مزایا و نقاط قوت صنایع غذایی در کشور ایران، امکانات بالقوه و ظرفیت های وسیع و قابل توسعه ای دارد. بر اساس اطلاعات موجود، تعداد واحد های صنایع غذایی اوایل انقلاب اسلامی در سطح کشور اندک بود وبخش بزرگی از نیازهای غذایی مردم از طریق واردات تامین و این امر موجب خروج ارز بسیاری از کشور می شد. پس از پایان جنگ، واحد های صنایع غذایی توسعه یافتند و بسیاری از آنها با توجه به مقتضیات زمان به بازسازی و نو سازی خطوط تولید پرداختند و تولیدات خود را افزایش دادند.
اما امروزه با گذشت ۴ دهه از انقلاب اسلامی بنا به دلایل متعدد از جمله تحریم ها و عدم مدیریت صحیح داخلی فعالان این حوزه از مشکلات ریز و درشتی رنج می برند. در همین ارتباط گفتگویی را با جمشید مغازه ای، دبیر انجمن شیرینی و شکلات ترتیب داده ایم که در ادامه مطالعه خواهید کرد.
مغازه ای در ابتدای این گفتگو اظهار داشت: در حال حاضر مهم ترین چالش و معضلی که فعالان صنایع غذایی کشور با آن دست و پنجه نرم می کنند مشکل تامین مواد اولیه است. نوسان شدید قیمت ها و نرخ ارز، عدم حمایت دولت از صنایع و دیگر موارد از دیگر دغدغه های مهم فعالان این حوزه است. بهترین راهکار برای حل بخش بزرگی از این چالش ها تک نرخی کردن ارز است. دولت باید ارز ۴۲۰۰ تومانی را به طور کامل حذف کند. همچنین دولت باید وضعیت مواد اولیه را مشخص کند. برخی از مواد مورد نیاز صنایع غذایی مانند آرد، روغن، شکر، شیرخشک و غیره که تولید داخل هستند نیز در انحصار دولت قرار دارد و ما هر روز شاهد تغییر قیمت در این محصولات هستیم.
وی افزود: نوسان قیمت در طولانی مدت موجب می شود که ما موفق نشویم به هیچ کدام از تعهدات مالی و صادراتی خود عمل کنیم. ضمن اینکه تولیدکننده امروزه با بحران های متعددی روبرو می شود. تولیدکنندگان در شرایط کنونی در ارتباط با مسئله گندم دچار بحران هستند. وزارت صمت از سمتی اعلام می کند که خود تولیدکننده باید گندم مورد نیازش را تهیه کند و از سمتی دیگر مجوز واردات گندم را صادر نمی کند.
دبیر انجمن شیرینی و شکلات ایران در ادامه به مشکل تامین شکر نیز اشاره کرد و گفت: متاسفانه قیمت شکر از سال گذشته تا کنون حدود ۱۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است. شکر، بخش اعظمی از مواد اولیه تولید شیرینی و شکلات را تشکیل می دهد. بنابراین ما باید برای تامین شکر هزینه هنگفتی انجام دهیم. از طرفی دولت به صورت ناخواسته یا خودخواسته قادر به تامین قسمت بزرگی از نیاز ما به شکر نیست و از همین رو ما ناچار هستیم تا شکر را با قیمت های گزاف از بازار آزاد تهیه کنیم.
مغازه ای همچنین به مشکلات تامین گندم و آرد نیز اشاره کرد و گفت: شیرینی و شکلات در دسته بندی کالاهای لوکس قرار گرفته اند و به همین دلیل آرد و گندم یارانه ای به تولیدکنندگان این محصولات تعلق نمی گیرد. متاسفانه میزان مجاز خرید در مجوزهایی که برای خرید گندم و آرد صادر می شود نیز پاسخگوی نیاز ما نیست و ما به ناچار مجبور هستیم که بخش اعظمی از آرد مورد نیاز خود را نیز با قیمت های گزاف از بازار سیاه تهیه کنیم.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود به افزایش شدید قیمت شیرخشک نیز اشاره کرد و گفت: قیمت این محصول پرمصرف نیز از ۲۵ هزار تومان به بالای ۷۵ هزار تومان رسیده است. قیمت روغن نیز با جهشی عجیب از ۶ هزار تومان به ۱۶ هزار تومان رسیده است. این افزایش بی حساب و کتاب قیمت ها ضربه شدیدی به تولید صنایع غذایی مخصوصا شیرینی و شکلات وارد کرده و تاثیر مستقیمی در قیمت تمام شده محصولات دارد. همین امر موجب شده تا ما نه تنها در تعهدات داخلی بلکه در تعهدات تجاری و صادراتی خود نیز با مشکل روبرو شویم.
وی در ادامه افزود: شیوع ویروس کرونا و مواردی که ذکر شد دست به دست یکدیگر دادند تا در مجموع حدود ۴۰ درصد از میزان تولید و بازار خود را از دست بدهیم. امروزه مردم به دلایل شرایط معیشتی بیشتر به دنبال کالاهای اساسی و لازم خود مانند گوشت و مرغ هستند تا شکلات. به عبارتی می توان گفت شکلات و شیرینی به اولویت چهارم یا پنجم مردم تبدیل شده است. بنابراین بازار تولیدکنندگان این صنف بیش از ۴۰ درصد کوچک تر شده است.
دبیر انجمن شیرینی و شکلات ایران در بخش پایانی صحبت های خود به صاحبان سرمایه توصیه کرد در شرایط کنونی از سرمایه گذاری در صنعت شکلات و شیرینی خودداری کنند.
مغازه ای در این خصوص گفت: علی رغم از دست رفتن ۴۰ درصدی بازار هدف صنعت شکلات و شیرینی فعالان این صنعت با پدیده قاچاق نیز روبرو هستند. از طرفی تولید اسمی ما نیز به شدت کاهش پیدا کرده و به همین دلیل فروش و توزیع ما نیز به شدت با افت روبرو شده است. بنابراین با توجه به شرایط موجود سرمایه گذاری در این صنعت را به هیچ عنوان توصیه نمی کنیم.
