دکتر رضا جعفری در گفت وگو با ایسنا، خودکشی را به معنی خاتمه دادن عمدی به زندگی فردی دانست و اظهار کرد: خودکشی مشروط به این است که خود فرد بخواهد به زندگی اش پایان دهد و به دست خود فرد انجام شود.
وی با اشاره به تفاوت های خودکشی با قتل و تصادف، افزود: آمارهای مربوط به خودکشی به دلیل مشخص نبودن انگیزه و قصد واقعی افراد، یا به دلیل عدم گزارش از سوی خانواده و یا به دلیل پرهیز از برچسب خوردن در عرصه جهانی معمولا دقیق و روشن نیست.
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی گیلان، خودکشی را یک آسیب جهانی دانست که هیچ کشوری با هر درجه از توسعه از آثار و پیامدهای زیانبار آن مصون نیست و عنوان کرد: خودکشی در کشورهای در حال توسعه بیشتر مشاهده می شود و براساس آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی، ۷۷ درصد خودکشی ها در کشورهای در حال توسعه به وقوع پیوسته است.
جعفری، با بیان اینکه خودکشی به چهار طیف «افکار خودکشی»، «تهدید به خودکشی»، «اقدام به خودکشی» و «خودکشی کامل(منجر به مرگ)» تقسیم می شود، گفت: افکار خودکشی یعنی فرد دچار نشانگان افسردگی است. در این حالت شاهد دگردیسی و تغییرات عمیق در تاریخچه زندگی فرد هستیم و یک گسست با گذشته فرد ایجاد می شود و عکس ها و دفتر خاطرات و... را معدوم می کند؛ همچنین با کاهش سطح تعاملات اجتماعی و انزواگزینی و عزلت نشینی فرد مواجه هستیم.
وی کاهش فعالیت های اجتماعی را از دیگر نشانگان افسردگی دانست و بیان کرد: درصد بالایی از افرادی که اقدام به خودکشی می کنند دارای نشانگان افسردگی هستند و لذا مهم است که اقدام به موقع جهت شناسایی و غربالگری افراد دارای افکار خودکشی و سایر اختلالات مانند افسردگی انجام دهیم و با این اقدام مانع از اقدام به خودکشی در آنان شویم.
معاون امور اجتماعی بهزیستی گیلان، تهدید به خودکشی را مرحله بعد از افکار خودکشی دانست و اضافه کرد: اگر بتوانیم در مرحله افکار خودکشی مداخلات تخصصی و خدمات مشاوره ای درستی ارائه دهیم، تهدید به خودکشی اتفاق نمی افتد؛ البته افراد در مرحله تهدید به خودکشی شاید قصد خودکشی نداشته باشند و می خواهند امتیازات و امکاناتی را بگیرند و لذا باید خدمات مشاوره ای علمی و تخصصی همراه با همدلی باشد و فقط به پند و نصیحت اکتفا نکنیم.
سبک های فرزندپروری بسیار مهم است
وی با بیان اینکه همه اقدام به خودکشی ها منجر به مرگ نیست، ادامه داد: براساس نرم جهانی، اقدام کنندگان به خودکشی بیشتر زنان و جوانان از طبقات پایین اقتصادی و اجتماعی هستند، اما خودکشی کامل معمولا در مردان میانسال از طبقات بالای اقتصادی و اجتماعی رخ می دهد.
جعفری، خودکشی را چهارمین عامل مرگ و میر در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال دانست و اظهار کرد: خودکشی یک رفتار فردی است که ریشه های اجتماعی دارد و لذا باید خودکشی را یک واقعیت اجتماعی ببینیم و علل آن را در سایر مولفه های اجتماعی جست وجو کنیم.
معاون امور اجتماعی بهزیستی گیلان، بخش قابل توجهی از افراد با افکار خودکشی را دارای اختلالات روانی به ویژه افسردگی خفیف، متوسط و شدید دانست و متذکر شد: مسئولیت خانوادگی و اجتماعی ما حکم می کند که از کنار افراد دارای افکار خودکشی یا تهدیدکنندگان خودکشی به راحتی رد نشویم و از خدمات نهادهای تخصصی جهت حل مشکل آنان استفاده کنیم.
وی سوء مصرف مواد مخدر را یکی از عوامل موثر در ایجاد اختلالات روانی و ناسازگاری و اخذ تصمیمات غیر منطقی دانست و اضافه کرد: آمارهای نشان می دهد گرایش به خودکشی در افرادی که سابقه خشونت خانگی مانند کودک آزادی دارند بیشتر است؛ همین طور زنانی که از انواع خشونت ها مانند آزار جسمی و روانی و... رنج می برند، بیشتر در معرض خطر خودکشی هستند.
جعفری، ناامیدی نسبت به آینده را از دیگر عوامل خودکشی دانست و امیدبخشی و ایجاد روحیه نشاط و شادابی را از عوامل محافظت کننده قوی در کنترل و کاهش این آسیب دانست.
وی با اشاره به اثرگذاری شش درصدی سابقه اقدام به خودکشی در خانواده و دوستان در خودکشی افراد، خاطرنشان کرد: خانواده ای که از ثبات و آرامش کافی برخوردار نیست و درگیر تنش و تعارض بین اعضای خانواده است، نمی تواند کارکردهای خودش را ایفا کند و لذا افراد در معرض خطر بیشتری در برابر خودکشی قرار می گیرند.
معاون امور اجتماعی بهزیستی گیلان، سبک های فرزندپروری را بسیار مهم دانست و گفت: برخی از خانواده ها به دلیل فرهنگ تک فرزندی، سیاست نازپروری و مهیا کردن همه امکانات و شرایط را برای فرزند دنبال می کنند؛ این در حالی است که با ورود فرزند به عرصه واقعی زندگی اجتماعی و مواجهه با ناکامی ها، از تاب آوری کمتری نسبت به سایر افراد برخوردار خواهد شد که میزان و شدت آسیب پذیری را در او افزایش خواهد داد.
جعفری، با اشاره به اهمیت دسترسی به خدمات بهداشتی و مراقبتی در جامعه، عنوان کرد: متاسفانه گاها امکانات و خدمات مشاوره ای وجود دارد، اما فرد احساس می کند در صوت برخورداری از این امکانات، با برچسب منفی جامعه و اطرافیان مواجهه خواهد شد که این عامل، بهره مندی عملی از این خدمات را کاهش خواهد داد.
باورهای مذهبی و اعتقادات دینی در مقابل خودکشی
وی یکی دیگر از عوامل خودکشی را شرایط در حال گذار جامعه دانست که بروز عملی آن را در سبک های زندگی متنوع و گاها متعارض در سطح جامعه می بینیم و ادامه داد: این عامل سبب آشفتگی روانی و اجتماعی در بین افراد می گردد و لذا در چنین شرایطی، آموزش مهارت های اجتماعی متناسب با نیازهای نوجوانان و جوانان برای افزایش قدرت سازگاری، تاب آوری و مدیریت خشم و پرخاشگری بسیار مهم خواهد بود.
معاون امور اجتماعی بهزیستی گیلان، یکی دیگر از عوامل محافظت کننده در مقابل خودکشی را باورهای مذهبی و اعتقادات دینی دانست و گفت: در اسلام خودکشی جزو گناهان کبیره و در حکم قتل نفس محسوب می شود؛ به همین دلیل آمارها نشان می دهد که در افراد باورمند با کمترین آمار خودکشی مواجه هستیم.
وی همچنین به نقش تقویت ارتباطات خانوادگی و اجتماعی اشاره و اظهار کرد: در جوامع سنتی شبکه ها و نهادهای غیر رسمی همچون روابط خانوادگی و فامیلی و همسایگی یکی از مهمترین منابع حمایت اجتماعی از افراد در معرض آسیب بوده است و تا حد توان جهت حل مشکل و بازگرداندن افراد به سامان اقدام می کردند، اما در جامعه امروز با ورود سبک های زندگی جدید از جمله آپارتمان نشینی، گسترش شهرنشینی و...، منجر به افزایش فردگرایی، گمنامی و... شده است که میزان مخاطره پذیری را در غیاب نهادهای رسمی افزایش می دهد لذا یکی از نیازهای امروز، تقویت مولفه های سرمایه اجتماعی در جامعه است.
جعفری، از شهروندان خواست در صورت مشاهده رفتارهای مشکوک یا موارد اقدام به خودکشی با استفاده از شماره ۱۲۳ با مراکز اورژانس اجتماعی تماس بگیرند و مسئولیت پذیری خود را نسبت به همنوعان و اعضای خانواده و فامیل و دوست و همکلاسی و... نشان دهند.
وی عنوان کرد: یکی از الزامات کاهش موارد اقدام به خودکشی، اتخاذ رویکرد تخصصی و بهره گیری از خدمات مشاوره ای است که در سطح جامعه وجود دارد، زیرا ورود نامناسب به این موضوع به ویژه از سوی خانواده ها می تواند وضعیت را بغرنج تر و پیچیده تر کند؛ مانند عادی انگاری تهدید به خودکشی، بی توجهی، نصحیت کردن و... لذا باید از مراکز خدمات مشاوره ای و کلینیک های روان پزشکی برای این افراد به صورت ویژه کمک بگیریم.
معاون امور اجتماعی بهزیستی گیلان، خط ۱۴۸۰ را مشاوره رایگان دانست و متذکر شد: در سال گذشته ۸۰۰ مورد مداخله از طریق مراکز اورژانس اجتماعی جهت پیشگیری از وقوع خودکشی کامل یا منجر به فوت داشتیم که ۹۸ درصد منجر به نجات افراد شد.
انتهای پیام
