خبرگزاری فارس- خراسان‌جنوبی؛ کشاورزی از قدیم تا به امروز بخش جدایی‌ناپذیر در زندگی بشر بوده که با کمک آن نیازهای غذایی خود و دام‌هایشان را تأمین می‌کرده و شاید یکی از زنجیره‌های اصلی برای زندگی انسان‌ها است.
در هر منطقه دو یا چند محصول با توجه به مناسب بودن آب و هوا و شرایط دیگر کاشت و به عنوان محصول استراتژیک آن منطقه شناخته می‌شود که یکی از این محصولات در خراسان‌جنوبی زرشک است.
در حال حاضر با توجه به خشکسالی‌های پی در پی و کمبود آب در خراسان‌جنوبی و نیاز آبی کمتر محصول زرشک و تناسب آن با شرایط برخی از مناطق استان زرشک تبدیل به محصولی شده که اکثر کشاورزان زندگی‌شان را براساس آن پایه‌ریزی کرده‌اند اما متأسفانه این روزها با تأثیرگذاری جو اقتصادی جامعه و همچنین بیماری کرونا قیمت این محصول حال روز خوبی نداشته و این امر خود مشکلات فراوانی برای تولیدکنندگان این محصول ایجاد کرده است.
زرشک معمولان هر دو سال یکبار برداشت و برداشت و نگهداری آن مشکلات مخصوص به خود را دارد که مهم‌ترین مشکلات آن خشک‌کردن و نیاز به بارگاه برای این امر است.
با توجه به ارزان‌بودن قیمت زرشک و امید کشاورزان، افزایش محصولات و عدم فروش آن مشکلات این بخش را بیشتر کرده به طوری که کشاورزان تا یک ماه آینده باید محصول دپو شده خود را به فروش برسانند تا بتوانند با خالی کردن بارگاه‌ها، زرشک تازه خود را جایگزین نمایند.
کاهش قیمت زرشک؛ ضربه سنگین به تولیدکنندگان
«محمد محمدی» یکی از زرشکاران بیرجندی است که در یکی از روستاها ساکن بوده و علاوه بر تولید این محصول به عنوان فروشنده این محصول در بازار مشهد نیز فعالیت دارد.
این زرشک‌کار خراسان‌جنوبی در ارتباط با مشکلات پیش روی زرشکاران استان، گفت: زرشک از محصولات پرزحمتی بوده که به طور معمول هر دو سال برداشت و برای تولیدکنندگان خود سودآور است.
کشاورزان به امید بهبود بازار زرشک محصولشان در بارگاه‌ها دپو شده که متأسفانه نه تنها این بازار افزایش نداشته بلکه روز به روز کاهش یافته است
وی با اشاره به بازار نابه سامان محصول زرشک گفت: کشاورزان به امید بهبود بازار زرشک محصولشان در بارگاه‌ها دپو شده که متأسفانه نه تنها این بازار افزایش نداشته بلکه روز به روز کاهش یافته و حتی شاهد برگشت دادن بار زرشک بوده‌ایم.
محمدی ادامه داد: با باقی ماندن زیاد محصول زرشک در بارگاه ها بعد از خشک شدن کیفیت این محصول پایین آمده و گاهی با آفت زدن آن تمام زحمت کشاورزان به هدر می‌رود و در حال حاضر افراد زیادی دیگر رغبت کاشت این محصول و تلاش برای برداشت آن را ندارند و سبب مهاجرت بیشتر افراد به شهرها به ویژه توسط قشر جوان شده است.
وی با بیان اینکه کاهش قیمت زرشک ضربه سنگینی به تولیدکنندگان این بخش وارد کرده است، اضافه کرد: از مسئولان در این حوزه انتظار می‌رود تا در این زمان دست یاری به سوی کشاورزان دراز کرده تا ضرر کمتری را متحمل گردند.
مشکل عمده زرشک‌کاران استان
«عبدالرضا رضایی» مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با فارس، اظهار داشت: کمبود بارگاه بهداشتی برای خشک کردن زرشک با توجه به اهمیت این جایگاه‌ها یکی از مشکلات عمده بر سر راه زرشک‌کاران خراسان‌جنوبی است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر تعداد مجوزهای صادر شده بارگاه بهداشتی توسط سازمان جهاد کشاورزی استان ۳۰۰ مورد است، افزود: با توجه به میزان برداشت زرشک نیاز بیشتری به وجود این جایگاه‌ها احساس می‌شود.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه مجوز ساخت بارگاه بهداشتی زرشک در حال حاضر توسط سازمان نظام مهندسی کشاورزی ۵۳ مورد و همچنین ۳۸۵ مورد بارگاه بدون مجوز احداث شده، اضافه کرد: صدور مجوز در گذشته توسط سازمان جهاد کشاورزی انجام می‌گرفت اما با توجه به تصمیمات اخذ شده در این رابطه در حال حاضر این اقدام توسط سازمان نظام مهندسی صورت می‌گیرد.
رضایی ادامه داد: با توجه به تصمیمات اخذ شده در حال حاضر مجوز ساخت بارگاه بهداشتی برای زرشک و عناب برای باغاتی با متراژ ۵ هزار متر مربع و بیش تر صادر می‌شود اما اکثر کشاورزان استان خرده مالک بوده بنابراین مساحت باغات آن‌ها کمتر از ۵ هزار متر مربع است که امر سبب مشکل برای آن‌ها شده است.
جهاد کشاورزی استان با رایزنی‌هایی که انجام داده توانسته این مشکل را تا حدودی رفع و اگر مساحت دو باغ با یکدیگر نیز به این حد نصاب برسد برای آن مجوز بارگاه بهداشتی صادر می‌شود
وی ادامه داد: سازمان جهاد کشاورزی استان با رایزنی‌هایی که انجام داده توانسته این مشکل را تا حدودی رفع و اگر مساحت دو باغ با یکدیگر نیز به این حد نصاب برسد برای آن مجوز بارگاه بهداشتی صادر می‌شود.
نیازمند احداث ۱۰۰۰ بارگاه هستیم
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی اضافه کرد: کشاورزان بعد از مجوز می‌توانند از تسهیلات کم‌بهره که مربوط به صنایع تبدیلی با نرخ 15 درصد است نیز بهره‌مند شوند.
رضایی با بیان اینکه یکی دیگر از مشکلات اصلی کشاورزان زرشکار استان استفاده از تسهیلات کم‌بهره است، یادآور شد: مشکلات کشاورزان زرشکار در گفت‌وگوی بخش خصوصی و دولتی استان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: براساس مصوبه جدید به ازای هر ۵ هزار مترمربع برای ساخت ۷۰ مترمربع بارگاه بهداشتی صادر و برای هر ۱۰۰۰ متر مربع افزایش در سطح باغ ۱۵ مترمربع به مساحت بارگاه بهداشتی افزوده می‌شود.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه در حال حاضر با توجه به حجم تقاضاهای برای احداث بارگاه بهداشتی و همچنین سطح زیرکشت زرشک در استان نیاز به احداث ۱۰۰۰ بارگاه وجود دارد، خاطرنشان کرد: امسال پیش‌بینی می شود ۲۲ هزار و ۳۱ تن زرشک از باغات زرشک استان برداشت شود.
«وحید ضیائیان‌احمدی» مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان‌جنوبی نیز در رابطه با مشکلات پیش روی زرشکاران خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با فارس، اظهارداشت: بازار زرشک استان طی ماه‌های آغازین سال ۹۹ شاهد افت قابل توجه قیمت بوده و موجب بروز مشکلات عدیده‌ای جهت تولیدکنندگان این بخش شده که این موضوع منجر به ورود مدیریت تعاون روستایی توسط تشکل‌های زیرمجموعه در حاشیه بازار جهت مدیریت آن شد.
بازار زرشک در سال زراعی گذشته (۹۷-۹۸) شاهد رونقی قابل توجه بود به نحوی که زرشک در مواردی با قیمت ۹۰ هزار تومان نیز از کشاورزان خریداری شد
وی افزود: بازار زرشک در سال زراعی گذشته( ۹۷-۹۸) شاهد رونقی قابل توجه بود به نحوی که زرشک در مواردی با قیمت ۹۰ هزار تومان نیز از کشاورزان خریداری و در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به صورت بسته‌بندی گاها تا ۲۵۰ هزار تومان نیز قیمت و عرضه می‌شد.
تأثیرپذیری کرونا بر بازار زرشک
مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان‌جنوبی ادامه داد: اما با شیوع کرونا و تأثیرپذیری بالای آن در بازارهای هدف مانند مشهد و همچنین مکان‌های مورد استفاده مانند مجالس، هتل‌ها و رستواران‌ها قیمت آن در ماه‌های آغازین سال ( اواسط اردیبهشت‌ماه) به شدت افت نمود و در مواقعی به کیلویی ۳۰ هزار تومان نیز رسید.
قیمت تمام شده هر کیلو زرشک خشک برای کشاورز
ضیائیان‌احمدی ادامه داد: زرشک با توجه به نوع برداشت و همچنین عدم تعذیه مناسب و خصوصیات ژنتیکی معمولا حالت سال‌آوری دارد لذا کشاورزان معمولا هر ۲ سال یکبار محصول اقتصادی دارند و بیشتر تولیدکنندگان این محصول با توجه به اقتصاد تک‌محصولی در استان به محض برداشت قسمت اعظم آن را جهت پرداخت هزینه‌های محصول و همچنین هزینه‌های اقتصادی خانوارها به فروش می‌رسانند.
وی تصریح کرد: با درصد اطمینان بالایی می‌توان گفت که بیشتر خرده مالکان و همچنین کشاورزانی که تنها منبع درآمد آن‌ها این محصول است در همان سال برداشت یعنی سال گذشته حداکثر تا انتهای سال که هنوز قیمت‌ها در بازار شکسته نشده بود و زرشک قیمت قابل قبولی داشت محصول خود را به فروش رساندند.
مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان‌جنوبی با اشاره به قیمت زرشک، عنوان کرد: قیمت تمام شده هر کیلو زرشک خشک پفکی برای کشاورز در صورت استفاده کامل از کودهای توصیه شده و همچنین با احتساب کلیه هزینه‌های کارگری، آبیاری، برداشت، فرآوری و حتی بسته‌بندی با احتساب سود مناسب در سال جاری حدود ۳۵ هزار تومان است.
افت قیمت و ماندن زرشک بر روی دست
ضیایئیان‌احمدی مطرح کرد: زرشک پفکی معمولا از اواخر بهمن تا اواسط اسفند به بعد وارد بازار می‌شود که در سال گذشته نیز زرشکی که در بارگاه‌ها با این شیوه خشک شده بود کم کم از ابتدای سال وارد و در اردیبهشت اوج ورود این نوع زرشک بود که متأسفانه با افزایش عرضه و عدم تغییر تقاضا در بازار قیمت‌ها به شدت افت کرد و کشاورزانی که اقدام به خشک کردن زرشک با این شیوه کردند متأسفانه نتوانستند زرشک خود را به موقع عرضه نمایند.
وی اضافه کرد: بیشتر کسانی که در ابتدای ورود این نوع زرشک نتوانسته بودند زرشک پفکی خود را با قیمت مناسب به فروش برسانند شامل کشاورزان عمده مالک که دارای سطح زیرکشت بالایی از این محصول هستند و تشکل‌ها و تجاری بودند که اقدام به خرید زرشک تر به صورت شاخه نموده و هزینه تمام شده برای آن‌ها بیشتر از قیمت بازار بود بنابراین تمایلی به فروش زرشک خود با قیمت بازار نداشتند و طبق برآوردها حدود ۷ تن زرشک در ابتدای تابستان هنوز موجود بوده و به بازار عرضه نشده بود اگر چه آمار دقیقی در این خصوص موجود نبود و آمار اعلام شده نیز با برآورد میزان تقریبی زرشک موجود در بارگاه‌های زرشک در یک منطقه و تعمیم به کل استان به‌دست آمده بود.
مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان‌جنوبی تصریح کرد: اکثر باغداران نگران عرضه زرشک محصول سال جدید خود بودند که متأسفانه به این نگرانی‌ها تعدادی افراد فرصت‌طلب و سودجو نیز دامن زده تا بتوانند حداکثر استفاده را از این شرایط برده و محصول باغداران را با قیمت‌های بسیار پایین خریداری نمایند و حداکثر سود را از این طریق ببرند که در همین زمان بود که ادارات و نهادهای متولی مثل مدیریت تعاون روستایی، سازمان جهاد کشاورزی و سازمان صمت در کنار بخش خصوصی مانند اتاق بازرگانی، اتحادیه زرشکاران و صنایع مرتبط با هم به این بخش ورود نموده و با حمایت‌های همه‌جانبه استانداری و مجمع نمایندگان استان موضوع توسط سازمان جهاد کشاورزی استان و این مدیریت به صورت کشوری نیز دنبال شد که نتیجه نهایی اقداماتی که خصوصا با محوریت تعاون روستایی صورت پذیرفت منجر به مدیریت نسبی بازار زرشک شد.
تشریح اقدامات انجام شده!
ضیائیان احمدی یادآور شد: اگر چه اوضاع موجود مطلوب و مورد دلخواه کشاورزان و مسئولان نبوده اما به طور قطع شرایط بازار به سمتی که فرصت‌طلبان و سودجویان انتظار آن را داشتند نیز نرفته و نتیجه قابل مشاهده فعلی آن وجود خریداران زیاد و حتی بیشتر از ظرفیت موجود در بازار زرشک خشک و تازه بوده به نحوی که بر خلاف سنوات گذشته که در ابتدا قیمت خرید زرشک تازه بالا بوده به تدریج قیمت‌ها با افزایش وزن دانه‌های زرشک افت قابل توجهی می‌کرد اما در سال جاری علاوه بر آنکه این قیمت‌ها افت نکرد این قیمت در روزهای پایانی فصل برداشت افزایش یافت.
وی به خلاصه اقدامات مدیریت تعاون روستایی استان اشاره کرد و گفت: عقد تفاهم‌نامه چهار جانبه با سازمان مرکزی تعاون روستایی جهت فراهم آمدن شرایط خرید توافقی زرشک توسط تشکل‌های این استان با استفاده از اعتبار تخصصی توسط سازمان مرکزی تعاون روستایی و متعاقب آن ارسال دستورالعمل اجرایی خرید توافقی زرشک از هیـأت مـدیره سازمان مرکزی تعاون روسـتایی ایران، تخصیص اعتبار تسهیلاتی وآغاز خرید توافقی زرشک که تاکنون جمعا ۲۷۰ تن زرشک خشک و ۴۳۵ تن زرشک تر خریداری و عمده آن نیز(خصوصا زرشک تر) به بازارهای کشور ارسال شده یکی از این اقدامات بوده است.
مدیرتعاون روستایی خراسان‌جنوبی به مذاکره و توافق با شـرکت فروشـگاه‌های زنجیره‌ای شهروند جهت عرضه محصولات زرشک و عناب استان با برند و مطابق با معیارهای اداره استاندارد و معاونت غذا و دارو و مذاکره و توافق با مدیر عامل شـرکت بهین گستر تأمین کننده کالاهای فروشـگاه‌های زنجیره‌ای اتکا جهت عرضـه زرشک و عناب در سطح این فروشگاه‌های زنجیره‌ای و مـذاکره و توافق بـا مـدیریت زنجیره تـأمین سازمان اقتصادی آستان قدس رضوی جهت صادرات محصول زرشک و عناب به روسیه و همچنین عرضه محصول زرشک با برند رضوی یا برندهای بومی در فروشگاه‌های آستان قدس رضوی اشاره کرد.
ضیائیان‌احمدی اضافه کرد: در اختیـار گرفتن ۴ جایگـاه عرضه محصول زرشـک در میادین میوه و تره بار تهران بزرگ (ولنجک، صادقیه، سـردار جنگل و هروی) و عرضه زرشک تازه در این بازارها که این موضوع برای اولین بار اجرایی شده و زرشک تازه در این بازارها عرضه شده که اگر چه این مدیریت در اجرای این برنامه با چالش های بسیاری روبرو بوده که ناشی از قوانین موجود در سازمان میادین و تره بار تهران بود برای مثال الزام به عرضه با قیمتی بسیار پایین (۱۴ هزار تومان ) که عملا با احتساب هزینه‌های بسته‌بندی ارسال و هزینه‌های غرفه سود چندانی نصیب عاملین نشده و امکان افزایش قیمت خرید از کشاورز نیز موجود نبود اما قطعا در سنوات آتی با استفاده از تجربیات امسال باجدیت بیشتری این موضوع پیگیری می‌شود.
وی با بیان اینکه واگذاری یک فروشگاه ثابت به صورت یکساله جهت عرضه محصولات کشاورزی و استراتژیک استان به مدیریت تعاون روستایی استان با دسـتور مدیر عامل سازمان مرکزی تعاون روسـتایی ایران به مدیریت تعاون روستایی استان تهران و تبدیل آن به مرکز عرضه محصولات تولیدی بخش کشاورزی استان را می‌توان یکی دیگر از اقدامات سازمان تعاون روستایی در این راستا دانست، یادآور شد: مذاکره و توافق با اتحادیه تعاونی‌های روسـتایی استان تهران و در اختیار گرفتن یک انبار به صورت رایگان جهت دپو و عرضه مستقیم زرشک و سایر محصولات استان و مکاتبه و رایزنی با مدیریت‌های تعاون روستایی استان‌های کشور جهت فراهم آمدن امکان عرضه محصول زرشک در شبکه‌های تعاون روستایی استان‌ها حتی به صورت مبادله کالا با کالا(مبادله با محصولات تولیدی استان‌های دیگر) به صورت مستقیم همچنین از طریق معاونت بازرگانی تعاون روستایی کشور از دیگر اقدامات است.
کمک به زرشک‌کاران!
مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان‌جنوبی با اشاره به پیگیری و مکاتبات لازم جهت تأمین سرمایه در گردش با کارمزد ۱۰ درصد تشکل‌های دخیل در امر خرید توافقی زرشک امسال، گفت: تـأمین زیرساخت‌های اولیه مورد نیاز، طراحی و سـفارش کارتن و ظروف بسـته‌بنـدی و آماده‌سازی دان‌کن زرشک، دسـتگاه وکیوم و بسته‌بندی جهت زرشک بهداشتی با برند ثبت شده تشکل‌ها کمکی در راستای همکاری با زرشکاران بوده است.
ضیائیان‌احمدی خاطرنشان کرد: در خصوص قیمت زرشک تازه در بازار نیز در ابتدای فصل برداشت زرشک در رنج قیمتی ۱۰-۸ هزار تومان بود و همانطور که اشاره شد با توجه به تعداد بالای خریداران زرشک تازه این رنج قیمتی تا پایان فصل حفظ شد.
وی اضافه کرد: در ایام پایانی فصل برداشت در مناطقی قیمت‌های پیشنهادی خریداران افزایش نیز یافت که این امر نیز در مقایسه با سنوات گذشته که ابتدا سطح قیمت بالاتر بوده و بتدریج طی فصل برداشت کاهش پیدا می‌کرد نشانگر مدیریت این بازار و جلوگیری از ایجاد شرایط مد نظر سودجویان و فرصت‌طلبان برای خرید محصول کشاورزان با قیمت پایین بوده و همچنین بیانگر این است که در این قسمت اهداف تعریفی اجرایی شده است!
انتهای پیام/۶۹۰۲۷/ح/ی
