رحمان قهرمان‌پور در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به کنفرانس بغداد و نتایج آن برای عراق و منطقه با بیان این که این نشست در راستای آمادگی کشورهای منطقه و قدرت های بزرگ برای دوران پس از کاهش حضور نظامی آمریکا در منطقه است، گفت: درباره اینکه آمریکا باید از منطقه برود یا خیر در آمریکا و در میان کارشناسان مختلف اختلاف نظر است و در گزارشی اخیرا خواندم که گفته بود آمریکا نباید از خاورمیانه و منطقه برود بلکه باید نقشش را بازتعریف کند. اما درباره این که حضور نظامی اش را باید کاهش دهد اجماع است و تلاش کند منطقه را در راستای کاهش حضور نظامی اش بازطراحی کند.
وی با اعتقاد بر این که "یکی از تبعات کاهش حضور نظامی آمریکا، تشدید رقابت های منطقه ای است اظهار کرد: سه محور اخوانی (قطر و ترکیه) شیعی (ایران و حزب الله و مقاومت) سلفی یا حفظ وضع موجود (امارات و عربستان) در منطقه است. اینها معتقدند اگر آمریکا از منطقه برود رقابت میان این سه محور تشدید می شود. عربستان و امارات با توافق ابراهیم به پیشواز وضعیتی رفتند که در آن آمریکا نمی خواهد امنیت آنها را تامین کند و تلاش کردند با شکل دادن به یک ائتلاف منطقه ای امنیت خود را تامین کنند. در طرف دیگر محور اخوانی با حمایتی که از طالبان داشت شکستی را به محور عربستان و امارات در افغانستان تحمیل کرد، در حالی که این محور در تونس توانسته بود محور اخوان را شکست بدهد و اکنون در مصر و تونس محور عربستان و امارات دست برتر را دارند و محور اخوانی در افغانستان و محور شیعی در عراق و ایران حرف اول را می زند.
قهرمان‌پور با اشاره به حضور فرانسه در این نشست گفت: در حالی که منتظر بودیم تا اتحادیه اروپا در این رابطه فعال شود اما وارد عمل نشد. آلمان هم به سنت عدم مداخله در منطقه همچنان پایبند است اما مکرون هم با وجود تمایل و حضور در این نشست معلوم نیست برنامه اش در عراق چیست. به نظر فرانسه مایل است نقشش را در خاورمیانه گسترش دهد. قرارداد تسلیحاتی با امارات و عربستان دارد و در شمال افریقا مشغول ساخت راکتور هسته ای است.
وی خاطرنشان کرد: شاید آنچه در بغداد رخ داد، گوشه ای از خاورمیانه 20 سال آینده باشد که به نظر من در افغانستان ظهور کرده است و نشان می دهد که آمریکا نمی خواهد در منطقه اعمال قدرت کند و قدرت های دیگر منطقه با هم وارد رقابت می شوند. حتی دو متحد پاکستان و عربستان در افغانستان رو در روی هم قرار گرفته اند. از این رو آنچه در عراق روی می دهد وجهی از آینده منطقه است. کشورها دنبال کاهش تنش هستند چرا که می دانند کاهش حضور آمریکا می تواند پیامدهای بی ثبات کننده ای داشته باشد مخصوصا برای متحدان سنتی آمریکا.
این کارشناس مسایل منطقه و بین الملل تصریح کرد: در این راستا ترکیه از چند سال پیش سعی دارد از آمریکا فاصله بگیرد و به روسیه نزدیک شود اما در این داستان مصر کمی ضعیف عمل کرده است و از تحولات منطقه عقب است، اما بعد از درگیری غزه السیسی تلاش کرده است به صحنه منطقه برگردد و شاهد بودیم که در این راستا کمک‌های قطر از طریق مصر وارد غزه شد و نقش مهمی در آتش بس نیز داشت و بعد از آن شاهد بودیم در نشست بغداد با حضور ملک عبدالله و الکاظمی هم شرکت کرد. تحولات مصر نشان می دهد که السیسی برای تقویت جایگاه خودش در مصر سعی دارد مصر را در صحنه منطقه ای تقویت کند و مصر هم مثل عربستان و امارات فکر می کند فرصت برای افزایش حضورش در منطقه فراهم شده است.
قهرمان‌پور با تاکید بر این که "کشورها نگران آینده منطقه و خودشان هستند و تلاش دارند در غیاب آمریکا کانال های ارتباطی منطقه ای‌شان را داشته باشند و اگر به همکاری روی نیاوردند حداقل مانع تشدید تنش ها شوند" اظهار کرد: ممکن است اوضاع منطقه بی ثبات‌تر شود و این کشورها تلاش دارند جلوی این بی‌ثباتی را بگیرند اما این به معنای فقدان رقابت میان این کشورها نیست. هنوز هیچ دلیل متقنی نداریم که بگوییم این کشورها رقابت را می خواهند کنار بگذارند. به نظرم تلاش دارند که رقابت بین خودشان را کنترل کنند. البته این چرخش از 2011 شروع شده است و این کشورها به این جمع بندی رسیدند که آمریکا دیگر نمی خواهد نقش سابقش را بازی کند، اما همزمان تلاش دارند که امریکا به سرعت از منطقه خارج نشود.
وی ادامه داد: در این میان اسراییلی ها به شدت از خروج آمریکا از منطقه نگران هستند و در صحبت های نفتالی بنت در دیدار اخیرش در آمریکا با بایدن این مساله کاملا مشهود بود. عربستان و امارات هم به همین میزان نگران هستند. به هر حال این دولت ها از بابت حضور آمریکا در منطقه سالها و دهه ها منتفع شدند و به عبارتی مجانی سواری کردند. حتی خروج امریکا برای مصر و ترکیه سنگین است و این باعث می شد آنها خودشان امنیت‌شان را تامین کنند و این یعنی این کشورها باید با رقبای‌شان در منطقه کنار بیایند.
این کارشناس مسایل منطقه و بین الملل تصریح کرد: البته در آمریکا یک جریان فکری است که معتقد است امریکا باید برای کاهش رقابت بین کشورهای منطقه و گفتگو میان این کشورها کاری کند افزود: مذاکرات ایران و عربستان در عراق و اقدامات اردن در همین راستاست. این کشورها هم از سوی آمریکا تحت فشار هستند و هم فکر می کنند برای کاهش تنش کانال های ارتباطی و گفتگوهای مقدماتی باید داشته باشند تا اگر اتفاقی که در افغانستان افتاد در عراق و منطقه افتاد شوکه نشوند و ارتباطات قطع نشود. امارات با وجود رقابت سنگین با ایران نماینده به ایران می فرستد و عربستان با ایران مذاکره می کند با این حال معتقدم نباید از این اتفاقات انتظار احیای روابط داشته باشیم بلکه این در راستای کاهش تنش‌هاست. معتقدم از کنفرانس بغداد چیز مثبتی خارج نمی شود اما حداقل به این شکل می توانند کشورها بیش از پیش ارتباط‌شان را در شرایط بحرانی حفظ کنند.
قهرمان‌پور درباره تاثیر برگزاری این نشست برای الکاظمی و عراق گفت: نشست ابعاد داخلی برای الکاظمی هم داشت اما برگزاری آن در سطح منطقه ای بیشتر قابل فهم است.
وی در پاسخ به این که برگزاری چنین نشست هایی در آینده در کشورهای دیگر منطقه امکان پذیر است اظهار کرد: ممکن است جاهای دیگر هم برگزار شود اما اگر در عربستان باشد حتما ایران نمی رفت یا اگر لبنان بود خیلی از کشورهای دیگر نمی رفتند. شاید در اردن برگزار شود و اغلب کشورها شرکت کنند اما اگر در مصر باشد باز هم ایران ممکن است در این سطح شرکت نکند. در عین حال عراق تنها کشوری است که اغلب کشورهای منطقه برای حضور در آن فعلا مشکلی ندارند.
انتهای پیام
