به گزارش ایرنا، نزدیک به ۸۰ سال پیش با جاری شدن سیل در زمین‌های کشاورزی کاشان، تمدنی به قدمت نزدیک به هشت هزار سال با ابزارآلات و سفالینه‌هایی متفاوت از ابزارهای کنونی مشاهده شد که حیرت و حس کنجکاوی همگان را برانگیخت.
محوطه باستانی سیلک یکی از ارزشمندترین محوطه‌های باستانی ایران و جهان است که نزدیک به هشت هزار سال پیش (از دوران روستانشینی تا دوران ماد)، شواهد و مدارک تحولات زندگی بشر را در خود نگاه داشته است.
این محوطه شامل تپه شمالی (سیلک کوچک)، به مساحت نزدیک پنج هکتار، تپه جنوبی (سیلک بزرگ)، به مساحت نزدیک هشت هکتار و ۲ گورستان به نام‌های گورستان الف و گورستان ب است.
این تپه‌ها به ترتیب از قدیم به جدید آثار دوران مختلف تمدن بشری شامل عصر نوسنگی، عصر مس و سنگ، دوران شهرنشینی، عصر مفرغ و آهن و دوره ماد را به نمایش می‌گذارند.
مهمترین آثار تمدنی شناخته شده در سیلک شامل نخستین روستاها و خانه‌های ساخته شده به دست بشر، نخستین جانوران و گیاهان اهلی، نخستین کوره‌های پخت سفال و ذوب فلز و نخستین آثار خط و نوشتار است.
این محوطه در سال‌های ۱۳۱۲، ۱۳۱۳ و ۱۳۱۶ خورشیدی برای نخستین بار از سوی هیات باستان‌شناسی فرانسوی به سرپرستی رومن گیرشمن مورد کاوش قرار گرفت.
سیلک همچنین در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۵ خورشیدی، از سوی هیات باستان‌شناسی ایرانی به سرپرستی صادق (شاپور) ملک شهمیرزادی مورد کاوش و بازنگری قرار گرفت و نتایج این پژوهش‌ها در چندین جلد کتاب به چاپ رسید و در دسترس همگان قرار گرفت.
این اثر ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ خورشیدی به شماره ۳۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و اکنون در فهرست اثرهای نامزد ثبت در میراث جهانی قرار دارد.
از شهرستان کاشان مجموع باغ فین در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است؛ مجموعه‌ای که تا پیش از شیوع کرونا پربازدیدترین اثر تاریخی کشور محسوب می‌شد.
هشتم تیر ۱۳۹۰ باغ فین کاشان بهترین نمونه خلق فناوری با طراحی بی‌نظیر و هندسی از کاملترین باغ‌های ایرانی با کسب پنج معیار از ۶ معیار فرهنگی کمیته میراث جهانی به همراه هشت باغ ایرانی دیگر در سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) به ثبت جهانی رسید.
هفت اثر از آثار تاریخی اصفهان به نام‌های میدان نقش جهان، کاخ چهلستون، باغ فین کاشان و مسجد جامع و سه قنات به نام‌های وزوان، مزدآباد و مون به ثبت جهانی رسیده و کانون توجه گردشگران داخلی و خارجی است.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی سیلک روز چهارشنبه همزمان با نودمین سالروز ثبت ملی این اثر تاریخی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) توضیحاتی درباره جدیدترین تلاش‌ها برای ثبت جهانی سیلک ارایه کرده است.
متخصصان داخلی و خارجی در حال تهیه مستندات سیلک
جواد حسین‌زاده با اشاره به تلاش متخصصان ایرانی در جمع‌آوری مستندات و تکمیل پرونده سیلک با همکاری برخی نهادهای مرتبط در زیرمجموعه یونسکو افزود: به طورحتم سیلک چهار تا پنج معیار از هشت معیار فرهنگی لازم برای ثبت جهان را دارد و بر این پایه، تشکیل پرونده، تهیه و جمع‌آوری مستندات ثبت جهانی اثر تاریخی سیلک از سوی متخصصان داخلی و خارجی در حال انجام است.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی سیلک کاشان اظهار داشت: امسال با برداشتن گام‌های نخست ثبت جهانی این اثر، تشکیل پرونده و پس از آن تعامل با شماری از متخصصان داخلی و خارجی برای جمع‌آوری مستندات و گردهم آوردن یک گروه متخصص برای تکمیل پرونده در دست اقدام است.
وی خاطر نشان کرد: تمدنی که میراث فرهنگی یک منطقه است و وجود برخی از کهن‌ترین و مهمترین دستاوردهای بشری با سبک خاصی از زندگی در یک جغرافیای جهان، از جمله معیارهای سیلک برای نامزد شدن در فهرست دایمی یونسکو محسوب می‌شود اما وجود ساخت و سازهای غیر مجاز، معضل اصلی و به طور حتم به‌عنوان یک مشکل و مساله برای ثبت جهانی سیلک است.
حسین‌طاده ساداتی با تاکید بر اینکه در ۲ دهه کنونی به ویژه در محدوده عرصه سیلک ساخت‌وسازهای کامل غیرقانونی و حتی غیرمفید و ضروری از جمله ویلاها، باغ‌ها و رستوران‌ها انجام شده است، ادامه داد: البته در ۲ سال اخیر با همکاری شهرداری، فرمانداری بویژه، قوه قضاییه و دادستانی شهرستان کاشان از این وضعیت جلوگیری شد و شاید در ۱۵ سال اخیر کمترین تهدید از نوع ساخت و ساز به سیلک ایجاد شده است.
وقوع کمترین ساخت و سازها در یکسال کنونی
مدیر پایگاه میراث فرهنگی سیلک با تاکید بر وقوع کمترین ساخت و سازها در عرصه ۴۰ هکتاری سیلک در یکسال اخیر اضافه کرد: حتی احتمال رسیدن ساخت و سازها به صفر در عرصه سیلک وجود دارد که این مهم بدون کمک قوه قضاییه، اجرای احکام شهرداری، شهرداری کاشان و فرمانداری امکان‌پذیر نبود؛ با این وجود همچنان در حریم سیلک مشکل وجود دارد که پایگاه در تلاش برای رفع آن است.
وی، ادامه خرید زمین‌های محدوده عرصه و ضرورت خریداری زمین برای ۱۰ هکتار از زمین‌های عرصه را نیز از برنامه‌های سال آینده دانست و تصریح کرد: ۳۰ هکتار از عرصه ۴۰ هکتاری سیلک متعلق به دولت است و ۱۰ هکتار دیگر باید خریداری شود که وزارت راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی از سوی هیات دولت در سال ۱۳۸۸ به تامین منابع مِلکی مکلف شدند.
به گفته وی، امید می‌رود با تدبیر وزیر جهاد کشاورزی و رایزنی‌های وی، آرزوی ۹۰ ساله برای کاشانی‌ها محقق شود و برای همیشه سیلک از وجود ساخت و سازها نجات یابد.
خریداری ۵۰ میلیارد تومان زمین و مِلک در عرصه و حریم
حسین‌زاده ساداتی با یادآوری نزدیک به ۵۰ میلیارد تومان به قیمت امروز از منابعی که دولت به صورت زمین و مِلک در شهرک فتح‌المبین در اختیار پایگاه میراث فرهنگی سیلک قرار داده بود، خاطر نشان کرد: زمین‌های سنددار در عرصه و حریم یک از مردم خریداری شد و بعضی از این زمین‌هایی نیز که در گذشته توسط شهرداری خریداری شده بود سهم شهرداری پرداخت و زمین‌ها تحویل گرفته شد.
وی با تاکید بر اینکه امسال نیز روند خریداری زمین‌ها ادامه دارد افزود: چهار مِلک موجود در عرصه سیلک و در کنار دسترسی جدید آن کارشناسی و قیمت آن نیز مشخص شده و پایگاه در حال توافق با مالکان آن است.
فراهم کردن دسترسی به سیلک از محور اصلی گردشگری تا سال آینده
مدیر پایگاه میراث فرهنگی سیلک، ایجاد و فراهم کردن یک مسیر دسترسی و ورودی جدید برای سیلک از محور اصلی امیرکبیر را یکی از برنامه‌های اجرایی خیلی بزرگ در سال جاری برای سیلک که در حال رسیدن به نتیجه نهایی است تاکید و عنوان کرد: به طور تقریبی این محور از دهه ۵۰ تا کنون که توسعه کاشان بویژه بعد از انقلاب شروع شد با ساخت و سازهای انجام شده در محور فین سیلک را از چشم شهروندان پنهان کرده بود.
به گفته وی، اکنون سیلک با خرید یک ملک یک‌هزار و ۵۰۰ متر مربعی و تخریب بنای موجود با چندین باب مغازه و خانه ۵۰ ساله از محور امیرکبیر به‌طور کامل مشخص قابل دید است و مردم می‌توانند هنگام تردد از محور امیرکبیر به فین به‌راحتی سیلک را ببینند.
وی خاطر نشان کرد: آماده سازی این مسیر دسترسی تا یکسال آینده انجام خواهد شد تا گردشگران بتوانند از اصلی‌ترین مسیر و محور گردشگری کاشان رفت و آمد کنند.
شهرستان کاشان با برخورداری از یک هزار و ۷۰۰ اثر دارای ارزش تاریخی، طبیعی و معنوی شامل ۳۲۵ اثر ثبت ملی و یک اثر ثبت جهانی، در فاصله نزدیک به ۲۰۰ کیلومتری شمال اصفهان واقع است.
