چه زمان واکسن کرونا به ایران خواهد رسید؟

بالاخره واریز وجه برای خرید واکسن کرونا برای کشورمان ممکن شد؛ این خبری است که بامداد پریروز (پنجشنبه، ۵ دی ماه) رئیس کل بانک مرکزی کشورمان مخابره کرد؛ اما چه زمان واکسن‌های خریداری شده به ایران می‌رسد؟

به گزارش «تابناک»؛ این یکی از مهم‌ترین پرسش هایی است که این روز‌ها ذهن بسیاری از ایرانیان را به خود مشغول کرده است. موعد رسیدن نوشدارویی که قرار است از ابتلای سهراب‌ها به بیماری‌ سخت و مرگبار جلوگیری و آینده مان را تا حد زیادی مثل گذشته کند.؛ بدون ماسک، رعایت دقیق و مو به موی پروتکل‌ها و نگرانی‌های هر روزه و مدام.

البته رهایی از پروتکل‌ها هنوز آرزویی دور از دسترس است، حتی با وجود آنکه واکسن‌های مختلفی ساخته و واکسیناسیون در ابعاد وسیع در برخی کشور‌ها آغاز شده است، چون ریشه کنی این ویروس به شدت دشوار است، به ویژه وقتی به یاد آوریم که جهش‌های اخیرش، نسخه خطرناک‌تر و مسری تری از کرونا در برخی مناطق جهان پراکنده کرده است.

این اتفاق می‌تواند حکم پاشنه آشیل واکسیناسیون کرونا را داشته باشد و حتی در نگاه بدبینانه و در صورت شکل گیری جهش‌های خطرناک تر، به کل واکسن را بی اثر کرده و از آن پروژه‌ای شکست خورده بسازد. آینده‌ای که باید امیدوار باشیم رقم نخورد، ولی همین که احتمال وقوعش می‌رود، یعنی پابربرجا ماندن ضرورت رعایت پروتکل‌های مراقبتی کرونا برای مدتی طولانی تر.

اما صرف نظر از آینده غایی و احتمالاتی که ممکن است بروز و نمود بیابد، اکنون سوال مهم برای ایرانیان، موعد دستیابی به واکسن کروناست؛ سوالی که برای پاسخ به آن ناگزیر از بررسی اظهارات مسئولان کشورمان در خصوص روند تامین واکسن کرونا هستیم و در این مسیر به سخنان وزیر بهداشت می‌رسیم که تاکید کرده بود ایران از سه مسیر به دنبال دسترسی به واکسن است.

آن گونه که نمکی گفته، یکی از این راه ها، ساخت واکسن در کشورمان است که بر اساس گزارش ها، قرار است همین روز‌ها فاز آزمایش انسانی آن در کشورمان کلید بخورد. آزمایش بالینی یکی از چند واکسنی که در کشورمان در دست تهیه قرار دارد و تنها واکسنی است که تاییدیه سازمان بهداشت جهانی برای ورود به مرحله آزمایش بالینی را دریافت کرده است.

 

فارغ از هر گونه گمانه زنی درباره فرجام این واکسن وطنی، نکته جالب توجه در خصوص این راهکار برای دستیابی کشورمان به واکسن، مدت زمانی است که انجام فاز تست بالینی آن نیاز دارد که دست کم سه ماه خواهد بود و بعد از آن، می‌بایست فاز نهایی دیگری را پشت سر بگذارد که در صورت عبور موفق از آن، مجوز استفاده با رعایت نکاتی ویژه را به دست خواهد آورد.

بر این اساس، به نظر می‌رسد که دستیابی کشورمان به واکسن با تکیه بر توان داخلی، دست کم تا اواخر بهار سال ۱۴۰۰ و حتی دیرتر ممکن نشود. اما این تنها راهکار کشورمان برای دستیابی به واکسن نیست، بلکه جدی‌ترین گزینه مان برای این مهم، خرید واکسن به واسطه کوآکس است؛ کنسرسیومی که سازمان بهداشت جهانی متولی شکل گیری اش شده و کشورمان یکی از اعضای آن است.

این همان پروژه‌ای است که انتقال پول برای خرید واکسن به واسطه آن تا ۴۸ ساعت پیش مقدور نشده بود و همتی، رئیس بانک مرکزی کشورمان، عاملش را تحریم‌ها خوانده بود. موانعی که حالا برداشته شده و پول خرید واکسن از طریق کوآکس واریز شده است؛ از طریق کنسرسیومی که قرار نیست واکسن بسازد، بلکه قصد دارد واکسن‌های معتبر خریداری کرده و در اختیار کشور‌های کم بضاعت بگذارد.

نکته کلیدی درباره کوآکس، حجم واکسنی است که قرار است در اختیار کشور‌ها قرار دهد. میزانی که قرار است برای استفاده گروه‌های حساس در کشور‌های عضو کوآکس کافی باشد و بنابراین، سهم کشورمان چیزی حدود ۸ میلیون واکسن خواهد بود که ظاهرا وزارت بهداشت اولویت‌ها برای دریافتش را از هم اکنون تعیین کرده است. اولویت بندی‌ که احتمالا کادر درمان و بیماران خاص در صدرش قرار دارند.

سوای این نکته، اگر بدانیم کوآکس برای خرید واکسن، مسیری مشخص تعیین کرده که به کارخانه gsk می‌رسد ـ که شرکایی از چند کشور جهان برگزیده و اسپانسر‌هایی برای پیشرفت امور انتخاب کرده ـ همه چیز پیرامون این پروژه شفاف می‌شود؛ آنقدر شفاف که سازمان بهداشت جهانی تاکید کرده واکسن‌های خریداری شده در قالب کوآکس در سه ماه ابتدایی سال میلادی آتی یعنی ۲۰۲۱ توزیع خواهد شد.

بنابراین و با فرض این که تاخیر کشورمان در واریز وجه خرید این واکسن در اولویت واگذاری واکسن بی تاثیر باشد و هیچ مشکل دیگری بروز نکند، احتمالا تا پایان سال جاری خورشیدی و نهایتا تا فروردین ماه ۱۴۰۰ محموله‌ای از واکسن به کشورمان واصل خواهد شد و گروه‌های حساس با آن واکسینه خواهند شد؛ گروه‌هایی که کسر کوچکی از جمعیت کشورمان هستند.

اما تکلیف دیگران چیست؟ این سوالی است که باید در سومین راهکار کشورمان برای تهیه واکسن ـ که وزیر بهداشت و برخی دیگر از مقامات بر آن تاکید کرده اند ـ جست و جو شود؛ اینکه از بهترین منابع تولید کننده واکسن در جهان، واکسن خریداری خواهیم کرد. پاسخی به غایت کلی و مبهم که موجب شده برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی آن را به دورخیز کشورمان برای خرید واکسن‌های چینی تعبیر کنند، نه خرید امثال واکسن فایزر یا مدرنا؛ برنامه ای که لازم است در خصوص آن توضیحاتی به مردم ارائه شود اما ترجیح مسئولان کشورمان «سکوت» است!