به گزارش خبرنگار مهر، حسن تقی‌زاده انصاری، رئیس جامعه گردشگری الکترونیکی ایران در یادداشتی که آن را در اختیار خبرگزاری مهر قرار داد نوشت: بیماری عالم‌گیر کووید ۱۹ علاوه بر اینکه بر سبک زندگی انسان‌ها تأثیر گذاشت، تغییر را به یکی از ویژگی‌های اصلی کسب‌وکارهای مختلف به ویژه صنعت گردشگری تبدیل کرد. البته تغییر از مدت‌ها پیش و با ظهور فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی آغاز شده بود، اما وضعیت بحرانی کرونا ویروس به آن شتاب بیشتری بخشید.
اکنون تغییرات و اصلاحات عمده در چشم‌اندازها، راهبردها، اولویت‌ها و فعالیت‌ها اجتناب‌ناپذیر است. الگوهای سنتی بیش از پیش با الگوهای مدرن جایگزین می‌شوند، رویکردها و راهکارها در حال دگرگونی است، جنس چالش‌ها تغییر یافته، و به طور کلی می‌توان گفت با تغییر پارادایم روبرو هستیم.
در عصر حاضر که عصر اقتصاد نوآوری است، چابک‌سازی سازمان، ارتقا بهره‌وری، و بکارگیری فناوری‌های نوین جزو شروط اساسی برای ادامه حیات کسب‌وکارها، به ویژه کسب‌وکارهای گردشگری است. امروز در دنیا شاهد تحولی عمیق در عرصه فناوری هستیم که از آن به‌عنوان «انقلاب صنعتی چهارم» یاد می‌شود و به گفته «سوندار پیچای»، مدیرعامل گوگل، تأثیرات هوش مصنوعی مهمتر و عمیق‌تر از آتش و برق است.
اگر نخستین انقلاب صنعتی را در اواسط سده هجدهم تا نوزدهم در نظر بگیریم، که جوامع کشاورزی و روستایی با بهره‌گیری از نیروی آب و بخار تبدیل به جوامع صنعتی و شهری شدند، دومین انقلاب صنعتی از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم رخ داد که صنایع نفت، فولاد، و برق موجب پدیدار شدن فرایند تولید انبوه شد و تلفن، چراغ برق، ضبط صوت و موتور احتراق اختراع شد.
سومین انقلاب صنعتی اما، که از اواسط تا اواخر قرن بیستم رخ داد، انقلاب دیجیتال نام گرفت که در آن فناوری‌های الکتریکی و مکانیکی آنالوگ به فناوری‌های دیجیتال تبدیل شد که طی آن شاهد ظهور و فراگیری رایانه شخصی، اینترنت و فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات بودیم.
اکنون اما به عصر چهارمین انقلاب صنعتی رسیده‌ایم؛ عصری با سیستم‌های فیزیکی _ مجازی (Cyber-Physical Systems) و فناوری‌های نوینی در حوزه‌های رباتیک، هوش مصنوعی (AI)، بلاک‌چین، نانوتکنولوژی، اینترنت اشیا (IoT)، و غیره همراه است. این انقلاب روش‌های تولید محصول و مدیریت کسب‌وکارها را در هر صنعتی متحول خواهد کرد و صنعت گردشگری نیز از این قاعده مستثنی نیست.
یکی از مهمترین فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم، فناوری «هوش مصنوعی» است. هوش مصنوعی یا AI با ایجاد تحولی عمیق در عرصه‌ی فناوری، به تحلیل داده‌ها، انجام فعالیت‌های خلاقانه و پیچیده، تصمیم‌گیری‌های استراتژیک، و مدل‌سازی و شبیه‌سازی کمک شایانی کرده و با ارتقا بهره‌وری و بهینه‌سازی خدمات، ارزش‌افزوده و مزیت رقابتی بسیار ارزشمندی را برای کسب‌وکارها فراهم می‌سازد.
با استفاده از هوش مصنوعی می‌توان کارهایی را که انجام آنها به طور معمول، نیازمند زمان طولانی و تفکر و بکارگیری هوش و قدرت تصمیم‌گیری انسانی است را به ماشین‌ها و ربات‌ها محول کرده و ضمن صرفه‌جویی در وقت، منابع و افزایش بهره‌وری، احتمال بروز خطا را کاهش داد.
یکی از رایج‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در صنعت گردشگری، تحلیل رفتار و نیاز گردشگران، ارائه خدمات متنوع امور مشتریان بصورت آنلاین و طراحی «چت‌بات» در هتل‌ها، آژانس‌های مسافرتی، موزه‌ها و اماکن تاریخی، مراکز تفریحی و غیره است؛ به گونه‌ای که در کمترین زمان بدون دخالت انسان می‌توان به کلیه سوالات و درخواست‌های مشتریان پاسخ داده و آنها را راهنمایی کرد و برای خدمات آینده درخواستی گردشگران و افزایش میزان رضایتمندی آنان کاربرد دارد.
از دیگر کاربردهای هوش مصنوعی، شناخت نیاز، سلیقه، و انتظارات مخاطبان است. این اتفاق به کمک هوش مصنوعی و با مشاهده و تحلیل تعاملات، جستجوها، و دیگر فعالیت‌های کاربر در صفحات وب‌سایت، پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی صورت می‌پذیرد.
به عنوان مثال، امروزه وب‌سایت‌های گردشگری قادرند بر اساس جستجو، نحوه تعامل، ورود اطلاعات، محتوای دریافتی، و دیگر اطلاعاتی که بین مخاطب و وب‌سایت رد و بدل می‌شود به نیازها، انتظارات و علاقمندی‌های مخاطب پی برده و بر اساس آن، انواع محصولات و خدمات جذاب را ویژه‌ی کاربر شخصی‌سازی و طراحی کرده و با قیمت‌دهی منعطف به وی ارائه و یا برای تغییر تمایلات در فصل‌های مختلف پیش‌بینی خدمات مورد نیاز را فراهم کنند.
همچنین بسیاری از کسب‌وکارهای گردشگری با استفاده از هوش مصنوعی، انواع داده‌های مالی و تجاری خود را پردازش و ارزیابی کرده و بر اساس نتایج آن، اقدام به بخش‌بندی مشتریان، قیمت‌گذاری انعطاف‌پذیر، تدوین استراتژی کسب‌وکار و افزایش درآمد و راندمان کاری می‌کنند.
بی‌تردید اهمیت و جایگاه فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم روز به روز فزونی می‌گیرد. هم اکنون هوش مصنوعی دست کم بازار ۷۰ میلیارد دلاری در اختیار دارد و از آن به عنوان «آینده همه چیز» تعبیر می‌شود. در گردشگری نیز با توجه به گسترش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی نوین که باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه شده، می‌توان محصولات و خدمات جدیدتر، جذاب‌تر و ارزان‌تری را برای گردشگران تدارک دید و با تبدیل فعالیت‌های سنتی به فعالیت‌های نوآورانه و مدرن، تجربه لذت‌بخشی را در حوزه‌های مختلف گردشگری پیش روی مشتریان قرار داد.
برای انجام این کار، نیازمند طراحی اکوسیستم نوآوری، خلاقیت و کارآفرینی مبتنی بر فناوری در گردشگری و صنایع وابسته هستیم. اینجاست که کسب‌وکارهای نوین، دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها، با ماهیت چابک، نوآورانه و فناورانه خود، می‌توانند به کمک صنعت گردشگری آمده و محصولات و خدمات نوینی را در این حوزه تولید کنند. از این رو، لازم است که ابتدا زیرساخت‌های لازم و کافی را فراهم کرده و به امر آموزش و فرهنگ‌سازی توجه ویژه کرد.
بدین منظور، ضروری است که فرصت مساعد برای تأسیس، فعالیت و حمایت از مراکز نوآوری، شتاب‌دهنده‌ها، آکادمی‌های کارآفرینی، مراکز رشد (انکوباتورها) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری فراهم شود و از آنها در راستای ایجاد اکوسیستم نوآوری گردشگری حمایت و پشتیبانی صورت پذیرد. البته زمینه‌سازی، حمایت، و سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌ها تنها بعد از تحقق اکوسیستم نوآورانه گردشگری است. بعد دیگری که باید به طور جدی بدان توجه کرد، بعد آموزشی و مهارت‌افزایی مدیران، کارآفرینان، مشاوران و کارکنان گردشگری و صنایع وابسته است.
بدین ترتیب با حمایت و ایجاد مرکز نوآوری تخصصی گردشگری و صنایع وابسته، مشاغل گردشگری و فرآیندها و فعالیت‌های آنها می‌بایست مورد بازبینی، اصلاح، حذف، و ادغام قرار گیرد؛ آموزش، مهارت، و مشاوره‌های لازم به فعالان صنعت ارائه شود؛ و از ایده‌های نوآورانه، استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوین گردشگری در حوزه‌های مختلف به ویژه آموزش، مشاوره، پشتیبانی، و تأمین سرمایه حمایت به عمل آید تا از این طریق، صنعت گردشگری کشور با بهره‌مندی از فناوری‌های نوین و همگام با دانش روز دنیا، به توسعه و تعالی خود ادامه دهد و گردشگران را از خدمات مطلوب و مدرن بهره‌مند سازد.
