دین مبین اسلام از همان ابتدا در آموزه‌های خود بر تعاون و همکاری مؤمنان در جامعه برای رسیدن به اهداف خود تأکید کرده و آن را میان بری برای توسعه و رفاه دانسته است و به همین دلیل است که حتی در عبادت نیز دین اسلام فعالیت‌های گروهی را دارای اهمیت و ارزشی والاتر از عبادات فردی می‌داند و ثواب و پاداش آن را غیرقابل مقایسه عنوان می‌کند تا بدین طریق تقویت روح همکاری و کار گروهی و تعاون را به‌صورتی ملموس در جامعه اسلامی نهادینه کند.
امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا نیز با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مشابه شرکت‌های تعاونی توانسته‌اند بخش اعظمی از بار توسعه و پیشرفت کشور را بر دوش این بخش گذاشته و به کوچک‌سازی دولت به‌عنوان یک راهبرد عملیاتی جامه عمل بپوشانند.
در کشور ما نیز در اسناد بالادستی اعم از برنامه توسعه پنج‌ساله، سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و سند چشم‌انداز بر بهره‌مندی از ظرفیت تعاونی‌ها و افزایش پرشتاب این مهم تأکید شده و هر چند سال‌های اخیر این موضوع با سرعت بسیار کم و لاک‌پشتی به پیش رفته اما در همان میزان اندک نیز توانسته اثربخشی بزرگی را در بخش‌های مختلف اقتصادی به‌ویژه در بخش کشاورزی و صنعت به منصه ظهور برساند.
شرکت تعاونی منابع طبیعی و مرتع‌داری استان گلستان یکی از نخستین شرکت تعاونی‌های استان گلستان و کشور در این عرصه است که توانسته با بهره‌مندی از نیروی جوانی و روح تعاون علاوه بر حل مشکلات و معارضه‌های پدید آمده در این حوزه به افزایش تولید ثروت و به‌ویژه حفظ و حراست از منابع طبیعی کمک بسیار شایانی کند، به شکلی که در هفته تعاون سال جاری برای دومین بار به‌عنوان تعاونی برتر ملی انتخاب شده و از سوی وزیر جدید کار، تعاون و رفاه اجتماعی موردتقدیر قرار گرفت.
از این رو با حضور در دفتر این شرکت تعاونی استانی گفت‌وگویی صورت داده‌ایم با عبدالوحید هلاکو مدیرعامل این شرکت تعاونی تا ضمن بررسی علل موفقیت به شناسایی و بیان موانع توسعه و مشکلات آنها پرداخته و در راهکارهای پیشنهادی رفع آن نیز تأمل کنیم:
تأسیس نخستین اتحادیه تعاونی‌های مرتع‌داری کشور
*به‌صورت مختصر ضمن معرفی اتحادیه شرکت تعاونی منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان تاریخچه‌ای از فعالیت آن نیز ارائه بفرمائید:
هلاکو: در دهه هفتاد با هدف مردمی کردن نگهداری از مراتع و محدوده‌های تحت کنترل منابع طبیعی نخستین شرکت مرتع‌داری در استان گلستان تأسیس شد تا به‌صورت خودگردان فعالیت کرده و عملاً موضوع حراست از منابع طبیعی برون‌سپاری شود.
بعد از آنکه تعداد این شرکت‌های تعاونی زیاد شد، برای ایجاد هماهنگی، آموزش و مطالبه گری نخستین اتحادیه تعاونی‌های مرتع‌داران کشور را در استان گلستان تأسیس کردیم و پس از آن نیز در استان‌های همجوار و خراسان شمالی سایرین را تشویق به ایجاد این امر کردیم.
در این اتحادیه ۲۸ شرکت مرتع‌داری و فراگیر عضو هستند که از این تعداد دو شرکت فراگیر و بقیه شرکت‌ها مرتع‌داری است که دو تفاوت اصلی دارند و آن هم این است که شرکت‌های فراگیر علاوه بر موضوع مراتع شمال استان شامل جنگل‌ها می‌شوند.
* سطح و پراکندگی مراتع استان گلستان و حوزه تحت اختیار شرکت‌های مرتع‌داری زیرمجموعه اتحادیه شما چه مقدار است؟
وسعت مراتع استان گلستان بالغ‌بر ۸۵۰ هزار هکتار است که برخی از آنها طرح مرتع‌داری داشته و برخی نیز شامل این طرح نمی‌شوند، اما تقریباً ۵۰ درصد از مراتعی که دارای طرح مرتع‌داری هستند یعنی حدود ۲۰۰ هزار هکتار از شرق استان در مراوه‌تپه گرفته تا گمیشان در غرب استان در اختیار شرکت‌های تحت عضویت اتحادیه ما می‌باشند.
اتحادیه چه خدماتی را به شرکت‌های مرتع‌داری عضو خود ارائه می‌کند؟
ما در اتحادیه خدمات متعددی را از جمله ارائه مشاوره‌های حسابرسی و مالیاتی، مشاوره و دوره‌های مدیریتی، برگزاری آموزش‌های تخصصی حوزه مرتع‌داری برای مدیران عامل و همچنین پیگیری و مطالبه گری پیرامون مشکلات این شرکت‌ها در سطوح استانی و ملی در اختیار شرکت‌های عضو قرار می‌دهیم و با وجود اینکه هیچ حق عضویتی از شرکت‌ها دریافت نمی‌کنیم هر ساله از سود فعالیت‌های اقتصادی اتحادیه به آنها مبالغ خوبی را پرداخت می‌کنیم که در سال گذشته این مبلغ بالغ‌بر ۵۰ میلیون تومان بوده است.
یکی از درخواست‌های مهم ما این است که اعتبارات حوزه بیابان‌زدایی در استان گلستان به‌ویژه در شمال این استان افزایش پیدا کند که این مهم هم باید در سطح اعتبارات ملی و هم اعتبارات استانی تحقق یابد زیرا مطالعات بسیار متعدد نشان از تهدید استان توسط ریزگردها در سال‌های آتی دارد و از طرفی مهم‌ترین عوامل جلوگیری از بیابان‌زایی حفظ پوشش گیاهی توسط مرتع‌داران است.
فقدان خط اعتباری مشخص برای اعطای تسهیلات کم‌بهره در طی سال برای مرتع‌داران یکی از مشکلات دیگر ماست که باید برای آن به شکلی جدی چاره‌اندیشی شود.
صندوق حمایت از بخش منابع طبیعی در گلستان ایجاد می‌شود
*اگر بخواهید بک نوید به مرتع‌داران و اعضای شرکت تعاونی خود بدهید آن نوید چیست؟
به لطف خدا و همت عزیزان مرتبط در حوزه منابع طبیعی و مرتع‌داری، تا دو ماه آینده صندوق حمایت از بخش منابع طبیعی با سرمایه اولیه چهار میلیارد تومانی تأسیس می‌شود که می‌تواند همچون صندوق حمایت از کشاورزی کمک کار بسیار خوبی برای فعالان حوزه منابع طبیعی باشد.
ما معتقد هستیم بدون شک این صندوق که با سهام ۵۱ درصدی مردم و ۴۹ درصدی دولت بنا می‌شود، می‌تواند به‌عنوان یکی از موتورهای محرک مرتع‌داری چندمنظوره عمل کرده و با اعطای تسهیلات کم‌بهره چهار درصد نقش مهمی در توسعه این مجموعه‌ها ایفا کند.
*همکاری اداره کل کار، تعاون و رفاه اجتماعی و اداره کل منابع طبیعی با شما چگونه بوده است؟
انصافاً در طی سال‌های اخیر همکاری ما با این دو نهاد تنگاتنگ بوده و در حد توان حمایت‌های لازم از ما توسط آنها صورت گرفته است، به‌طور مثال همکاری‌های آموزشی و نظارتی و مشاوره‌های کسب‌وکار و مدیریتی توسط معاونت تعاون اداره کل کار، تعاون و رفاه اجتماعی و یا ارائه تسهیلات با معرفی این دو نهاد از جمله این همکاری‌ها بوده است.
اگر سخنی با مردم دارید بفرمائید:
در وهله اول باید از صبوری، همراهی و همکاری مردم عزیز به‌ویژه در مناطق شمالی استان که دارای مرتع هستند تشکر کنم که واقعاً در طی سال‌های اخیر با همه مشکلات اقتصادی و محدودیت‌ها در کنار ما بوده‌اند و برای حفظ و حراست از منابع طبیعی از هیچ کوششی دریغ نکرده‌اند.
موفقیت‌های اتحادیه را در سال‌های اخیر نام ببرید؟
به‌طور کلی ذاتاً شرکت‌های مرتع‌داری به هنگام ارزیابی پیرامون موضوعات مرتبط با حفظ و حراست ارزیابی می‌شوند و این مؤلفه‌ها در ارزیابی موفقیت آنها مهم قلمداد می‌شود، اما آنچه موجب شد تا اتحادیه شرکت تعاونی ما موفقیت‌های چشمگیری را کسب کرده و در سطح ملی و استانی به چشم بیاید نگاه تازه به این موضوع و فعال کردن ظرفیت‌های جدید در شرکت‌های مرتع‌داری از جمله رونق زراعت چوب، کشت گیاهان دارویی و توسعه گردشگری و بوم‌گردی در مجاورت مراتع بود.
این موضوعات علاوه بر کاهش ورود دام به مراتع موجب توسعه توانمندی اقتصادی شرکت‌ها و مرتع‌داران ما شده و به همین منظور روح تعاون همکاری نیز به مراتب در بین اعضا افزایش یافته است.
با نهادینه کردن این رویکرد موفق شدیم در سال‌های ۱۳۹۶ و سال جاری همزمان با کسب رتبه برتر استانی رتبه برتر ملی را نیز در ارزیابی شرکت‌های تعاونی به دست آوریم و در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ نیز به‌عنوان رتبه برتر استان گلستان را کسب کنیم.
توانمندسازی شرکت‌های مرتع‌داری با توسعه اقتصادی رقم می‌خورد
بزرگ‌ترین علت موفقیت خود را چه می‌دانید؟
از ابتدای سال ۱۳۹۵ که به‌عنوان مدیرعامل به شرکت تعاونی آمدم با قدرت بر این نکته تأکید کردم که برای رشد و پیشرفت اعضای شرکت تعاونی باید آنها را توانمند کرده و برای این مساله تنها راه ارائه راهکارهای اقتصادی است که باید بهره‌وری در داشته‌ها و ابتکار و نوآوری در فعالیت‌های آینده را طراحی و اجرایی می‌کردیم.
در وهله نخست در ایستگاه ۶۰۰ هکتاری تولید بذر شرکت تعاونی استفاده بهینه و حداکثری را در دستور کار قرار داده و با آبیاری قطره‌ای ۱۲۰ هکتار از مزرعه و همچنین درختکاری در بخش عمده دیگر ایستگاه عملاً با افزایش درآمد و کاهش هزینه و هدر رفت منابع به توسعه شرکت کمک کردیم.
در گام بعدی تلاش کردیم با ارائه یک پیشنهاد کاربردی به سازمان منابع طبیعی شرکت‌های مرتع‌داری را دارای درآمد پایدار کرده و در درآمدهای این حوزه دخیل کنیم، از این رو پیشنهاد کردیم پروژه‌های منابع طبیعی با وجود اعتبارات و تعداد کم به شرکت‌های مرتع‌داری به‌عنوان پیمانکار واگذار شود تا سود این پروژه‌ها به جای پیمانکاران خارج از سازمان به خود مردم در شرکت‌های مرتع‌داری برسد که سازمان منابع طبیعی نیز بر اساس بند ب ماده ۲۹ قانون مربوطه به ما کمک کرد و با اجرای این طرح ضمن انجام کار با دلسوزی بیشتر توسط شرکت‌های مرتع‌داری، سود اندک کار به خود شرکت رسیده و از چرخه مرتع نیز خارج نمی‌شود.
یکی از اتفاقات خوبی که در اثر این همراهی سازمان رخداد، ۹۰۰ هکتار بوته کاری توسط شرکت تعاونی ما از درآمدهای همین پروژه‌ها با هدف بیابان‌زدایی بود که اگر قرار بود این اتفاق توسط شرکت‌های پیمانکار رخ دهد هزینه بسیار بالا و زمان بسیار زیادی را نیاز داشت.
خط بعدی رفتاری که بنده در شرکت تعاونی دنبال کردم انگیزه دادن به شرکت‌ها بود که تلاش کردم با این کار آنها را برای ماندگاری در مناطق مرزی و دارای منابع طبیعی و مرتع و همچنین فعالیت در این عرصه تشویق کنم.
برای افزایش انگیزه مرتع‌داران چه فعالیتی را صورت دادید؟
در ابتدا تلاش کردیم در هویت بخشی به شرکت‌های مرتع‌داری کمک کنیم و به همین منظور برای هر شرکت فارغ از مدیرعامل و هیئت مدیره به تناسب سطح فعالیت و شرکت یک یا دو قرقبان را به‌صورت رسمی قرار دهیم، در ادامه برای اعضای شرکت لباس متحدالشکل تهیه کردیم تا ضمن هویت بخشی تلاش و حضور این عزیزان نیز در کنار سایر نهادها به چشم بیاید.
در کنار این موضوعات علاوه بر صدور کارت شناسایی برای اعضای شرکت تعاونی، هر ساله تور آموزشی خاصی برای مدیران عامل شرکت‌های عضو قرار می‌دهیم تا با حضور در استان‌هایی همچون کرمان، یزد و ... از طرح‌های موفق و شرکت‌های برتر بازدید کرده و کسب تجربه کنند.
توزیع نهاده‌های دامی را به شرکت‌های مرتع‌داری بسپارید/ ما آدم بد داستان شده‌ایم
مشکلات پیش روی توسعه پایدار شرکت تعاونی مرتع‌داران و اعضای این شرکت را چه می‌دانید؟
نخستین و بزرگ‌ترین مشکل بدون شک موضوع نداشتن انگیزه و تبدیل شدن مرتع‌داران به آدم بد داستان حراست و حفاظت از مراتع و منابع طبیعی است، وقتی شرکت‌های دیگر از جمله شرکت‌های عشایری ذاتاً وظایف خدمات‌دهی دارند ولی شرکت‌های مرتع‌داری به‌صورت ذاتی وظیفه ایجاد محدودیت و عدم تردد را دارند به نوعی در اذهان مردم به نامهربانی و عدم همراهی متهم می‌شوند و راه‌حل این موضوع نیز که بارها بر آن تأکید کرده و نامه‌نگاری نیز کرده‌ایم اجازه توزیع نهاده‌های دامی از جمله سبوس و جو و... توسط شرکت‌های مرتع‌داری بین مردم منطقه است تا آنها پس از اینکه از طریق ما این نهاده‌ها را دریافت کردند راحت‌تر توصیه‌ها و محدودیت‌های ما را در حوزه منابع طبیعی بپذیرند.
خبرنگار: مهدی باقریان
انتهای پیام
