مهر بی‌فروغی دیگر در راه است/ چالش‌های ناتمام آموزش در شرایط کرونایی

خبرگزاری ایسنا یکشنبه 14 شهریور 1400 - 07:11
کرونا مهمان ناخوانده‌ای بود که پس از ورودش به کشور تقریبا همگان را غافلگیر کرد، پس از انتشار خبر ابتلای اولین فرد به کرونا ترس مهمان بسیاری از خانه‌ها شد، مدارس جزو اولین مکان‌هایی بودند که بنا بر تصمیم مسئولان و به‌علت حفظ سلامت دانش‌آموزان تعطیل شدند، شاید در ابتدای شیوع کرونا هیچ کس فکر نمی‌کرد روند این بیماری تا این اندازه طولانی شود، بنابراین برنامه‌ریزی‌ها برای زندگی با کرونا کوتاه‌مدت و مقطعی بود.
مهر بی‌فروغی دیگر در راه است/ چالش‌های ناتمام آموزش در شرایط کرونایی

به گزارش ایسنا، پس از تعطیلی مدارس زمزمه‌های آموزش مجازی در کشور و در مجموعه آموزش و پرورش به گوش می‌رسید، اما باتوجه به فراهم نبودن زیرساخت‌های آموزش مجازی این مسئله به‌صورت دست و پا شکسته و در بستر پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی آغاز شد، بسیاری از معلمان آموزش‌های لازم برای تولید محتوا در فضای مجازی را، فرا نگرفته بودند و این مسئله در ابتدای شیوع کرونا دستمایه طنز در فضای مجازی نیز شد.

اپلیکشین شاد به سرعت به‌عنوان نرم‌افزار آموزش مجازی در کشور معرفی شد، اما این نرم‌افزار در ابتدا دارای ایرادات اساسی بود، نکته قابل توجه در بحث آموزش مجازی این بود که در بسیاری از خانواده‌ها تلفن همراه هوشمند قوی، تبلت و لب تاب وجود نداشت و حتی بسیاری از مناطق از دسترسی به اینترنت پرسرعت محروم بودند، بنابراین از همان ابتدای آغاز آموزش مجازی یک شکاف آموزشی در بین دانش‌آموزان ایجاد شد.

به گفته مسئولان آموزش و پرورش در سال تحصیلی ۱۳۹۹- ۱۴۰۰ تا حدودی مشکلات زیرساخت‌های آموزشی و مشکلات شبکه شاد مرتفع شد و با کمک خیرین نیز برای دانش‌آموزان کم‌بضاعت تعدادی تلفن همراه، تبلت و لب تاب تهیه و در اختیار آن‌ها قرار گرفت، اما با این وجود و به‌علت حجم بالای محرومیت در برخی نقاط کشور برخی دانش‌آموزان نتوانستند از ظرفیت آموزش مجازی بهره‌مند شوند و کلاس‌ها در برخی مدارس مناطق محروم حضوری شد.

 همیشه از نیمه‌های مهرماه تب بازگشایی مدارس در جای جای شهر مشهود بود، دانش‌آموزان همراه با والدین با شور و شوق فراوان به تهیه نوشت‌افزار، روپوش مدرسه، کیف و کفش مشغول بودند، اما سال گذشته به‌علت شیوع ویروس کرونا آموزش به‌صورت مجازی دنبال شد و این شیوه آموزشی چالش‌های بسیاری را برای والدین، دانش‌آموزان و معلمان ایجاد کرد و شاید امسال نیز شاهد بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید نباشیم.

والدین و معلمان برای بحث آموزش فرزندشان دغدغه‌های بسیاری دارند و این مسئله چالش‌های تحصیل در سال تحصیلی پیش‌رو را تشدید می‌کند.

آموزش نیمه‌حضوری معقول نیست

خانم صیدی- مادر یکی از دانش‌آموزان مقطع ابتدایی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص تحصیل فرزندش به شیوه مجازی در سال گذشته، اظهار کرد: دخترم در سال گذشته در پایه اول ابتدایی و در یک مدرسه غیرانتفاعی تحصیل می‌کرد، عموما در مدارس دولتی آموزش بر بستر شبکه شاد انجام می‌شد، اما این مدرسه آموزش را در نرم‌افزار اسکای روم انجام می‌داد که بسیار متفاوت‌تر از شبکه شاد بود.

وی افزود: به‌علت شاغل بودن اکثر والدین کلاس‌های درس دخترم عموما در ساعات بعدازظهر انجام می‌شد و این مسئله موجب می‌شد که دانش‌آموزان در ساعت چهار و یا پنج عصر خسته شوند و تمایلی برای ادامه آموزش نداشته باشند، در روزهای که دخترم در خانه تنها بود به بهانه قطعی اینترنت و ... در کلاس‌ها شرکت نمی‌کرد.

صیدی با تاکید بر اینکه آموزش به شیوه نیمه‌حضوری کار چندان جالبی به‌نظر نمی‌رسد، گفت: آموزش باید صرفا مجازی و یا کاملا حضوری باشد، در سال گذشته دخترم با کاهش شیوع کرونا و بازگشایی مدارس در کلاس درس به‌صورت حضوری شرکت کرد، این حضور در مدرسه بسیار در روحیه او تاثیرگذار بود، وقتی در جمع دوستان قرار می‌گرفت بسیاری از موضوعات را از همسالان و معلم فرا می‌گرفت، در صورتیکه در آموزش مجازی از مواهب دوستی با همسالان و بازی در مدرسه بی‌نصیب بود.

این مادر در ادامه با تاکید بر اینکه قطعا آموزش به شیوه حضوری بسیار موثرتر از مجازی است، گفت: بچه‌ها با حضور در مدرسه با معلم و همسالان خود ارتباط می‌گیرند و می‌توانند بهتر موضوعات آموزشی را فرابگیرند، اما بنده از آموزش مجازی در این ایام رضایت داشتم و معلم دخترم به خوبی روند آموزشی او را پیگیری می‌کرد.

وی با بیان اینکه بسیاری از والدین از حضور فرزندشان در مدرسه در وضعیت شیوع کرونا واهمه دارند، یادآور شد: در سال گذشته بسیاری از والدین تصمیم داشتند فرزندشان را در مدرسه ثبت‌نام نکنند و فرزندنشان با یکسال وقفه به تحصیل ادامه دهد، این کار بسیار اشتباه است و نباید فرزند را از تحصیل محروم کرد.

صیدی بیان کرد: سال گذشته به‌علت نگرانی از ابتلا اجازه ندادم دخترم در آئین بازگشایی مدرسه و روز شکوفه‌ها حضور پیدا کند، در حالیکه این روز می‌توانست بهترین و خاطره‌انگیزترین روز برای دخترم باشد، قطعا اگر به عقب بازگردم دخترم را در روز اول بازگشایی به مدرسه می‌برم.

این مادر با اشاره به اینکه دولت اگر روند واکسیناسیون را در کشور تسریع می‌کرد مدارس با اطمینان خاطر بازگشایی می‌شد، بیان کرد: نباید به هیچ عنوان و در هر شرایطی در بحث تحصیل دانش‌آموزان وقفه ایجاد شود، در آموزش نیمه حضوری نیز امکان ابتلا به کرونا وجود دارد، بنابراین آموزش نیمه‌حضوری معقولانه نیست.

مخالف ۱۰۰ درصد بازگشایی مدرسه هستم

جلالی- یکی از مادران دانش‌آموزان پایه ششم در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه ۱۰۰ درصد مخالف بازگشایی مدارس در شرایط فعلی هستم، اظهار کرد: سلامت فرزندم اولویت اصلی است و باتوجه به شرایط کرونایی اجازه نخواهم داد فرزندم در مدرسه حضور پیدا کند.

وی بیان کرد: دختر و پسرم از شرایط فعلی و آموزش به شیوه مجازی خسته شده‌اند و تمایل دارند از ابتدای مهر به‌صورت حضوری به مدرسه بروند و در جمع دوستانشان قرار بگیرند، اما تا زمانی‌که فرد به کرونا مبتلا نشود، نمی‌داند این بیماری تا چه اندازه خطرناک است.

جلالی با تاکید بر اینکه امکان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مدارس وجود ندارد، عنوان کرد: افت تحصیلی در دوران کرونا مشهود است، اما حتی اگر فرزندم به مدت یکسال از آموزش محروم شود، سلامتی‌اش در اولویت قرار دارد.

وی در خصوص معایب آموزش مجازی، توضیح داد: در ابتدای شیوع کرونا معلم پسرم مرتب با او در تماس بود و امورات درسی او را پیگیری می‌کرد، اما امسال پگیری چندانی صورت نگرفت، در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ آموزش دروس در مدرسه پسرم با نرم‌افزار اسکای روم انجام می‌شد، زیرا شبکه شاد کارایی لازم را نداشت.

این مادر تاکید کرد: تا زمانی که بیماری کرونا کنترل نشود، دولت نباید به فکر بازگشایی مدارس باشد، در سویه جدید دلتا بیش‌تر کودکان و نوجوانان در معرض خطر هستند و حتی واکسن موثری نیز برای این رده سنی در کشور وجود ندارد.

آموزش به شیوه حضوری و نیمه‌حضوری بسیار تاثیرگذارتر از آموزش صرفا مجازی است

رجبی- مدیر یکی از مدیران دبیرستان‌های چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه یکی از نگرانی‌های والدین در بحث بازگشایی مدارس به‌صورت حضوری بحث حفظ سلامت دانش‌آموزان است، اظهار کرد: اگر در مدارس دانش‌آموزان تمامی پروتکل‌ها را رعایت کنند، اما امکان دارد برخی از دانش‌آموزان و خانواده‌ها رعایت نکنند و فرزندشان ناقل بیماری باشد، در سال گذشته تعداد محدودی از خانواده‌ها نیز در منزل دارای بیمار زمینه‌ای بودند، بنابراین آن‌ها نگران ابتلای فرزندشان و انتقال بیماری به سایر اعضای خانواده هستند.

وی افزود: تجربه ثابت کرده است، اگر زمینه رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مدرسه فراهم شود، اما به‌علت محدودیت فضای فیزیکی در مدارس و تعداد بالای دانش‌آموزان در کلاس‌های درس امکان رعایت فاصله فیزیکی به‌صورت کامل وجود ندارد، همچنین بسیاری از والدین واکسینه نشده‌اند و برای دانش‌آموزان نیز واکسن موثری پیشنهاد داده نشده است، بنابراین خانواده‌ها نگران هستند.

رجبی در ادامه با اشاره به آموزش مجازی دانش‌آموزان در ایام شیوع کرونا، گفت: در بحث آموزش مجازی یک نهضت بزرگ در مجموعه آموزش و پرورش رخ داد، معلمان نیز هم‌پای مدافعان سلامت، مدافع آموزش و فرهنگ شدند، اما به‌علت اینکه پایه آموزش در کشورمان حضوری بود، زیرساخت‌های لازم برای آموزش مجازی فراهم نشده بود.

این مدیر مدرسه ادامه داد: غریب به اتفاق معلمان و دانش‌آموزان نسبت به آموزش مجازی آگاهی نداشتند، اما باوجود تمامی چالش‌ها برای آموزش دانش‌آموزان با مجموعه آموزش و پرورش همراهی کردند، اگر شرایطی فراهم شود که دانش‌آموزان به‌صورت ترکیبی یعنی آموزش مجازی و نیمه‌حضوری در مدارس حاضر شوند، قطعا آموزش تاثیر بالاتری خواهد داشت.

وی با تاکید بر اینکه اکثر دانش‌آموزان در ایام شیوع کرونا نتوانستند به‌صورت ۱۰۰ درصد از آموزش‌های مجازی بهره‌ کافی را ببرند، گفت: اغلب معلمان معتقدند آموزش به شیوه حضوری و نیمه‌حضوری بسیار تاثیرگذارتر از آموزش صرفا مجازی است، معلمان در این ایام معتقد بودند حتی حضور یکروزه دانش‌آموز در مدرسه می‌تواند در فرآیند تحصیل و یادگیری او موثر باشد.

رجبی خاطرنشان کرد: حضور دانش‌آموزان در مدرسه صرفا مربوط به مسائل آموزشی نیست و در حین تحصیل دانش‌آموزان مسائل تربیتی، سبک زندگی و سبک رفتاری را نیز آموزش می‌بینند، امیدواریم با تسریع واکسیناسیون و بهبود شرایط مدارس به‌صورت پلکانی فعالیت خود از مجازی آغاز و سپس نیمه‌ حضوری و پس از آن با اعتمادسازی به سمت حضوری پیش ببرند، برخی کلاس‌ها باید با تعداد کم و گروه‌های خلوت حضوری تشکیل شود.

آموزش مجازی بازدهی لازم را نداشت

شفیع‌زاده یکی از فرهنگیان شاغل در دبیرستان‌های شهرکرد در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه در ابتدای شیوع کرونا تعطیلی ناگهانی مدارس و مجازی شدن آموزش‌ها یک شک ناگهانی را به مجموعه آموزش و پرورش در نیمسال ۹۸-۹۹ وارد کرد، اظهار کرد: هیچ دبیری و مدرسه‌ای برای تدریس در فضای مجازی آموزش ندیده بود و اکثر خانواده‌ها به‌شدت نگران سلامتی فرزندشان بودند.

وی افزود: خوشبختانه در سال تحصیلی گذشته فرهنگیان یک آمادگی نسبی برای ادامه آموزش‌ها به‌صورت مجازی پیدا کردند با علم به اینکه آموزش‌ها به‌طور کامل توسط فرهنگیان دیده نشده بود، روند آموزش را به‌صورت مجازی ادامه دادیم، بسیاری از والدین معتقد بودند حتی اگر یکسال وقفه در آموزش فرزندشان ایجاد شود، اما تمایل به آموزش حضوری فرزندشان ندارند.

شفیع‌زاده بیان کرد: همچنین والدین در رابطه با آموزش مجازی دانش‌آموزان نیز دغدغه داشتند و معتقد بودند که در این نوع آموزش بچه‌ها به‌طور کامل درگیر فضای تحصیل و آموزش نمی‌شوند و تعدادی از دانش‌آموزان نیز در کلاس‌ها حضور فعالی نداشتند، باتوجه به اینکه زحمت دبیران در آموزش به شیوه مجازی چند برابر شد، اما بازدهی لازم را در آموزش شاهد نبودیم و شاهد افت تحصیلی دانش‌آموزان هستیم.

این مدیر مدرسه گفت: دبیران ترجیح می‌دهند در سال تحصیلی جدید آموزش‌ها حضوری باشد، در بحث آموزش مجازی چالش‌های بسیاری وجود دارد، بسیاری از دانش‌آموزان سیستم هوشمند و پهنای باند مناسبی برای بهره‌مندی از کلاس‌های آموزشی ندارند، همچنین خانواده‌ها نیز نظارت چندانی بر استفاده فرزندشان از تلفن همراه در این ایام نمی‌توانند داشته باشند.

وی افزود: در روستاها عموما دانش‌آموزان با دور شدن از فضای مدرسه به سمت فضای کار کشیده شده‌اند، در گذشته حداقل دانش‌آموز نیمی از روز را درگیر تحصیل بودند، اما الان این‌گونه نیست، همچنین دانش‌آموزان به وسیله تلفن همراه به فضاهای جانبی در فضای مجازی کشیده شده‌اند.

شفیع‌زاده با بیان اینکه تعدادی از دانش‌آموزان در فضای مجازی در المپیادهای علمی رتبه کسب کردند، عنوان کرد: اما این مسئله تنها در تعداد محدود رخ داد و در جامعه کلی دانش‌آموزان آموزش به‌صورت مجازی رضایت‌بخش نبود.

این مدیر مدرسه با تاکید بر اینکه زحمت معلمان در آموزش مجازی مضاعف شد، تصریح کرد: اما بازدهی مورد انتظار حاصل نشد، معلمان تاکید دارند مدارس در سال تحصیلی جدید و در صورت فراهم شدن شرایط حضوری باشد، اگر شرایط به‌صورت کامل فراهم نشد با رعایت پروتکل‌های بهداشتی دانش‌آموزان  حداقل سه روز در مدرسه حضور داشته باشند.

وی در پایان گفت: اولیا نگران سلامتی فرزندشان هستند، امید است مدارس در ابتدا نیمه‌حضوری و سپس با بهبود شرایط حضوری شوند.

در سال تحصیلی جاری باید چاره‌ای برای دانش‌آموزان پایه اول اندیشیده شود

صابریان- یکی از دبیران پایه ابتدایی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص چالش‌های آموزش مجازی، اظهار کرد: در سیستم آموزشی چیزی به عنوان آموزش مجازی چه به‌صورت تئوری و چه به‌صورت نظری تعریف نشده بود و نمی‌توانیم آموزش به شیوه مجازی را به‌عنوان مرکز در آموزش در نظر بگیریم، به آموزش مجازی باید به چشم یک فعالیت ترمیمی نگاه کرد.

وی با تاکید بر اینکه از آموزش مجازی آسیب‌های بسیاری دیده‌ایم، گفت: آموزش به شیوه مجازی مسائل و معضلات بسیاری دارد، دانش‌آموزان و همه معلمان به وسایل و ابزار آموزش مجازی دسترسی نداشتند و در حاشیه شهرها و در برخی از روستاها اینترنت پرسرعت برای این موضوع وجود نداشت، همچنین هزینه‌های بسته‌های اینترنتی در این ایام افزایش پیدا کرد و حجم محدود بسته در نظر گرفته شده پاسخگوی نیاز نبود.

صابریان افزود: دبیران به آشنایی لازم را با آموزش به شیوه مجازی و استفاده از نرم‌افزارهای تولید محتوا مانند استوری لاین، کامتازیا، Quora و ... نداشتند و حتی به جرات می‌توان گفت حدود ۹۵ درصد مدیران نام این نرم‌افزارها به گوششان نخورده است.

این دبیر پایه ابتدایی در خصوص نرم‌افزار آموزشی شاد، توضیح داد: این نرم‌افزار صرفا یک پیام‌رسان است و قابلیت تولید محتوا و تغییر در آن وجود ندارد، آسیب‌هایی که دانش‌آموزان از آموزش مجازی و به‌ویژه در پایه ابتدایی دیده‌اند حدود ۱۰ سال آینده نمود پیدا خواهد کرد، اگر دانش‌آموزان حتی برای دو روز در هفته در مدرسه حضور پیدا کنند، بسیاری از این آسیب‌ها کاهش پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه هیچ جایگزینی برای آموزش مجازی وجود ندارد، تصریح کرد: اگر بخواهیم صرفا به آموزش مجازی تکیه کنیم صدمات جبران‌ناپذیری به بدنه آموزش ابتدایی وارد خواهد شد، باید حداقل با تعداد محدود دانش‌آموزان را به مدرسه بکشانیم، در پایه اول ابتدایی اساس آموزش ایجاد ارتباط عاطفی و آموختن مهارت‌های زندگی از جمله مهارت ارتباطی است.

صابریان تاکید کرد: در سال تحصیلی جاری باید چاره‌ای برای دانش‌آموزان پایه اول اندیشیده شود، اگر آموزش بخواهد به شیوه کاملا مجازی ادامه پیدا کند، بهتر است یکسال وقفه در آموزش دانش‌آموزان پایه اول ایجاد شود و یا شرایط را برای حضور آن‌ها در مدرسه فراهم کنیم.

افت ۵۰ درصدی کیفیت تحصیل در آموزش مجازی

فیروز عسگری- معاون متوسطه اداره‌کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه با شیوع ویروس کرونا آموزش مجازی به اجبار در دستور کار مدارس جهان قرار گرفت، اظهار کرد: آموزش حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دانش‌آموز تحت تاثیر این ویروس قرار گرفت، در برخی مناطق جهان مدارس بازگشایی شد و در برخی کشورها نیز هم‌چنان آموزش مجازی در دستور کار قرار دارد.

عسگری با تاکید بر اینکه آموزش مجازی آسیب‌های بالایی دارد، عنوان کرد: از ابتدا در تلاش بودیم که آسیب‌ها به حداقل برسید، امیدواریم با بهبود شرایط کرونایی در سال تحصیلی جدید آموزش در مدارس حضوری شود.

وی با بیان اینکه حضوری شدن آموزش در مدارس  تنها با تصمیم ستاد ملی کرونا امکانپذیر است، عنوان کرد: آموزش و پرورش در این حوزه به تنهایی تصمیم‌گیری نمی‌کند، اما سه سناریوی آموزش کاملا مجازی، آموزش ترکیبی و آموزش حضوری برای سال تحصیلی جدید تدوین شده و برای هر کدام از این سناریوها آمادگی لازم وجود دارد.

عسگری افزود: اگر شرایط به‌گونه‌ای پیش برود که مجبور شویم آموزش را به‌صورت کاملا مجازی در سال تحصیلی جدید ادامه دهیم، نقاط ضعف و قوت این نوع آموزش احصا شده است تا بتوانیم در حد توان نقاط ضعف را برطرف کنیم، اما باوجود تمامی تلاش‌ها امکان برطرف شدن تمامی ضعف‌ها وجود ندارد، در آموزش مجازی هوش اجتماعی بچه‌ها به دلیل در خانه ماندن تحت تاثیر قرار می‌گیرد، همچنین این قشر از بسیاری از موارد  مانند آموزش رو در رو، تخلیه انرژی، دوستی با همسالان و .. را در این شرایط از دست می‌دهند.

معاون متوسطه اداره‌کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه طبق وعده‌ها با واکسیناسیون معلمان و دانش‌آموزان پیش‌بینی می‌شود مدارس در سال تحصیلی جدید بازگشایی شوند، گفت: اما قطعا در صورت بازگشایی مدارس، کلاس‌های درس با تراکم ۱۰۰ درصد تشکیل نمی‌شود و آموزش ترکیبی خواهد بود.

آموزش ترکیبی چیست؟

وی توضیح داد: در آموزش ترکیبی دانش‌آموزان برای حضور در مدارس تقسیم‌بندی می‌شوند، مثلا از یک کلاس ۳۰ نفره حدود ۱۵ نفر در یک روز آموزش را به‌صورت حضوری و ۱۵ نفر به‌صورت غیرحضوری دریافت می‌کنند، یعنی ساعات حضور دانش‌آموز در مدارس نصف خواهد شد و ساعاتی که دانش‌آموز در مدرسه حضور ندارد از طریق آموزش مجازی جبران می‌شود.

عسگری ادامه داد: تلاش می‌شود در آموزش ترکیبی آموزش دروس به‌صورت غیرحضوری و انجام تکالیف و رفع اشکال به‌صورت حضوری باشد.

معاون متوسطه اداره‌کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری گفت: آموزش مجازی در بهترین حالت از صد در صد حدود ۵۰ درصد کیفیت دارد و این کاهش کیفیت دلایل متعددی دارد، اما در آموزش مجازی زحمت معلمان بسیار بیش‌تر از آموزش حضوری بود، کیفیت تحصیلی در آموزش مجازی افت کرده است و هیچ‌کس نمی‌تواند منکر این مسئله شود.

وی با بیان اینکه در بحث آموزش مجازی بیش‌ترین ضربه به دانش‌آموزان دوره ابتدایی به‌ویژه پایه اول و دوم وارد شد، عنوان کرد: هوش اجتماعی دانش‌آموز با حضور در مدرسه و اجتماع تقویت می‌شود، همچنین در محیط مدرسه نظم‌مندی را فرا می‌گیرد، در ایام کرونا روح و روان دانش‌آموزان بشدت تحت تاثیر قرار گرفت.

عسگری با اشاره به اینکه برای جبران عقب‌ماندگی تحصیلی دانش‌آموزان در سال تحصیلی جدید برنامه‌ریزی‌های بسیاری صورت گرفته است، توضیح کرد: گروه‌های جهادی به‌همین منظور در مناطق مختلف در حال فعالیت هستند، مدارس خاص نیز در حال جبران این عقب‌ماندگی بود و مدارس عادی نیز به این سمت حرکت خواهند کرد.

انتهای پیام

منبع خبر "خبرگزاری ایسنا" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.