به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، یکی از نیازهای اساسی اقشار مختلف جامعه نیاز به خوراک، پوشاک و سرپناهی جهت سکنی گزیدن و زیستن در آن است. در واقع، داشتن مسکنی متناسب با نیاز همواره یکی از دغدغه های جدی همه مردم جهان بوده است. به همین دلیل مسئله مسکن مناسب و تهیه سر پناه برای اقشار مختلف مردم، دغدغه همه حکومت‌ها و دولت‌های کارآمد به حساب می‌آید.
بر همین اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی و به استناد اصل‌های 3، 31 و 43 قانون اساسی، تامین مسکن متناسب با نیاز به عنوان یکی از حقوق اصلی مردم مورد تأکید قرار گرفته است. مطابق قانون اساسی، مسکن جزو نیازهای اساسی خانوار است و دولت موظف به پی‌ریزی اقتصادی صحیح و عادلانه برای تأمین آن متناسب با «توانمندی اقتصادی خانوارها» و همچنین «معماری متناسب با فرهنگ عمومی جامعه» تلقی می‌شود.
اهمیت موضوع مسکن به قدری است که اولین پیام اقتصادی_اجتماعی امام خمینی (ره) بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به این موضوع اختصاص یافته است و نشان می دهد از دیدگاه ایشان، تأمین مسکن محرومان اولویت اول برنامه های اقتصادی انقلاب اسلامی قرار دارد.
با توجه به اهمیت قابل توجه تامین سرپناه متناسب با نیاز مردم در انقلاب اسلامی و همچنین نظر به شرایط اسف‌بار بازار این کالای اساسی، توجه به ساماندهی بازار یکی از مهمترین وعده‌های ارائه شده در انتخابات 1400 بود.
بر همین اساس، رئیس جمهور منتخب، ساخت سالانه 1 میلیون واحد مسکونی را به عنوان راهبرد اساسی بازار مسکن ارائه داد. در همین راستا، پرداختن به یک سوال در زمینه راهبرد انتخابی آیت‌الله ابراهیم رئیسی در حوزه مسکن می‌تواند زمینه محک زدن راهبرد رئیس جمهور منتخب مردم را مشخص نماید.
در ادامه سلسله گزارش‌های پرونده یک میلیون مسکن، قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم، آیا ساخت یک میلیون مسکن در سال می‌تواند مقدمات ساماندهی بازار مسکن را رقم بزند؟
*عرضه و تقاضا 2 محور اساسی تعیین قیمت در بازار مسکن
به گزارش فارس، برای تحلیل نقش هر راهبرد در بازار مسکن، باید در گام ابتدایی مشخص شود، این راهبرد چه تاثیری بر عرضه و تقاضای واحد مسکونی به عنوان مهمترین ابزار تعیین قیمت و ساماندهی بازار مسکن می‌گذارد.
به استناد مندرجات ثبت شده در کتب اقتصاد، عرضه و تقاضا (Supply and demand) یک مدل اقتصادی است که اثر قیمت را بر روی مقدار در بازار رقابتی بررسی می‌کند. قیمت بر روی مقدار تقاضا از طرف مصرف‌کنندگان و مقدار تولید از طرف عرضه‌کنندگان اثر می‌گذارد. در نتیجه اقتصاد در اثر تلاقی این دو مقدار، در قیمت و مقدار معینی به تعادل می‌رسد. سایر عوامل مؤثر در تعادل اقتصادی نیز در این مدل باعث تغییر تقاضا و عرضه می‌شوند.
در همین راستا، نگاهی به میزان عرضه و تقاضا بازار مسکن کشور می‌تواند زمینه تسهیل در پاسخ به این پرسش که آیا ساخت 1 میلیون مسکن در سال می‌تواند زمینه ساماندهی بازار مسکن را مهیا کند؟ را فراهم آورد.
*تقاضای بازار مسکن کشور چه اندازه است؟
به استناد جزئیات مندرج در طرح جامع مسکن که در سال 1396 در وزارت راه و شهرسازی تهیه شده است، از سال 1396 تا سال 1405، با احتساب تزریق 1.4 میلیون واحد مسکونی به موجب قانون مالیات بر خانه‌های خالی، 10 میلیون و 500 هزار واحد مسکونی نیاز است(سالانه 1 میلیون و 50 هزار واحد) تا شاهد پاسخ به تقاضای مسکن کشور باشیم.
این تقاضا از 4 منبع نیاز جدید به سرپناه ناشی از ازدواج، خانوارهای فاقد مسکن، نوسازی بافت فرسوده و پاسخ به ذخیره طبیعی بازار مسکن محاسبه شده است.
با وجود نیاز سالانه 1 میلیون و 50 هزار واحدی در بازار مسکن بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته، بر اساس آمارها و برآوردها مرکز آمار طی دوره 4 سال گذشته از سال 1396 تا انتهای سال 1399 تنها 1 میلیون 433 هزار و 531 واحد مسکونی پروانه ساخت گرفته و فرآیند تکمیل خود را آغاز کرده‌اند. به عبارت دیگر در حالیکه در طول 4 سال گذشته ساخت 4 میلیون و 200 هزار مسکن باید در دستور کار قرار می‌گرفته است، تنها به 34 درصد تقاضا در طول سال‌های اخیر پاسخ داده شده است.
با توجه به میزان تقاضای برآورد شده در سال 1396 و در شرایطی که کلیه واحدهای ساخته شده را پاسخ به این تقاضا تلقی کنیم. از ابتدای سال 1400 تا انتهای سال 1405، تقاضای بازار مسکن 9 میلیون و 66 هزار واحد مسکونی برآورد می‌شود. به عبارت دیگر، در طول 5 سال پیش‌رو تقاضای بازار مسکن سالانه 1 میلیون و 813 هزار و 294 واحد مسکونی است.
*ساخت 1 میلیون مسکن، 55 درصد از تقاضای سالانه بازار را پوشش می‌دهد
عملکرد نامطلوب دولت دوازدهم در حوزه بازار مسکن سبب شد تا تقاضای سالانه نسبت به 4 سال گذشته به دلیل عرضه نامناسب مسکن با رشد 72 درصدی مواجه شود. در این بین هر عاملی که زمینه پاسخ به تقاضای بازار مسکن را فراهم کند، می‌تواند منتج به ساماندهی بازار مسکن شود. بر همین اساس، ساخت سالانه 1 میلیون مسکن تا 4 سال آینده می‌تواند مقدمات ساماندهی بازار مسکن را مهیا کند و اگر شرایط برای رونق ساخت و ساز بیش از 1 میلیون مسکن نیز فراهم شود، بهبود شرایط قیمت مسکن با سرعت بیشتری روند صعودی به خود خواهد گرفت.
در همین راستا، سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در اولین گفتگوی زنده با مردم ضمن اشاره به اینکه نیاز بازار مسکن در سال بیشتر از 1 میلیون واحد مسکونی است، گفت:« تعیین سقف ساخت 1 میلیون مسکن در سال متناسب کف توانمندی‌های بود و در این حوزه نیاز است ساخت بیش از 1 میلیون مسکن پیگیری شود.»
در شرایطی که عرضه مسکن با بر طرف کردن نقاط ضعف پروژه‌های تولید انبوه مسکن گذشته از جمله جلوگیری بلند مرتبه‌سازی و کوچک‌سازی در کنار استفاده از مالیات‌های تنظیمی به منظور ساماندهی تقاضای سرمایه‌ای مد نظر قرارگیرد، ساماندهی بازار مسکن دور از دسترس نخواهد بود.
انتهای پیام/
