به گزارش روز یکشنبه ایرنا به نوشته این اندیشکده آمریکایی، چندین منبع رسانه ای غربی و عربی گزارش داده اند که شاهزاده «خالد بن سلمان» معاون وزیر دفاع عربستان سعودی، در تاریخ ۲۴ اوت (۲ شهریور) در مسکو با یکی از همتایان روس خود در هفتمین مجمع سالانه بین المللی نظامی-فنی نمایشگاه تسلیحات به میزبانی روسیه، "توافقنامه همکاری نظامی" امضا کرده است. اما اینکه دقیقا چه چیزی در این توافق به امضا رسیده مشخص نیست.
شاهزاده خالد در توئیتی در همان روز اعلام کرد که هدف از این توافق "توسعه همکاری های نظامی مشترک میان دو کشور" است. معاون وزیر دفاع عربستان در توییتی دیگر هم نوشت که با «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه دیدار کرده تا "راه های تقویت همکاری نظامی و دفاعی" میان دو کشور را بررسی کنند و در مورد "تلاش مشترک برای حفظ ثبات و امنیت در منطقه" و "چالش های مشترک" گفت و گو کرده اند.
اما طرف روسی تاکنون اطلاعاتی در خصوص این دیدار ارائه نداده است. پایگاه خبری وزارت دفاع روسیه هرچند به دیدار شاهزاده خالد و شویگو اشاره کرده، اما تنها به بیان آنچه شاهزاده در این باره توئیت زده، پرداخته و جزئیاتی ارائه نداده است.
درواقع علیرغم مبهم بودن توصیفات عربستان و روسیه، این واقعیت که آنها توافقنامه همکاری نظامی را امضا کرده اند، قابل توجه است. عربستان سعودی از دیرباز برای کمک های امنیتی به آمریکا و دیگر دولت های غربی متکی بوده است. لذا امضای این توافقنامه میان عربستان و روسیه، هر چه که باشد در پی سقوط دولت افغانستان تحت حمایت واشنگتن و ظهور طالبان در افغانستان نشانه آن است که ریاض احساس می کند نمی تواند به طور کامل به واشنگتن اتکا کند و بنابراین متمایل به مسکو شده است.
علاوه بر این، در حالیکه «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی روابط نزدیکی با دولت «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری پیشین آمریکا داشت، دولت «جو بایدن» نسبت به مسائل حقوق بشر و همچنین اختلاف عربستان سعودی با قطر و جنگ آن در یمن انتقادات بسیاری مطرح کرده است.
بنابراین شاید یکی از نشانه های توافق میان ریاض و مسکو این باشد که عربستان می خواهد ثابت کند نه تنها به دستور دولت بایدن رفتار خود را تغییر نخواهد داد، بلکه کشورهای دیگری نیز وجود دارند که عربستان می تواند با آنها همکاری کند که درگیر تغییر رفتار ریاض نیستند.
در نهایت امضای توافقنامه همکاری نظامی عربستان و روسیه ممکن است تلاشی از سوی ریاض برای تغییر رفتار واشنگتن باشد. در برهه ای که سعودی ها و دیگر اعراب خلیج فارس می ترسند تعهد ایالات متحده به آنها به دلیل کاهش علاقه آمریکا به منطقه کاهش یابد، آنها خوب می دانند که روابط روسیه و آمریکا متشنج است. لذا محاسبات سعودی ها ممکن است اینگونه باشد که همکاری آنها با روسیه به عنوان رقیب واشنگتن ممکن است باعث افزایش تعهد آمریکا و کاهش انتقاداتش از عربستان شود.
از سوی دیگر، سعودی ها باید به خوبی آگاه باشند که روسیه به سختی می تواند جایگزین نقش آمریکا در منطقه باشد و رزمایش های دریایی اخیر چین، ایران و روسیه در خلیج فارس تنها یک مثال برای اثبات این مدعاست. یک نمونه دیگر از همکاری نظامی روسیه با ایران شامل همکاری مسکو و تهران و فروش تسلیحات روسیه به ایران است که سعودی ها و دیگر اعراب خلیج فارس آن را نگران کننده می دانند. از طرفی، از آنجاکه مسکو برای رضایت خاطر ریاض، روابط مستحکم خود را با تهران خدشه دار نمی کند، بنابراین شاید همین امر سبب شود تا عربستان روابط خود را با روسیه در محدوده ای مشخص حفظ کند.
لذا اگر هدف اصلی ریاض از امضای این توافقنامه امنیتی با مسکو جلب توجه واشنگتن باشد، ممکن است موثر واقع شود. چراکه تولیدکنندگان سلاح در آمریکا نمی خواهند هیچ سهمی از بازار پر سود عربستان را به رقبای روسی واگذار کنند. درواقع کسانی که در واشنگتن عمدتا از تهدیدهای خاورمیانه ای علیه آمریکا و متحدان اسرائیلی و عرب های حاشیه خلیج فارس نگران هستند، استدلال می کنند که جرم ولیعهد سعودی هر چه که باشد، روابط کلی عربستان و آمریکا باید به همان شیوه قبل همکاری باقی بماند. با این وجود، اگر آنگونه که گمانه زنی رسانه ها نشان می دهد و ریاض موشک های پدافند هوایی اس -۴۰۰ روسی را بخرد، روابط عربستان و آمریکا می تواند درست مانند روابط واشنگتن- آنکارا هنگام خرید اس -۴۰۰ روسی خراب شود.
بنابراین شاید هدف اصلی ریاض از این اقدام برانگیختن حس حسادت واشنگتن باشد و قصد تخریب روابط با این متحد دیرینه را نداشته باشد. هرچند مسکو از جمله کسانی است که از تنش میان روابط عربستان و آمریکا خرسند خواهد شد.
