به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، یکی از صنایع بسیار مناسب برای سرمایه‌گذاری در جهان، صنعت نیروگاه‌های توزیع برق است که گردش مالی 32.6 بیلیون دلاری را تجربه می‌کند.
با وجود این مسئله که صنعت نیروگاهی در دنیا به عنوان یکی از مناسب‌ترین مقاصد سرمایه‌گذاری تلقی می‌شود اما نیروگاه‌های ایران عمدتا در شرایط بسیار دشوار مالی به سر می‌برند و هیچ سرمایه‌گذار داخلی انگیزه حضور در بازار صنعت برق را ندارد.
البته بی‌انگیزه‌بودن حضور سرمایه‌گذاران در حوزه صنایع نیروگاهی ایران بدون دلیل نیست. به استناد نتایج یک پژوهش انجام شده در صنعت برق، گردش مالی نیروگاه‌های کشور با وجود دسترسی به سوخت نسبتا رایگان و نیروی کار ارزان قیمت نسبت به سایر بخش‌های دنیا، یک بیست و چهارم گردش مالی نیروگاه‌های سایر مناطق جهان به حساب می‌آید.
به عبارت دیگر صنعت نیروگاهی کشور، مشابه سایر بخش‌های مولد اقتصاد، جذابیت و سودآوری لازم برای جلب سرمایه‌های عظیم داخل کشور را ندارد و از منظر اقتصادی نمی‌تواند مقصد بهینه‌ای تلقی شود.
آگاهی از سودآور نبودن صنعت نیروگاهی کشور مشابه این حوزه در سایر مناطق جهان، این سوال را به ذهن متبادر می‌سازد که علت اصلی این مسئله از کجا نشات می‌گیرد و چرا نیروگاه در کشور ما با وجود استفاده از سوخت نسبتا رایگان و هزینه نیروی انسانی بسیار کمتر سوددهی کمتری از نیروگاه‌های خارجی دارند.
*نظام یارانه‌ای عرضه برق، عامل کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در صنعت نیروگاهی
به منظور پاسخ این سوال در گام ابتدایی باید، سازوکار فروش برق نیروگاه در ایران و تفاوت آن با سایر مناطق دنیا را مورد ارزیابی قرار دهیم.
در همین راستا و برای تشریح سازوکار اقتصادی عرضه برق در کشور، باید بدانیم که نظام انتخاب شده برای این مسئله در ایران نظام یارانه‌ای است و بر این مبنا، قیمت تمام شده هر کیلووات ساعت برق بسیار بیشتر از قیمت فروش این واحد به مشترکان تلقی می‌شود. بر همین اساس، ما به التفاوت قیمت تمام شده و قیمت فروش در قالب یارانه انرژی توسط دولت به نیروگاه پرداخت می‌شود.
این در حالی‌ست که نظام عرضه برق در سایر کشورها به خصوص در کشورهای پیشرفته، به صورت قیمت‌گذاری شناور و بر اساس عرضه و تقاضا تنظیم شده و هزینه تولید برق به همراه ارزش افزوده در لحظه فروش به حساب نیروگاه واریز می‌شود اما در ایران یارانه انرژی دولت عمدتا با تاخیر بسیار به نیروگاه‌دار رسیده و همین مسئله عامل اساسی بازده کم این صنعت در کشور است.
استفاده از نظام یارانه‌ای و عرضه انرژی بدون توجه به قیمت تمام شده تنها زمینه نابودی صنعت نیروگاه‌سازی کشور را مهیا نکرده و زمینه استفاده بی‌رویه انرژی را نیز فراهم می‌کند.
*هزینه ساخت سالانه 820 مگاوات نیروگاه در جیب پرمصرف‌های ثروتمند
بر همین اساس، با توجه به اینکه دولت برای هر کیلووات ساعت انرژی برق یارانه می‌پردازند لذا استفاده بیشتر از انرژی به معنای دریافت یارانه بیشتر است. همین مسئله زمینه مصرف بی‌رویه به خصوص دهک‌های پردرآمد کشور را مهیا کرده و زمینه توزیع ناعادلانه یارانه پرداختی دولت را نیز فراهم می‌کند.
به عنوان مثال، 800 هزار مشترک خانگی صنعت برق با مصرف حداقل 2 برابر الگوی منطقه که عمدتا جزء ثروتمندان جامعه به حساب می‌آیند، سالانه بیش از 13 میلیارد کیلووات ساعت برق مصرف می‌کنند. مصرف این مقدار برق توسط اقلیت پرمصرف و ثروتمند جامعه با در نظر گرفتن تعرفه‌های جدید و افزایش پله پرمصرفی به قیمت میانگین خرید تضمینی برق تجدیدپذیر، زمینه پرداخت سالانه 13.8 هزار میلیارد تومان یارانه از جیب همه مردم به آن‌ها را مهیا می‌کند.
به منظور درک بهتر از عدد یارانه دریافتی توسط پرمصرف‌ها، بهتر است بدانیم ساخت هر مگاوات نیروگاه حرارتی در کشور نیاز به 0.5 میلیون دلار سرمایه‌گذاری دارد. با در نظر گرفتن نرخ 25 هزار تومان برای هر دلار، یارانه 13.8 هزار میلیارد تومانی دولت به تنها 800 هزار مشترک پر مصرف می‌تواند، زمینه ساخت سالانه 1100 مگاوات نیروگاه حرارتی در کشور را فراهم کند.
*2.5 هزار میلیارد از یارانه دریافتی پرمصرف‌ها کم شد
انتخاب نظام یارانه‌ای در حوزه انرژی کشور، تاکنون خسارات بسیار زیادی را به ساختار اقتصادی ایران وارد آورده و تداوم این روند می‌تواند زمینه تخریب بیشتر را فراهم نماید.
بر همین اساس استفاده از شیوه‌های به روز تعرفه‌گذاری انرژی برق نظیر استفاده از نظام تعرفه‌گذاری پلکانی موثر می‌تواند، منجر به بهبود شرایط شود.
البته صنعت برق پیرو مصوبه مجلس شورای اسلامی در قالب قانون بودجه در گام اول، هزینه برق مازاد 2 برابر الگوی مصرف هر منطقه را از 300 تومان به 800 تومان یعنی معادل میانگین نرخ خرید تضمینی برق تجدیدپذیر خورشیدی و بادی رساند.
در همین راستا، مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق با اشاره به اقدام موثر توانیر گفت:«مبلغ مازاد برق برای مشترکینی که ۲ برابر الگوی منطقه، مصرف داشتند، برابر متوسط خرید تضمینی برق از نیروگاه تجدیدپذیر محاسبه می‌شود یعنی به ازای هر ۱ کیلووات ساعت ۸۰۰ تومان محاسبه می‌شود. »
اقدام توانیر در افزایش تعرفه پله پر مصرف زمینه کاهش 2.5 هزار میلیارد تومانی یارانه پرداختی به پرمصرف‌های ثروتمند در کشور را فراهم نمود و طبیعی است، تداوم واقعی کردن هزینه برق به خصوص برای پله‌های پر مصرف علاوه بر افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در صنعت برق، می‌تواند گامی بسیار مثبت در اصلاح واقعی الگوی مصرف تلقی شود.
انتهای پیام/
