات انسانی را در درون خود به تعریفی تازه و فراتر از کلیشه ها برساند.

او شاید بر همین مدار است که انسانی را ترسیم می کند که در زندگی خود عشق را بر چیزهای دیگر برای زندگی ارجح می داند و در مقابل او انسانی را ترسیم می کند که در مواجهه با این عشق، چیزهای دیگر را دارای ارجحیت می شمارد و هر دوی آنها در مدار زندگی در نهایت به جایی می رسند که متوجه شوند نه عشق و نه چیزهای دیگر به تنهایی راوی انسان و واقعیت زیستی او نیست و تنها با تجمیع این دو است که می توان یک انسان تقریبا نرمال را متصور بود که زندگی ای معمولی را برای خود ایجاد کرده است.

با این نگاه شاید بیراه نباشد که این داستان بلند مستور را روایتی در ستایش حقیقت و حتی توازن بدانیم و به این بیندیشیم که توازن و حقیقت حاصل تامل است و تامل ناشی از دیدن صحیح و در این میان عشق پدیده ای است که صحیح دین را از انسان سلب می کند. شاید ابهام مهم نویسنده در انتخاب نام کتابش نیز حاصل همین رویکرد باشد. چیزهای دیگری که باید در کنار عشق قرار بگیرند تا به توازن رسید و معمولا این چیزهای دیگر هستند که در مواجهه با عشق مانند نوع چاپ آن روی جلد کتاب مستور، کم فروغ و محو جلوه می کنند. در حالی که وجودشان کم اهمیت تر از عشق نیست و شاید بدون حضور آنهاست که عشق معنایی واقعی پیدا نمی کند.

روح گریان من؛ کیم هیون هو؛ ترجمه فرشاد رضایی

«روح گریان من»، داستان واقعی یک جاسوس زن کره ای است که در نوجوانی ناخواسته از خانواده اش جدا می شود و وارد حزب می شود و سخت ترین آموزش های نظامی را از سر می گذراند و در نهایت به عنوان جاسوس به بسیاری از کشورهای جهان سفر می کند. این داستان با ترجمه فرشاد رضایی از سوی نشر ققنوس منتشر شده و تمام فراز و نشیب های زندگی پرماجرا، دردناک و سرشار از ترس و رنج خود و حکومت کره شمالی را روایت می کند؛ کتابی که تاکنون به چندین زبان دنیا ترجمه شده.

در قسمتی از کتاب می خوانیم: «انگار مسیرم تا رسیدن به جایگاه متهم قرار بود تا ابد ادامه پیدا کند و وقتی بالاخره توانستم بنشینم، دیگر نتوانستم جلو خودم را بگیرم. قلبم تندتند می تپید و بدنم بی اراده می لرزید. گریه ام گرفت و فقط یک کلمه را مدام زیر لب زمزمه می کردم: مامان. فرایند ملال آور محاکمه شروع ولی من نمی توانستم تمرکز کنم؛ انگار از قبل مشخص شده بود که قرار است به اعدام محکومم کنند. من هواپیمای پرواز 858 هواپیمایی کره جنوبی را منفجر کرده بودم. من مسئول مرگ صد و پانزده انسان بودم...»

چتر ژاپنی؛ ویکتوریا توکاروا؛ ترجمه پرویز دوایی

ویکتوریا توکاروا سال 1937 در لنین گراد سابق («پترو گراد» امروز) به دنیا آمد. عشق به نوشتن از دوازده سالگی در او ایجاد شد که مادرش قصه ای از چخوف را برای او خواند. بعدترها توکاروا به ترتیب به تحصیل پزشکی، آموختن پیانو، معلمی موسیقی، بازیگری و تحصیل در رشته سناریونویسی در مدرسه سینمایی مسکو روی آورد، ولی این همه را یکی بعد از دیگری رها کرد و یکسره به کار نوشتن پرداخت که اولین قصه اش در سال 1964 به چاپ رسید. «وقتی که کمی گرم تر شد»، «آقایان مرفه»، «اسب بالدار»، «کوریدا»، «گفتن یا نگفتم» و «لباسی به رنگ گل یاس» برخی از آثار متعدد اوست.

او برای فیلم های زیادی سناریو نوشته است. آن تاثیر اولیه در پی رو به رو شدن با اثری از چخوف، در این بانوی نویسنده، در نگاه مهربان و عاطفی و بخشاینده اش به آدم ها و دوری اش از هر نوع بداندیشی و تلخ نگاری، در سراسر آثار او هنوز و همچنان جلوه دارد و بیدلیل نیست که بعضی از ناقدان او را چخوف مونث نام داده اند، با تفاوت هایی که البته بین نگاه زن و مرد و نیز دوره های خاصی که هر یک از این دو درش زیسته اند وجود داشته و دارد. اما مهم تر از این ها نام مترجم کتاب یعنی پرویز دوایی است.

در معرفی دوایی باید گفت نویسنده ای ست صاحب سبک با نثری روشمند و طنّاز. او در کنار زبان آوری، به نویسنده ایام رفته مشهور است؛ نویسنده ای که شور روزهای کودکی را با نوعی سرخوشی و بی گناهی پیوند می زند و معصومیت این دوره را با نگاهی نوستالژیک همراه می کند. از آثار او می توان به «ایستگاه آبشار»، «بازگشت یکه سوار»، «بلوار دل های شکسته» و از ترجمه هایش به «جانی گیتار»، «اِستِلّا» و «بچه هالیوود» اشاره کرد. «چتر ژاپنی» توسط انتشارات جهان کتاب چاپ شده است.

هرس؛ نسیم مرعشی

دومین رمان نسیم مرعشی تجربه ای است متفاوت از رمان نخستش. اگر «پاییز، فصل آخر سال است» روایت بلاتکلیفی و تردیدهای یک نسل آرمان خواه بود و سرگشتی شان، «هَرَس» رازهایی را روایت می کند که سرنوشتِ پسران و مادرانی را رقم زد که در لایه های تاریخی غلیظ گم شدند... هرس روایتی است ب آمده از دل تاریخ جنگ طولانی ایران و عراق داستان مردی که سال ها بعد از پایان جنگ پی همسر گمشده اش می گردد و او را در مکانی عجیب پیدا می کند.

زنی که در گذشته اش پی آن بوده تا پسر بزاید و برای این کار دست به رفتاری عجیب می زند که شاید نفرین او می شود... مرعشی با استفاده از فضاهای متعدد روایی سرنوشت این خانواده را در دوره زمانی طولانی ای روایت می کند. قصه آدم هایی که برای گذر از خاطراتی دور یا نزدیک ناچار شده اند به بازخوانی آن ها. به همین خاطر هرس، رمانی است که قصه گو با چندین روایت فرعی مهم که مخاطبش را در عین تماشای شهر به دل طبیعت مرموز خوزستان هم می برد. رمانی برای روایت وجدان های ناآرام...

سورمه سرا؛ رامبد خانلری

اولین مجموعه داستان رامبد خانلری در سال 92 با عنوان «سرطان جن» منتشر شد؛ مجموعه ای با حال و هوای جن و جنیان که بازتاب های خوبی هم داشت. این مجموعه در جایزه جلال نامزد شد و توانست جایزه مهرگان ادب را نیز از آن خود کند. آنچه بیشتر در مجموعه رامبد خانلری به چشم می آمد، تسلط نویسنده به زبان بود. در مقدمه باید گفت که ژانر فانتزی بین آکادمیسین ها طرفدارانی ندارد. یکی از دلایل مخالفت دانشگاهیان با این ژانر، عدم تسلط نویسندگان به زبان و کارکردهای زبان است. آن ها نویسندگان این ژانر را به استاتوس نویسی و عدم آشنایی با قابلیت های زبانی متهم می کنند. درواقع اعتقاد دارند به خاطر بسط و گسترش فضای مجازی، هر کسی دست به قلم شده است و با استخدام واژگانی اندک سعی دارد قصه بنویسد

یا به زبان ساده تر، خودی نشان بدهد. حال آنکه ادبیات نیاز به آشنایی با زبان و خلاقیت های زبانی دارد. خانلری در این مجموعه نشان داد هم با قابلیت های زبانی آشناست و هم با داستان نویسی. او پس از آن با مجموعه «آقای هابیشام» جلوتر رفت و قدم در مسیری گذاشت که نشان بدهد داستان هایش فقط منحصر به فضاهای فانتزی نیست. این مجموعه هم به لحاظ داستانی و هم زیرلایه های مفهومی، قوی تر بود. او حالا به تازگی رمانی منتشر کرده با نام «سورمه سرا» که رمانی قدرتمند به شمار می رود. رمانی که نویسنده سعی می کند فضای فانتزی را این بار در حجمی وسیع تر تجربه کند؛ تجربه ای موفق و خواندنی که در عرض مدت کوتاه از سوی مخاطبان اقبال فراوانی داشته است.

سه رمان کوتاه؛ گابریل گارسیا مارکز؛ کاوه میرعباسی

آثار گابریل گارسیا مارکزی همواره در ایران با اقبال مخاطبان و مترجمان و ناشران رو به رو بوده است و از اغلب آثار این برنده جایزه نوبل ادبی، ترجمه های متفاوتی در بازار موجود است. به تازگی سه رمان کوتاه «برگ باد»، «کسی نیست به سرهنگ نامه بنویسد» و «وقایع نگاری مرگی اعلام شده» در یک کتاب با عنوان «سه رمان کوتاه» با ترجمه کاوه میرعباسی که از اسپانیایی برگردان کرده، منتشر شده است. در پشت جلد این کتاب آمده است: «برگ باد»، نخستین رمان مارکز، روایتی چندصدایی است با پایانی باز که گوشه چشمی به نمایشنامه «آنتیگونه» سوفوکلس دارد و در آن نویسنده، ضمن افشای فساد اجتماعی به شکلی استعاری، به پیشواز برخی از پرسوناژها و مضامین کلیدی «صد سال تنهایی» رفته است

که سرهنگ آئورلیانو بوئندیا و یورش ویرانگر «کمپانی موز» از آن جمله اند. «کسی نیست به سرهنگ نامه بنویسد» شرح انتظار طولانی و پایداری سرسختانه یکی از پرسوناژهای فرعی «صد سال تنهایی» است که در نهایت جلوه ای اسطوره ای می یابد. «وقایع نگاری مرگی اعلام شده» بر پایه رویدادی واقعی پدید آمده و به برکت دیالکتیک باروری که خلاقیت ادبی گارسیا مارکز میان واقعیت و اسطوره ایجاد می کند تا حد استاره ای جهان شمول از وضعیت بشری ارتقا یافته است. «صد سال تنهایی» و «از روزگار وبا» از آثار مارکز پیش از این با ترجمه کاوه میرعباسی منتشر شده است. این کتاب از سوی نشر «کتابسرای نیک» در 1100 نسخه و با قیمت 29 هزار و 500 تومان عرضه شده است.

آب باریکه ها؛ انعام کجه جی؛ ترجمه محمد حزبایی زاده

این رمان اولین کتاب از کتاب های انعام کجه جی است که به فارسی ترجمه شده است. انعام کجه جی متولد 1952 در محله کراده شرقی بغداد است. او در دانشکده ادبیات دانشگاه بغداد روزنامه نگاری خواند. «آب باریکه» با قلم این نویسنده توسط محمد حزبایی زاده به فارسی برگردانده شده است که شصت و سومین اثر ادبیات داستانی نشر «هیرمند» به شمار می رود. عنوان اصلی این کتاب «سواقی جمع ساقیه است و ساقیه به معنی آب باریکه ای است که از میان باغ ها بگذرد. رمان «آب باریکه ها» شامل 190 صفحه است و اوین بار در سال 2005 در لبنان به چاپ رسید. داستان این رمان درباره چند پناهنده عراقی است که در پاریس زندگی می کنند و سال های زیادی را در تبعید گذرانده اند.

در بخشی از داستان این پناهندگان می خواهند جنازه ای را از مرز اردن وارد عراق کنند. در ایست بازرسی راوی که همان قهرمان داستان است، دوران سختی، مهاجرت و زندگی در پاریس را روایت می کند. انعام کجه جی نویسنده عراقی متولد 1952 در بغداد است. رشته دانشگاهی انعام روزنامه نگاری بود و پس از دانش آموختگی در شبکه های خبری و رادیویی بغداد مشغول به کار شد. پس از آن به پاریس می رود و تحصیلاتش را در دانشگاه سوربن به پایان می رساند. انعام با کتاب «طشاری» نامزد جایزه بزرگ بوکر جهان عرب شد. از انعام تاکنون به فارسی ترجمه نشده، اما کتاب های او به انگلیسی، فرانسوی و چینی ترجمه شده است. «آپ باریکه ها» در 166 صفحه و شمارگان هزار نسخه از سوی نشر «هیرمند» با قیمت 12 هزار تومان منتشر و روانه بازار شده است.

خاطرات کفش باز؛ خاطرات فیل نایت؛ ترجمه سعید کلانی

«کفش باز» پکیج کاملی از انگیزه بخشی، روش های کارآفرینی، آشنایی با زندگی یکی از موفق ترین و ثروتمندترین انسان های روی زمین است که در قالب داستانی جذاب و خواندنی روایت می شود. این کتاب در سال 2016 توسط بیل گیتس، بنیانگذار شرکت مایکروسافت و یکی از ثروتمندترین انسان های معاصر دنیا، به عنوان بهترین کتاب سال معرفی شد. فیل نایت جوان باانگیزه ای است که در شهر پورتلندِ اورگون ایالات متحده متولد شده است.

او بعد از اتمام تحصیلات متوسطه وارد دانشگاهی می شود و آنجا با بورمن، مربی بزرگی که نقش بزرگی در موفقیت و به ثمر رسیدن آرزوهایش ایفا می کند، آشنا می شود. فیل نایت عاشق دویدن است و به کفش ها با نگاه خاصی می نگرد. جنگ جهانی دوم تازه به پایان رسیده و روابط آمریکا و ژاپن رو به بهبودی است و ژاپن توانسته به عنوان یک قطب صنعتی جدید خود را به دنیا اثبات کند. از همین روی فیل نایت تصمیم می گیرد که به ژاپن برود و نمایندگی فروش یکی از معروفترین برندهای ژاپنی در آمریکا را از آن خود کند.

این سرآغاز راه پرپیچ و خم تبدیل شدن به یکی از ثروتمندترین انسان های روی زمین است. در این کتاب فیل نایت ما را با خود به سال های جوانی، به روزهای تلخ و شیرین زندگی خود می برد و کاری می کند که خواننده با خواندن موفقیت هایش بخندد و با مطالعه شکست هایش اشک بریزد. کتاب خاطرات فیل نایت با ترجمه سید سعید کلاتی در شمارگان 1000 نسخه، 376 صفحه و با قیمت 22 هزار تومان توسط انتشارات «هیرمند» چاپ و منتشر شده است.

مزخرفات فارسی؛ رضا شکراللهی

کتاب کوچک «مزخرفات فارسی»، دغدغه های ویراستارانه یک فارسی دانِ حرفه ای است که کلمه ها و ترکیب ها برایش به مثابه «فکر خلاق» و بازیگوشی است که گرچه می تواند شوخی کند، شوخی بردار نیست. رضا شکراللهی، نویسنده و روزنامه نگار و ویراستار مجربی است که آسیب های فارسی نویسیِ در رسانه ها و ارگان های رسمی را پی گیری کرده است و با طنزی انتقادی از بدنویس ها نیشگون می گیرد. «مزخرفات فارسی» کتاب پرمایه و شادی است. در گذشته آقای ابوالحسن نجفی «غلط ننویسیم» را با لحنی جدی و آموزگارانه برای مخاطبانی نوشت که نویسندگی بخش مهمی از کارشان بود؛

کتابی مرجع که هدفش آموزش دانشجوها، داستان نویس ها و روزنامه نگارها بود. ولی رضا شکراللهی مخاطب عام را نشانه گرفته است. او قصه می گوید و با شیوه ای نو نوشتن را برای خواننده اش به فعلی اخلاقی تبدیل می کند؛ به گونه ای که اول او را سرگرم می کند تا کتاب را زمین نگذارد و بعد که داستان ها به پایان رسید، او می فهمد که حساسیت هایش نسبت به زبان افزایش یافته است. «مزخرفات فارسی» با لحن شوخ و شنگش و با کنایه های طنزآلودش به رسانه های رسمی، به ما یاد می دهد که فارسی را اگر جدی بگیریم، فقط شِکَر نیست، قند مکرر است.

چای نعنا؛ منصور ضابطیان

سفرنامه منصور ضابطیان به مراکش با عنوان «چای نعنا» توسط نشر مثلث به چاپ رسیده ضابطیان در ادامه سلسله سفرنامه های خود و پس از کتاب های «مارک و پلو»، «مارک دوپلو»، «برگ اضافی» و «سباستین»، این بار به سراغ قاره سحرآمیز آفریقا رفته و از کشور مراکش نوشته. ضابطیان در مورد این سفر و انگیزه های رفتن به مراکش می گوید: «مراکش دروازه آفریقاست و نزدیک ترین کشور آفریقایی به اروپا. مراکش زمانی مرا وسوسه کرد که در جنوب اسپانیا فیلم می ساختم و وقتی در کوچه پس کوچه های گرانادا قدم می زدم، احساسی از خویشاوندی با مردم آن منطقه داشتم. ایرانی ها مراکش را چندان نمی شناسند.

در همه این سال ها مراکش جزو کشورهایی بوده که ایرانی ها کمتر به آنجا رفت و آمد داشته اند. حتی تا همین چند سال پیش هم ویزایی برای رفت و آمد صادر نمی شد. ریشه اختلاف ها شاید به سال های اول انقلاب برگردد. زمانی که ملک حسن، پادشاه مراکش، محمدرضا پهلوی را پس از سقوطش در تهران، در رباط پناه داد. از همان موقع بود که ملک حسن هم مثل ملک حسین، پادشاه اردن و انور سادات، رئیس جمهور مصر رفت توی لیست سیاه و 35 سال طول کشید تا فراموشی تاریخ به داد برقراری ارتباط مجدد بین مردم دو کشور برسد.» «چای نعنا» در 168 صفحه با جلد نرم به چاپ رسیده و قیمت آن 20 هزار تومان است.

و من دوستت داشتم؛ فردریک بکمن؛ ترجمه فرناز تیمورازف

وقتی بکمن نسخه اول رمان خود (مردی به نام اوه) را برای ناشران فرستاد، اکثرا او را نادیده گرفتند و بعضی هم آن را رد کردند او طی این مدت به این فکر افتاد اصلا شاید کسی دوست ندارد زندگی پیرمردی عصبی و بداخلاق را بخواند که چند بار تصمیم به خودکشی گرفته است. با این حال چهار سال بعد، نزدیک به سه میلیون نسخه از «مردی به نام اوه» در سراسر دنیا به فروش رسید که باعث شد این کتاب به فهرست محبوب ترین صادرات ادبی سوئد بعد از رمان وحشت استیگ لارسن (دختری با خالکوبی اژدها) راه پیدا کند.

مدت کوتاهی هم نگذشت که حق ترجمه آن به 38 زبان اعطا شد. فردریک بکمن رمان «مردی به نام اُوه» را در وبلاگش شروع کرد. بعدها نوشته های مختلف راجع به «اوه» را جمع آوری کرد و آن ها را به ناشر سپرد. البته برای یافتن ناشر هم سختی کشید اما در نهایت رمان با استقبال فراوان مواجه شد و فیلمی هم براساس آن ساخته شد که همپای «فروشنده» اصغر فرهادی تا مرحله نهایی اسکار نیز رسید.

رمان بکمن بلافاصله بعد از انتشار، به فروش میلیونی رسید و به بیش از 30 زبان دنیا از جمله فارسی ترجمه و منتشر شد. جالب است بدانید بکمن برای نوشتن به ابزار خاص و مکان ویژه نیاز ندارد. او در مکالمات بی شمار خود به چیزهای خیلی مهمتری توجه دارد که هر چند کوچک اما برای او مهم هستند. وقتی که او با اطرافیانش صحبت می کند، به جزییات بامزه ای توجه می کند و به نوعی آدم این مشاهدات را در شخصیت های لجباز داستانش نیز حس می کند. این زبان طنز، ویژگی منحصر به فرد این نویسنده سوئدی است. از این نویسنده حالا رمانی منتشر شده با عنوان «و من دوستت داشتم» که با ترجمه فرناز تیمورازف از سوی نشر چترنگ چاپ شده.