مهسا مژدهی: رژیم صهیونیستی بعد از خروج نتانیاهو از قدرت شکل تعاملاتش با جهان را تغییر داده است. یکی از این تغییرات که به چشم بسیاری آمده تغییر رویکرد دولت تازه این ٰرژیم نسبت به مسائل ایران و فعالیت های هسته ای و برجام است. به نظر می آید که مقامات تازه بالاخره پذیرفته اند که راه حلی که پیش از این در خصوص ایران دنبال می کرده اند، سودی نداشته است. اما این تغییر رویه چرا رخ داد؟
در خبرآنلاین با فریدون مجلسی دیپلمات پیشین و کارشناس امور بین الملل به گفتگو نشسته ایم:
پیش ازاین شاهد بودیم که نتانیاهو هشدار های زیادی می داد که تهران قرار است در مدت چند ماه به بمب اتمی دست پیدا کند. این هشدارها از سوی غربی ها گاهی جدی گرفته می شد. اما حالا ظاهرا اوضاع تغییر کرده است و علت این عوض شدن موضع تل آویو چیست؟
تاکنون اسراییل برجام را ابزاری تلقی می کرد که ایران با همان آزادی عملی که در چارچوب برجام، برای ادامه فعالیت های هسته ای به دست آورده بود، بتواند خطری در آینده برای تل آویو محسوب شود. در واقع بهانه آنها چنین چیزی بود. دلیل اصلی آنها هم این بود که نمی خواستند ایران با اجرایی شدن برجام تقویت شده و وارد عرصه بین المللی شود و به جای برخورد نظامی یا حمایت از مبارزین علیه اسراییل به وسیله دیپلماتیک روی بیاورند و این رژیم را تحت فشار قرار دهند. اسراییل متحدینی حالا در خود منطقه از کشورهای عربی دارد و احساس می کند که ایران هم از هزینه هایی که در این سال ها پرداخت کرده، زیان دیده است. شاید آنها به این بیاندیشند که بازگشت ایران به برجام رفتارها را در منطقه عوض کند. این تنها دلیلی است که می تواند تغییر رفتار آنها را توجیه کند. آنها معتقدند که پذیرش برجام از سوی ایران همزمان خواهد بود با پذیرش محدودیت هایی که بازدارنده فعالیت هایی است که می تواند منجر به تولید سلاح هسته ای شود.
یک موضوعی که به آن پرداخته می شود، تغییر لحن مقامات رژیم صهیونیستی در دوران بایدن نسبت به زمان ترامپ در خصوص برجام است. این تغییر سیاست در ایالات متحده تا چه اندازه در تغییرات کنونی موثر بوده؟
دولت ترامپ هم که حامی بدون قید و شرط اسراییل بود عوض شده و جایش را به دولتی داده که حامی این رژیم است، اما نه بدون قید و شرط. آمریکا هم از پرداخت هزینه هایی که بابت حمایت از اسراییل و امنیت آن داده، خسته شده و زیان دیده است. واشنگتن مایل است که در شرایط متعادل تر از بازار ثروتمند خاورمیانه که در قسمت های غیر نظامی در آن نفوذ زیادی ندارد سهم و سودی ببرد و همه چیز را به چین و روسیه واگذار نکند. برجام می تواند در این مسیر بسیار موثر باشد.
البته اسراییل مسلح به سلاح هسته ای است و کسانی هم که آنجا نشسته اند ابایی ندارند که در صورت نیاز به آن متوسل شوند. مصلحت منطقه حکم می کند در شرایطی که دنیا به کرونا و خشکسالی و... رو به روست، تلاش ها به سهم بالا بردن رفاه و آسایش و... در همه کشورها معطوف شود.
ما عوض شدن دولت را در اسراییل داشتیم . نتانیاهو که گفتمانی تند و تیز داشت رفته و حالا دولت جدید لحنش را نسبت به مسائل ایران تغییر داده است. آیا این به آن معنی است که گفتمان رژیم صهیونیستی در این دوره تازه تفاوت اساسی با قبل خواهد داشت؟
گفتمان از جانب اسراییل موثر نیست. گفتمان نتانیاهو متکبرانه و قلدرمنش و همراه با زورگویی بود و همچنین متکی به آمریکا. نخست وزیر جدید ضمن اتکا بر آمریکا و اروپا به روسیه هم بسیار متکی است. مسکو روابط بینابین تری دارد هم به ایران نزدیک تر است و هم با تل آویو روابط خوبی دارد. چون بیست درصد جمعیت در سرزمین های اشغالی روس تبارند. اما گفتمانی که همیشه نگرانش بودند و تلاش ایران برای نابودی اسراییل همچنان باقی است.
اما ممکن است که در چارچوب این تغییرات و تعدیل موازنه قدرت ها در منطقه و حضور بیشتر روسیه، ایران مخالفت خودش را با اسراییل به نحو دیگری برای خود محفوظ بدارد. وگرنه اسراییلی ها مسلح هستند و سلاح هسته ای دارند. ممکن است تا حدی رویکردشان را تغییر دهند. اما اینکه انتظار ما این باشد که رژیم صهیونیستی بخواهد دست از سیاست دشمنی با ایران به یکباره با تغییر دولتش بکشد، اینطور نخواهد بود.
وزیر خارجه اسرائیل، یائیر لاپید خط قرمزهای پیشین را رد کرده است و در مورد وضعیت هسته ای ایران موضع نرم تری را اتخاذ کرده است. به نظر می آید دولت جدید سیاستش بر اساس پذیرش برنامه هسته ای ایران در چارچوب همکاری با آژانس است. این موضوع چه تغییری را در وضعیت هسته ای ایران ایجاد می کند؟
این به قدری کند شده که الان دیگر صحبت یک ماه و دوماه نیست. چند سال است که اسراییل چنین ادعاهایی دارد. بنابراین به اصطلاح سلاح کند شده ای است که نتیجه نمی دهد. در تل آویو هم به این نتیجه رسیده اند که بولد کردن فعالیت های هسته ای ایران و بهره برداری از آن در معادلات جهانی، نمی تواند بیشتر از این ادامه داشته باشد و جایی باید متوقف شود. دولت جدید هم تصمیم را بر این گذاشته که با ماجرای ایران تا حدی کنار بیاید. البته این به معنای این نیست که دست از شیطنت بردارد. در ایران هم باید شرایط برای بازگشت به عرصه بین المللی تلاش بیشتری کند. پیوستن به شانگهای هم می تواند نشان از چنین تصمیمی از سوی تهران باشد. چون پیوستن به این سازمان بدون حذف تحریم ها و بدون به اصطلاح سازگاری بین المللی که موجب حذف تحریم ها باشد، امکان پذیر نیست. حتما زمینه هایی در میان مسوولین فراهم شده تا ایران بتواند با حذف تحریم ها به تجارت بین المللی به ویژه در بخش مرتبط با شانگهای بپردازد.
>>> این مطالب را هم بخوانید:
مهمترین تبعات صدور قطعنامه جدید علیه ایران؛دهه 80را فراموش نکنیم!
تیم سیاست خارجی از خطای محاسباتی بپرهیزد
لغو تحریم‌ها با شروط آمریکا؛ امنیت ملی ما را به خطر می‌اندازد؟
23312
