بلاک چین دارای قابلیت‌های منحصربه‌فردی است و از این رو می‌تواند تأثیر بسیار مهمی بر کسبوکارها داشته باشد. با استفاده از بلاک چین می‌توان معاملات و عملیات را بدون نیاز به دریافت مجوز و همچنین بدون مراجعه به واسطه‌های غیرضروری انجام داد. همچنین استفاده از بلاک چین به سیستم‌ها کمک می‌کند تا داده‌ها را به‌صورت تغییرناپذیر و غیرقابل‌سانسور ذخیره کنند. همین مزایا سبب شده تا بسیاری از شرکت‌ها، فناوری دفترکل توزیع‌شده را در زیرساخت خود بگنجانند.
سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ را سال‌های آزمایش عملکرد فناوری بلاک چین در کسبوکارها می‌دانند. بسیاری از شرکت‌های سنتی در این سال‌ها، کاربرد بلاک چین را برای پیشبرد فرایندهای تجاری مختلف خود آزمایش می‌کردند. نتیجه همه این آزمون‌وخطاها این شد که امروزه، این فناوری به بخش ضروری بسیاری از مشاغل تبدیل شده است.
در این مقاله به‌کمک مطلبی که در وب‌سایت cryptheory منتشر شده، ۶ مورد از کاربردی‌ترین و موفق‌ترین موارد استفاده بلاک چین در کسبوکارها را مرور خواهیم کرد.
بلاک چین IBM یکی از معتبرترین و پرکاربردترین پلتفرم‌های بلاک چین در جهان است. این بلاک چین به‌طور خاص برای استفاده کسبوکارها راه‌اندازی شده است. از IBM در مدیریت زنجیره تأمین، خدمات درمانی، بانک‌داری، رسانه‌ها و سایر بخش‌ها استفاده می‌شود.
شرکت بیوتکنولوژی مدرنا (Moderna)، شرکتی واقع در ایالت ماساچوست آمریکاست. واکسن کووید-۱۹ که این شرکت با استفاده از تکنولوژی mRNA تولید کرده، در ایالات متحده، بریتانیا و بسیاری از کشورهای دیگر تأیید شده است. این شرکت در ابتدای مارس سال ۲۰۲۱ (اسفند ۹۹) اعلام کرد که از فناوریهای دفتر کل توزیع‌شده و هوش مصنوعی در توزیع واکسن خود استفاده خواهد کرد.
فناوری بلاک چین، قابلیت ردیابی واکسن‌های توزیع‌شده را برای این شرکت فراهم می‌کند. این امر به دولت‌ها و سازمان‌های ارائه‌دهنده خدمات درمانی این امکان را می‌دهد تا وضعیت لحظه‌ای واکسن‌های توزیع‌شده را در حین حرکت در زنجیره تأمین بررسی کنند.
مدرنا در حال حاضر از سیستم دیجیتالی به نام Digital Health Pass استفاده می‌کند که خود مبتنی بر بلاک چین IBM است. وظیفه این سیستم، تأیید اعتبار واکسن‌ها و تست‌های کووید-۱۹ است.
اتریوم را بیشتر با پروژه‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) می‌شناسیم. حقیقت این است که اتریوم، بلاک چین مرجع بسیاری از پروژه‌های موجود در فضای دارایی‌های دیجیتال است؛ اما کاربرد این بلاک چین پرطرفدار محدود به این موارد نیست و مشاغل سنتی هم از این شبکه استفاده می‌کنند.
شرکت‌های سوسایتی جنرال (Societe Generale)، سیتی (Citi)، بی‌ان‌پی پاریباس (BNP Paribas)، آی‌ان‌جی (ING) و شل (Shell) شرکت‌هایی هستند که از اتریوم برای تجارت کالا استفاده می‌کنند.
بیش از دو سال است که اجتماعی متشکل از بانک‌ها و دیگر شرکت‌های بزرگ، پلتفرمی به نام کومگو اس‌اِی (komgo SA) را راه‌اندازی کرده‌اند. کومگو اس‌ای یک پلتفرم معاملات کالاست که مبتنی بر اتریوم طراحی شده است. این پلتفرم، جریان معاملات کالاهای فیزیکی را سرعت می‌بخشد.
کومگو اس‌ای دو محصول اصلی دارد: یکی برای فرایند شناخت مشتری (KYC) و دیگری برای اعتبارنامه‌های دیجیتالی. همچنین آی‌ان‌جی که یکی از اعضای کلیدی کومگو اس‌ای است، از اتریوم در سازمان حسابرسی و تسویه پرداخت‌های خود که اف‌نالیتی (Fnality) نام دارد استفاده می‌کند.
اتریوم قراردادهای هوشمند و بسیاری از ویژگی‌های دیگر را برای سازمان‌ها به ارمغان آورده است. در حال حاضر بیش از ۲۰۰ شرکت از جمله مسترکارد، سامسونگ، مایکروسافت و جی‌پی مورگان در اتحادیه سازمانی اتریوم (Ethereum Enterprise Alliance یا به‌اختصار EEA) عضو هستند.
سیکس سوییس اکسچنج (SIX Swiss Exchange) یکی دیگر از شرکت‌هایی است که بر اساس بلاک چین طراحی شده است. شرکت سیکس گروپ (SixGroup) که بورس سهام سوئیس را اداره می‌کند، در سال ۲۰۱۹ این صرافی دیجیتال را بر روی پلتفرم سازمانی «کوردا (Corda)» که متعلق به مجموعه R۳ است راه‌اندازی کرد.
سیکس سوییس اکسچنج از فناوری بلاک چین و همچنین سهام توکنیزه‌شده در پلتفرم معاملات دارایی‌های دیجیتال خود استفاده می‌کند. پلتفرم کوردا در این صرافی، نقش نقل‌‌و‌انتقالات بانکی، فرایند تسویه حساب‌ها و مدیریت حساب‌های امانی را ایفا می‌کند.
شرکت R۳ مجموعه‌ای از غول‌های بانکی و شرکت‌های بزرگ دیگر را برای تست کوردا به کار گرفته است. این شرکت علاوه بر سیکس گروپ، با بانک‌ها و مؤسسات دیگری از جمله بارکلیز (Barclays)، بی‌ان‌پی پاریباس (BNP Paribas)، دویچه بانک (Deutsche Bank)، اچ‌اس‌بی‌سی(HSBC)، یو‌بی‌اس(UBS) و کردیت سوییس (Credit Suisse) نیز همکاری می‌کند.
فروشگاه زنجیره‌ای والمارت از دفترکل توزیع‌شده برای مدیریت زنجیره تأمین مواد غذایی خود استفاده می‌کند. این فروشگاه از دفتر کل هایپرلجر فابریک (Hyperledger Fabric) بهره می‌برد تا مبدأ بیش از ۲۵ محصول غذایی را که از ۵ تأمین‌کننده مختلف خریداری می‌شوند ردیابی کند.
در ابتدا، والمارت این سیستم را با همکار و شریک خود یعنی IBM آزمایش کرد. آنها در طی این همکاری، انبه‌های فروخته‌شده در فروشگاه‌های ایالات متحده و گوشت‌های خوک فروخته‌شده در فروشگاه‌های چین خود را ردیابی می‌کردند.
استفاده از بلاک چین در مدیریت زنجیره تأمین، روش بسیار پرطرفداری است؛ چراکه به مشاغل کمک می‌کند تا محصولات را به‌راحتی ردیابی و کنترل کنند.
هایپرلجر، پروژه دفترکل توزیع‌شده بنیاد لینوکس و یکی از قدیمی‌ترین بلاک چین‌های منبع‌باز است. این سازمان متشکل از بیش از ۱۸۰ شرکت است.
توکن‌های غیرمثلی (NFT) یکی از جالب‌ترین موارد استفاده دفتر کل‌های توزیع‌شده هستند. این توکن‌ها به‌ویژه در ماه‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته‌اند. شرکت SIAE که مشهورترین مؤسسه ایتالیایی حفاظت از حق تکثیر (کپی‌رایت) است، از بلاک چین الگورند (Algorand) برای ایجاد NFTهایی که نماینده حقوق نویسندگان عضو شرکت هستند، استفاده می‌کند.
هدف کلی شرکت، مبارزه با تقلب در حق تکثیر آثار و سایر اشکال نقض حق تکثیر است. علاوه بر این، SIAE به نویسندگان برای کسب درآمد از آثار خود کمک شایانی می‌کند.
بیش از ۱۳۰ سال از تأسیس مؤسسه SIAE می‌گذرد. این شرکت بیش از ۹۵۰۰۰ عضو دارد و اکثر آنها آهنگ‌ساز، موسیقی‌دان، نویسنده کتاب و ناشر هستند. در اواسط ماه مارس، SIAE بیش از ۴ میلیون NFT به نمایندگی از حقوق نویسندگان عضو خود صادر کرد. این مؤسسه، بلاک چین الگورند را به‌عنوان زیرساخت اصلی پایگاه داده خود که متشکل از حقوق کپی‌رایت میلیون‌ها نویسنده است، انتخاب کرد.
جالب است بدانید که گرچه توکن‌های غیرمثلی به‌تازگی و به‌لطف آثار هنری رمزنگاری‌شده به محبوبیت رسیده‌اند، اما SIAE از مدت‌ها پیش (یعنی در سال ۲۰۱۹) همکاری خود را با الگورند برای انجام این پروژه شروع کرده بود.
اپلیکیشن‌های تجاری مبتنی بر بلاک چین هنوز هم برای استفاده کاربران بسیار پیچیده هستند. متأسفانه، اکثر شرکت‌ها روی کیفیت تجربه کاربری تمرکز نمی‌کنند و ضعف همین ویژگی، مانع از پذیرش گسترده‌تر این فناوری می‌شود. به همین دلیل، پلتفرم AIKON گامی در جهت حل این مشکل برداشته و برای این کار، از سیستمی به نام ORE ID استفاده کرده است.
ORE ID یک سیستم احراز هویت بلاک چینی است که به کاربران کمک می‌کند از طریق ایمیل، تلفن یا حساب‌های رسانه‌های اجتماعی خود به برنامه‌های بلاک چینی دسترسی پیدا کنند. پلتفرم AIKON با بهره‌گیری از این سیستم، به مشاغل اجازه می‌دهد از پایگاه مشتریان آنها استفاده کرده و اپلیکیشن‌های بلاک چینی بسازند.
همچنین پلتفرم دیگری به نام ریپابلیک (Republic) که کارش جذب سرمایه برای کسبوکارها و حمایت مالی از آنهاست، از ORE ID برای جذب‌کردن سرمایه‌گذاران ناآشنا با موارد فنی، به اپلیکیشن بلاک چینی خود استفاده می‌کند. این اپلیکیشن فعالیت‌های خود را با استفاده از توکن دیجیتالی و امنیتی خود به نام ریپابلیک نوت (Republic Note) انجام می‌دهد.
گفتنی است که ریپابلیک، اپلیکیشن بلاک چینی خود را بر روی بلاک چین الگورند توسعه داده است؛ اما از پلتفرم احراز هویت AIKON برای فرایند فعال‌سازی و مدیریت هویت‌ها استفاده می‌کند. ریپابلیک از روش جالب احراز هویت بدون نیاز به شناسه عبور (پسورد) AIKON بهره می‌برد. هدف آنها این است که کاربرانی که با موارد فنی آشنایی ندارند، بتوانند با یک کلیک به برنامه‌های غیرمتمرکز بلاک چینی دسترسی پیدا کنند.
به‌عنوان نکته پایانی مقاله باید یادآور شویم که پلتفرم‌های بلاک چینی مناسب برای کسب‌وکار، به موارد بالا محدود نمی‌شوند. برخی از پلتفرم‌های سازمانی بلاک چین که در این مقاله به آنها اشاره نشد عبارت‌اند از: ریپل (Ripple)، ایاس (EOS) و پلتفرم کوروم (Quorom) جی‌پی مورگان که بر بستر اتریوم فعالیت می‌کند.
فناوری بلاک چین به‌همراه هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، واقعیت افزوده و فناوریهای ابری، چهارمین انقلاب صنعتی را آغاز کرده‌اند. این انقلاب حول محور سرعت، خودکارسازی فرایندها، سیستم‌های سایبری-فیزیکی، تمرکززدایی و مواردی از این دست حرکت می‌کند.
همان طور که اینترنت دنیای کسبوکارها را متحول کرد، بلاک چین هم در حال تغییر کسب‌وکارهاست و به‌احتمال قوی تا چند سال دیگر، شاهد حضور این فناوری در همه حوزه‌ها خواهیم بود.
