جمشید خانیان، دربارۀ «اقتباس» که یکی از بخش‌های جشنوارۀ «خندستان» است، می‌گوید: به نظرم ما یا کم‌تر سراغ اقتباس رفته‌ایم و یا اصلاً فراموش کرده‌ایم که بخشی از غنای معنایی و تماتیک آثار می‌تواند در چرخۀ دوباره‌نویسی و بازآفرینی، شکل تازه‌ای به خود بگیرد.
او به این نکته اشاره می‌کند که اقتباس از یک اثر، فرآیند بسیار ظریف و حساسی دارد و ادامه می‌دهد: شاید به همین دلیل ما ایرانی‌ها کم‌تر از دیگران به سمت اقتباس می‌رویم. مثلاً بعضی از ما می‌رویم اقتباس کنیم، سرقت ادبی یا صرفاً تقلید محض می‌کنیم، حال آنکه اقتباس، الهام گرفتن خلاقانه از اندیشه و مضمون اثر مبدأ است.
این نمایشنامه‌نویس، خاطرنشان می‌کند: ما در اقتباس، بیشتر با محتوا و فکر مواجهیم؛ وگرنه تقلید یا نظیره‌گویی در شیوه، اقتباس معنی نمی‌شود، بلکه سرقت است. تفاوت بین یک اثر اقتباسی و یک اثر تألیفی اصل همین است که اثر تألیفی، چه در مضمون و چه در شکلِ بیان تازه و نو است و اثر اقتباسی فقط در شکل بیان نسبت به اثر مبدأ اورجینال است.
خانیان می‌افزاید: دقت در تولید یک اثر اقتباسی و پیدا کردن شگردهای نو در فرم و شیوه، موضوعی است که در کنار تولید یک اثر تألیفی برای ما در سومین جایزۀ سراسری نمایشنامه‌نویسی کمدی بسیار مهم خواهد بود.
او به پرسش درباره وضعیت تولید نمایشنامه‌های تألیفی و اقتباسی در سال‌های اخیر، این‌طور پاسخ می‌دهد: من به شکل کمَی به آثار تألیفی و اقتباسی نگاه نمی‌کنم. یعنی بلد نیستم. این کار را باید کارشناسانی انجام بدهند که عهده‌دار تحلیل آماری این بخش مثلاً در یک جشنوارۀ کلان مانند جشنوارۀ بین‌المللی تئاتر فجر هستند، اما در بُعدِ کیفی، ما الآن وضعیت خوبی نداریم.
دبیر علمی جشنواره «خندستان» تصریح می‌کند: این حرف البته یک حقیقت است، اما خیلی کلی است. چون اگر جزئی‌تر و نفر به نفر نگاه کنیم، ما نمایشنامه‌نویسان خیلی خوبی داریم که بعضاً آثار درخشانی هم تولید کرده‌اند، اما این تک‌ستاره‌های درخشان نمی‌توانند آسمان وسیع حوزۀ نمایشنامه‌نویسی ما را روشن کنند؛ یعنی به جریان تبدیل نمی‌شوند.
به گزارش ایسنا و به نقل از ستاد اطلاع‌رسانی جشنوارۀ «خندستان»، خانیان یادآور می‌شود: به‌اندازه‌ای که ما الآن نمایشنامۀ تولید شده و نمایشنامه‌نویسِ قد برافراشته داریم، در هیچ مقطعی از تاریخ تئاتر این سرزمین نداشته‌ایم، ولی با این همه هنوز دستمان توی جیب پیشینیان است.
او با توجه به وجود بندی برای توجه ویژه به ارسال آثاری با جغرافیای اصفهان در فراخوان جشنوارۀ «خندستان»، حضور جغرافیا در نمایشنامه یا داستان یک نویسنده یا فیلم را صرفاً با وجود یک مکان مشخص قابل تعریف نمی‌داند و در این باره توضیح می‌دهد: وقتی مثلاً مارکز به «ماکوندو»ی خیالی‌اش می‌پردازد و یا اورهان پاموک به «استانبول» و یا وودی آلن به «نیویورک» و احمد محمود و صادق چوبک به جنوب خودمان ، یک‌جور تأکید بر هویت به‌عنوان عنصری است که می‌تواند ساختار یک اثر نمایشی یا داستانی یا سینمایی را شکل بدهد و مناسبات آدم‌ها و در نتیجه قصه‌هایشان را بسازد.
این نویسنده کودک و نوجوان، تأکید می‌کند که جغرافیا با لهجه ساخته نمی‌شود، با نسبت آدم‌ها با فضا یعنی با مکان و زمان ساخته می‌شود و می‌گوید: این موضوع اصلی و ساختاری است اما آنچه که در فراخوان جشنواره به آن اشاره شده، صرفاً تأکیدی است که از سوی برگزار کننده‌ها و دبیر جشنواره صورت گرفته و یک امتیاز جشنواره‌ای محسوب می‌شود.
خانیان، در رابطه با پذیرش نمایشنامه‌هایی که قبلاً به انتشار یا اجرا رسیده، توسط دبیرخانه جشنواره کمدی «خندستان» اظهار می‌کند: موضوع اصلی این است که ما ببینیم واقعاً در کجای نمایشنامه‌نویسی کمدی قرار داریم و تولیدات ما در طی این سال‌ها چه بوده و چه کرده‌ایم و چه باید کرد؟ این یک نگاه کارشناسانه و آسیب شناسانه است. ما نمی‌خواهیم فقط جایزه‌ای را برگزار کرده باشیم و جوایزی را هم اهدا کرده باشیم. این یک رابطۀ دوسویه است.
او درباره وجود نگاه‌های سلیقه‌ای در داوری جشنواره‌های مختلف و نگاه و استانداردهای جشنواره سراسری «خندستان» در پروسۀ داوری توضیح می‌دهد: سلیقه وجود دارد. داورها با سلیقه‌هایشان دور هم جمع می‌شوند و کار خوانش و ارزیابی را انجام می‌دهند. سلیقه ، عنوان دیگری برای دانش، آگاهی و تجربۀ ماست. دانش، آگاهی و تجربه ما ، سلیقه‌ی ما را شکل می‌دهد ولی ما سعی کرده‌ایم در هر بخش ، کارشناسانی را داشته باشیم که در کنار تجربه، از دانش و علم مرتبط نیز برخوردار باشند . مطمئنم که هم در بخش انتخاب و هم در بخش نهایی، یک خوانش، ارزیابی و داوری دقیقی صورت خواهد گرفت چراکه هیچ‌چیز برای ما مهم‌تر از خود اثر نخواهد بود.
سومین جایزه سراسری نمایشنامه‌نویسی کمدی «خندستان» ویژه کمدی نویسان ایران به همت دفتر تخصصی هنرهای نمایشی تالار هنر، وابسته به سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان و حوزه هنری استان اصفهان در حال برگزاری و دریافت اثر است. عموم علاقه‌مندان می‌توانند برای شرکت در این جشنواره و ارسال اثر به نشانی www.khandestan-isf.ir مراجعه کنند.
انتهای پیام
