به گزارش رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان، در این نشست که به مناسبت فرا رسیدن اربعین حسینی برگزار شد، احمد راسم النفیس، نویسنده و اندیشمند مصری، نورالدین ابولحیه، نویسنده و استاد دانشگاه الجزایر، آیت الله احمد مبلغی، استاد حوزه علمیه قم، محسن الویری، استاد تاریخ دانشگاه باقر العلوم، میشل کعدی، شاعر و فیلسوف مسیحی اهل لبنان، عباس خامه یار، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان، و فرح موسی، رئیس دانشکده مطالعات اسلامی دانشگاه لبنان در این نشست سخنرانی کردند.
در ابتدای این نشست عباس خامه یار ، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان ضمن تشکر و قدردانی از سخنرانان و برگزارکنندگان این نشست و با اشاره به ابعاد و جنبه های انسانی قیام عاشورا گفت: قیام امام حسین(ع) قیام برای بشریت بود و شعله این قیام هیچگاه خاموش نخواهد شد نه به دلیل ریختن خون‌های بیگناه بلکه به این دلیل که این قیام نقطه عطفی بود که مرز بین حق و باطل را مشخص نمود به همین دلیل است که همه آزادگان جهان و همه پیروان ادیان آسمانی که در اصول و ارزش‌های یگانه و مشترک به یکدیگر می‌رسند، سالروز این رخداد بزرگ را ارج می نهند و آن‌را گرامی میدارند.
خامه یار در ادامه به تاثیرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نهضت حسینی در جهان معاصر پرداخت و گفت: فرهیختگان و فرزانگان جهان حقیقت نهضت حسینی را به خوبی درک کردند، از این رو رهبر این نهضت برای آنان به مثابه معلم و الگویی عبرت آموز بوده است. برخی نویسندگان و ادیبان به قصد عبرت اندوزی و درس آموزی، از نهضت عاشورا و داستان زندگی امام شهید الهام گرفتند. بسیاری از این فرزانگان اهل قلم، مسلمان و مسیحی، در کنار مردم در راهپیمایی میلیونی اربعین شرکت میکنند تا ارادت، عشق و علاقه خود را به سالار شهیدان، و ائمه علیهم السلام ابراز دارند.
رایزن فرهنگی ایران در لبنان در ادامه به نقش نهضت عاشورا در بازسازی مفاهیم انسانی در عصر معاصر اشاره کرد و اظهار داشت: نهضت حسینی در دنیای امروز به مسأله ای بدل گشته که ابعاد آن از گذشته تاریخ و لحظه وقوع اتفاقاتِ ظهر عاشورا فراتر رفته است. نهضت حسینی در حقیقت مکتبی است انسانی و متعلق به تمامی افراد در همه جوامع بشری؛ کوچک و بزرگ، مسلمان و مسیحی، یگانه پرست و بی‌دین، و حتی پوچگرایان وملحدان! به این دلیل که این نهضت به همگان شکیبایی، استقامت، ایثار و وفاداری را می آموزد.
خامه یار افزود: نهضت حسینی، فراتر از ملاحظات ایدئولوژیک و ادراکات بدبینانه حکام مستبد، احترام و ارج نهادن به انسان و ارزش های انسانی را به انسان آموخت. بی‌شک اسارت، بندگی و استکبار بحران و چالش ریشه‌ای همه جوامع بشریست و مختص گروه یا مذهب خاصی نیست. مکتب حسین آزاد اندیشی، آزادانه زیستن، و رهایی از یوغ بندگی و اسارت و استکبار را به جوامع بشری آموخت.
وی خاطرنشان کرد: فلسفه برگزاری مراسم اربعین در حقیقت تاکید بر وفاداری و ولایتمداری و دنباله‌روی این مسیر است؛ مسیر شهادت، دفاع از شرافت، عزت، کرامت، دین و مبارزه با فساد و ظلم.
رایزن فرهنگی کشورمان در ادمه گفت: جایگاه والای امام حسین در جهان و اندیشه معاصر گویای این واقعیت است که نام امام حسین(ع) ونهضت ایشان تا ابد ماندگار است. ماندگاری نام حسین یک وعده الهی است و پیامبر اکرم(ص) نیز به آن اشاره کرده و میفرماید: «شهادت امام حسین علیه‌السلام یک داغ سوزانی است در دل مؤمنین که هرگز به سردی نمی‌گراید». بنابراین نام حسین و پرچم باشکوه نهضت ایشان تا همیشه تاریخ در اهتزاز خواهد ماند زیرا که نهضت حسینی در حقیقت گذرگاهی بود برای رهایی انسان از پوچی و پلیدی‌های جهان هستی. به راستی که امروزه اندیشه، راه و ارزش‌های حسین به قطب نمای همه آزادگان و آزادی‌خواهان جهان بدل گشته است.
خامه یار در پایان ابراز امیدواری کرد که همه دست به دست هم دهند تا اهداف برگزاری این نشست که همانا تبیین انسانی بودن و جهانی بودن نهضت عاشورا است، محقق شود و با رویکردی نو این حقیقت را تببین کنیم که نهضت حسین به ملت یا جریان خاصی تعلق ندارد بلکه چراغ راه همه ملتها، آزادگان، عدالت‌خواهان و ظلم ستیزان جهان است.
راز و رمز جهانی شدن نهضت امام حسین (ع) در فداکاری و اصلاح گری آن نهفته است
در ادامه، پروفسور نورالدین ابولحیه، نویسنده و استاد دانشگاه الجزایر گفت: در این مساله تردیدی نیست که باوجود تلاش های گسترده دشمنان برای سانسور ابعاد مختلف قیام عاشورا، نام امام حسین علیه السلام و نهضت ایشان همچنان در وجدان ملتهای مسلمانان وتمام آزادگان جهان زنده است.
ابولحیه در ادامه به راز و رمز جهانی شدن نهضت امام حسین (ع) پرداخت و گفت: ما از طریق تحلیل مسائل متعددی که مردم جهان از مسلمان گرفته تا غیرمسلمان را به امام حسین جذب کرده متوجه دو علت اصلی جذب آنها شده ایم؛ مساله نخست درد و رنج و فداکاری هایی است که امام حسین در مسیر اجرای رسالت خود متحمل شد. ایشان در مسیر قیام خود همه مصائب انبیا و ائمه هدات علیهم‌السلام را متحمل شد که خداوند باری تعالی در قرآن کریم به تفصیل آنها را روایت کرده است.
ابولحیه افزود: قیام عاشورا پاسخ بسیار محکم به کسانی است که دین اسلام را به منزله (شمشیری) قدرتی سخت که در پی فتوحات، افزایش قلمرو و توسعه طلبی است معرفی می کنند. آنها مسلمانان را به صورت جنگجویانی که در میادین جنگی حضور دارند به تصویر کشیده اند، نه به کسانی که درد و رنج کشیده و فداکاری میکنند.
استاد دانشگاه الجزایر با بیان اینکه قیام حسینی تصویری واقعی از دین اسلام به فطرت و وجدان های پاک ارائه می دهد گفت: تصویری که نهضت عاشورا ارائه می دهد همان تصویری است که اسلام را دینی انسانی با اصول متعالی مطرح می کند نه با تصویر تحریف شده ای که دین اسلام را به عنوان یک دین قدرت طلب و توسعه طلب مطرح کرده است.
ابولحیه در ادمه به دومین ویژگی که در جهانی شدن نهضت حسینی تاثیرگذار بوده اشاره کرد و گفت: اصلاح گیری و قیام علیه ظلم و ستم نهضت حسین را جهانی کرده است. امام حسین علیه السلام یک انقلابی مصلح در برابر همه کسانی بود که از دین و اصول اساسی آن انحراف پیدا کردند.
ابو لحیه افزود: هیچ مانعی از جمله قّلت یاران و کثرت دشمنان امام حسین را از مسیری که داشت باز نداشت، همین مساله باعث شده که قیام حسین ماندگار و جهانیان را مجذوب خود کند.
استاد دانشگاه الجزایر در تشریح این مساله گفت: واقعیت این است انقلابیِ مظلومی که یارانی ندارد در قلب ها بیشتر از شخصیتی انقلابی که از همه جهات به وی کمک می‌شود در وجدانهای مردم تاثیر گذار است.
ابولحیه در ادامه به دلایل شکست جنبش های موسوم به بهار عربی اشاره کرد و گفت: جنبش های عربی از همه قدرت های هژمون ، ظالم و مستکبر کمک گرفتند و همین مساله مردم را از آنها متنفر کرد و حتی باعث شد رهبران این جنبش ها، به جای انقلابی، افرادی مزدور نامیده شوند.
ابولحیه سپس به دلایل موفقیت انقلاب اسلامی ایران پرداخت و گفت: انقلاب اسلامی ایران قیام حسین را به عنوان الگوی خود قرار داد و باعث شد که همه ملت ایران و حتی جریان های غیر دینی به اصول این انقلاب عشق بورزند. همین مسئله راز موفقیت جمهوری اسلامی ایران و انقلاب آن است. همین موضوع نیز باعث شد که محور مقاومت بر اساس اصولی متعالی شکل بگیرد، محوری که به یاری مستضعفین و قیام علیه مستکبرین می‌پردازد و هرگز علیه محرومان و مستضعفان وارد کارزا نمی شود.
استاد دانشگاه الجزایر در پایان سخنان خود گفت: بر همین اساس قاعده یاد شده، ما برای زنده نگه‌داشتن یاد امام حسین و جهانی سازی نهضت ایشان به اهتمام بیش از پیش به اصول و پایه های آن نیازمندیم. این رویکردی همان است که ما را در ترویج همه اهداف اصیل دینی و مواجهه با همه تحریفات و باورهای غلط یاری می دهد.
نخبگان فکری، علمی، ادبی و هنری با نگرش تمدنی، در راستای تبیین رسالت امام حسین نقش‌آفرینی کنند
محسن الویری استاد تاریخ دانشگاه باقر العلوم سخنران بعدی بود که به نقش توده‌های مردم و نخبگان در بهره برداری هدفمند از نهضت حسینی در دنیای معاصر پرداخت.
الویری اظهار داشت: اهتمام فوق‌العاده به امام حسین و شعائر حسینی در جهان معاصر مساله‌ای نیست که بخواهیم آن را نادیده بگیریم و یا انکار نماییم. این اهتمام در دو عرصه مختلف قابل مشاهده است: نخست در عرصه مناسک و آداب دینی و دوم در عرصه فکری و علمی.
الویری افزود: بر اساس آمارهای رسمی و با نگاهی به پژوهش ها، کتب، مقالات، کنفرانس ها و نشست های برگزار شده درباره ابعاد تاریخی، عقیدتی، اجتماعی، حماسی ، ادبی و دینی قیام عاشورا ، به طور واضح شاهد هستیم که هر ساله بیشتر در صحنه های فکری، علمی و هنری به این موضوع پرداخته می شود. در بخش شعائر و مناسک دینی، بهترین دلیل برای این اهتمام فوق العاده افزایش مراسم های سوگواری و عزای حسینی به ویژه در روز عاشورا در جای جای جهان و افزایش کمی و کیفی آن با حضور گسترده مردم در راهپیمایی ها و پیاده روی های اربعین است که هرسال بیش از گذشته افزایش می‌یابد.
استاد تاریخ دانشگاه باقر العلوم در ادامه به ضرورت تبیین جنبه های نهفته در قیام عاشورا اشاره کرد و گفت: ما زمانی که درباره جایگاه امام حسین علیه السلام در جهان معاصر صحبت می کنیم نباید به مساله برگزاری مراسم های سوگواری بسنده کنیم و آن را مایه مباهات خود بدانیم بلکه باید به طور جدی وارد معرفت و شناخت شرایط و چگونگی قیام امام حسین و اهداف آن برای ایجاد تغییرات بزرگ در جهان را مورد توجه و اهتمام قرار دهیم.
وی افزود: اگر بخواهیم دو بخش شعائر دینی و عرصه فکری، ادبی و علمی را با هم مقایسه کنیم به وضوح ملاحظه می کنیم که بخش آداب و مراسم های دینی در قیام امام حسین بر موضوع علمی و فکری غلبه دارد. چون در عرصه علمی نقش آفرینی کمرنگ نخبگان و شخصیت های تاثیر گذار احساس می شود اما در طرف مقابل مظاهر دینی و شعائر اسلامی برگزار شده درباره عاشورا بیشتر به چشم می آید و با پوشش رسانه‌ای بزرگتری همراه می‌شود.
الویری خاطرنشان کرد: در بخش علمی، ادبی، عقیدتی و فکری بیشتر تمرکز بر خلاف موضوع شعائر اسلامی بر دوش نخبگان قرار دارد، در حالی که در بخش مناسک و برگزاری مراسم های حسینی تمرکز اصلی بر روی توده های مردم، البته در کنار آن نخبگان قرار دارد، به همین دلیل ما در موضوع مراسم های حسینی شاهد جوش و خروش بیشتر و گستردگی و عمومیت بیشتری از بخش علمی و فکری هستیم.
الویری در بخش دیگری از سخنان خود گفت: همه ما به خوبی میدانیم اگر مراسم های سوگواری امام حسین ارتباطی با تعالیم اساسی و عبرتهای فرهنگ عاشورایی نداشته باشد و از آن تأثیر نگرفته باشد به تدریج اثر خود را از دست داده و از روح واقعی خود تهی می‌شود. مثال واضح برای این مساله در آیه شریفه 45 سوره عنکبوت آمده است که می فرماید: «نماز، نمازگزاران را از فحشا و منکر باز می دارد».
استاد تاریخ دانشگاه باقر العلوم در بخشی از سخنان خود با بیان اینکه نضهت امام حسین باید با نگرش تمدنی به جهانیان عرضه شود گفت: نگرش تمدنی به قیام امام حسین علیه السلام باعث می شود که رسالت و دلالت های جاودان این نهضت موثر را بر مناسبات بشری به طور گسترده تر و جامع تر درک کنیم و سپس این رسالت عاشورایی را در همان سطح ترویج و تشریح نماییم.
وی توضیح داد: نگرش تمدنی در موضوع قیام امام حسین همه روایات و پژوهش‌های مستشرقین، مسیحیان ، مسلمانان، شیعیان ، اهل سنت و روایت های علمی و عاطفی در قبال قیام امام حسین را در یک قالب جمع آوری می کند، بدون اینکه نیازی به حذف و برچیدن بخشی از این آرا و نظرات باشد.
الویری تاکید کرد: نگرش و فهم تمدنی باعث می شود که ما به این درک برسیم که امام حسین چرا همواره بر نقش امت در قیام خود بارها و بارها تکرار و اصرار می ورزید، حتی ایشان به صراحت فرموده اند: من برای اصلاح امت جدم خروج کردم و می‌خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم..
الویری گفت: در واقع امام حسین علیه السلام با این نگرش قلمروی نهضت خود را امت اسلامی قرار داد، به همین دلیل ما باید همه فعالیت های علمی و شعائری خود را در قبال قیام امام حسین در راستای امت اسلامی قرار داده و از هر آنچه که مانع تحقق اهداف رسالت حسینی می شود اجتناب ورزیم.
وی ادامه داد: همین گرایش تمدنی امام حسین در لحظات آخر حیاتش راه را به ما نشان داده است، با این فرموده که «اگر دین ندارید و از معاد نمی‌ترسید در دنیا آزاده باشید». همین جمله این حقیقت را به ما متذکر می شود که رسالت بشری عاشورا وجدان آزادگان و حتی غیر مومنان از بشریت را مورد توجه قرار داده و وظیفه ما در قبال این مساله سنگین است.
دکتر الویری در ادامه تاثیرات مثبت رویکرد تمدنی در تبیین نهضت حسینی را برشمرد و تاکید کرد: رویکرد تمدنی به ما این واقعیت را گوشزد میکند که بر اساس آنچه علامه شیخ محمد مهدی آصفی در کتابش آورده است: امام حسین تنها از یارانی که در عصر خود با آنها می‌زیست یاری نطلبیده، بلکه نسل‌های آینده را به یاری طلبیده و ما باید این ندای "هل من ناصر ینصرنی" را لبیک گوییم. در واقع این وظیفه ماست که با این نگرش یک فرهنگ جهانی از قیام امام حسین که الهام بخش نسل های آینده باشد نهادینه کنیم.
الویری افزود: نگرش تمدنی باعث می شود که ما هوشیار باشیم و به این درک برسیم که یاران مخلص و شجاع امام حسین از انبیا و ائمه نبودند بلکه انسان هایی عادی بودند که به درجات عالیه رسیدند، تا جایی که امام حسین آنها را اینگونه خطاب کرد: «من وفادار تر و بهتر از شما یارانی ندارم و نمی شناسم»، بنابراین ما نیز باید اهتمام خود را بر دلداگان و عاشقان امام حسین قرار دهیم.
استاد تاریخ دانشگاه باقر العلوم در پایان تاکید کرد توده های مردم به خوبی نقش خود را ایفا کرده و به وظایف خود عمل نموده و زمینه را برای توجه جهان به امام حسین، کربلا و عاشورا فراهم کردند، اما این گزاره را نمی توان به آسانی به نخبگان تعمیم بخشید. توده های مردم به وظایف خود عمل کرده اند و اکنون زمان نقش‌آفرینی نخبگان فکری، علمی، ادبی و هنری برای تبیین رسالت امام حسین در جهان معاصر فرارسیده است.
گردهمایی بزرگ و باشکوه اربعین حسینی معجزه‌ای ماندگار است
در ادامه احمد راسم النفیس، نویسنده و اندیشمند مصری، سخن از امام حسین(ع) و نهضت ایشان را سخن از سلام راستین و ماهیت حقیقی این دین مبین عنوان نمود و اظهار کرد: زمانیکه از امام حسین (ع) سخن میگوییم نباید تنها به جنبه فکری این موضوع را در نظر بگیریم، و همچنین نباید تنها بر ایده های و آثار اندیشمندان مسلمان متمرکز شویم، زیرا که آثارشان اغلب در سطح فهم عموم مردم نیست و هیچ تاثیری بر تبیین ابعاد مختلف نهضت عاشورا ندارند گویی که تنها برای نخبگان نوشته شده است.
راسم النفیس افزود: برای تبیین جنبه های مختلف نهضت حسینی باید از راهپیمایی ملیونی اربعین سخن گفت، راهپیمایی که به راستی معجزه ای ماندگار است.
النفیس در ادامه به تشریح اهمیت برگزاری مراسم اربعین پرداخت وگفت: گرامیداشت مراسم اربعین در حقیقت تجدید عهد وبیعت با امام حسین است. من این گردهمایی بزرگ را معجزه توصیف میکنم به این دلیل که باوجود مخالفت و ممانعت حکام جور از متوکل عباسی تا صدام از برگزاری این مراسم؛ هر سال شاهد پرشکوه‌تر شدن این مراسم و زیارت اربعین هستیم.
نویسنده و اندیشمند مصری افزود: باشکوه شدن مراسم حسینی پس از گذشت چندین قرن از واقعه عاشورا در حقیقت به معنای بسیج شدن امت مسلمان در حمایت از ائمه علیهم السلام و رهبری این بزرگواران است.
النفیس خاطرنشان کرد: در مقابل مکتب حسینی، مکتب وهابیت وجود دارد که معتقد است پس از مرگ هیچ اثری از انسان باقی نخواهد ماند، واین درست بر عکس آنچه که در قرآن آمده است که شهدا زنده اند ونزد خداوند، در بهشت از رزق و روزی برخورداند.
وی تاکید کرد که وهابیت این رزق وروزی را به غذا و نوشیدنی تفسیر میکنند، در حالکیه ما رزق شهدا را در نگه داشتن یاد آنها تفسیر میکنیم.
نویسنده و اندیشمند مصری در ادامه سخنان خود زیارت اربعین را یکی از مناسکی خواند که در قرآن به صراحت به اشاره شده است. وی گفت: قرآن از مناسبت اربعین یاد کرده است آنگاه که خداوند متعال میفرماید: فما بکت علیهم السماء والأرض وما کانوا مهتدین. مجاهد در تفسیر این آیه میگوید زمین وآسمان چهل روز بر عبد صالح گریه میکند. بنابراین، اگر زمین وآسمان بر امام حسین (ع) گریه نمیکند، بر چه کسی گریه میکند؟
النفیس افزود: نکته دیگر این است که راهپیمایی ملیونی مردم عامل مهمی برای مشروعیت بخشیدن به هر پروژه و ایده فکری وعقیدتی به شمار می رود. همانطور که میدانیم پیامبر(ص) و حضرت علی (ع) از عدم همراهی یاران رنج می بردند. به همین علت حرکت توده ها در زنده نگه‌داشتن یاد ابا عبد الله (ع) به عنوان معجزه ای ماندگار سالار شهیدان هر سال تکرار می شود.
وی افزود: دشمنان ما این ایراد را مطرح میکردند که تعداد یاران امام حسین (ع) در کربلاء اندک بود. اما امروز معادله تغییر کرده و امروز شاهد راهپیمایی های ملیونی در کربلاء هستیم، و همین توده های مردمی نیرویی تاثیرگذار به نام حشد الشعبی را تشکیل می دهند، نیرویی که با الهام از مکتب حسین، به دفاع از میهن شتافته و اشغالگران خارجی و تروریست های وهابی را شکست داد.
نویسنده و اندیشمند مصری در پایان گفت: در دوران معاصر، نور حسین (ع) در راهپیمایی ملیونی بسوی کربلا و در بسیج مردم برای آزادسازی سرزمین های اشغالی از دست مستبدان وطاغوتیان نمایان گشته است.
اولین گام برای معاصرسازی قیام امام حسین تدوین خط مشی و روش اجرایی بر اساس تعالیم اسلامی است
در ادامه، آیت الله احمد مبلغی، استاد حوزه علمیه قم، ضمن تاکید بر ضرورت معاصر سازی نهضت امام حسین(ع) و سپس ترویج آن در سرتاسر جهان اظهار داشت: وظیفه اصلی ما در عصر حاضر، معاصرسازی قیام امام حسین است که در این راه باید خط مشی و روش اجرایی بر اساس تعالیم اسلامی تدوین کنیم.
آیت الله مبلغی افزود: در مسیر معاصرسازی نهضت حسین باید سه نکته را مورد توجه قرار دهیم: نخست تبلور دین را به طور جدی بر فطرت انسانی متمرکز کنیم. دوم بر این مساله تاکید ورزیم که نهضت حسینی بر اساس فطرت انسانی برپا شده است، سوم مسائل فطری مغفول مانده در این قیام را استخراج و آن را به جوامع بشری در عصر حاضر تقدیم کنیم.
مبلغی افزود: در ارتباط با نکته اول باید تاکید کرد که پروژه دینی باید با تکیه بر فطرت انسانی شکل گیرد و از این طریق گامی رو به جلو به سوی تحقق اهداف دینی برداشته شود. همه این اقدامات باید با تکیه بر حقایق فطری انجام شود، زمانی که ما به قرآن می نگیرم می‌بینیم که این مبدا و اساس در آن وجود دارد که می‌توان آن را سرمشق و الگو قرار داد. آیه «فطرة الله التی فطر الناس علیها ذلک الدین القیّم» از فطرت انسانی سخن میگوید و آن را به خداوند باریتعالی نسبت می دهد. در این آیه بر این مساله تاکید می شود که خلقت انسانها بر اساس فطرت الهی بوده و سپس می گوید این دین راست و درست است.
مبلغی تاکید کرد که در این آیه مذکور فطرت و دین در یک رده قرار داده شده و پویایی دین و انتقال نسل به نسل آن تا ابد منوط به این دانسته شده که به دین به منزله فطرت نگاه شود و به فطرت نیز جایگاهی به مثابه دین داده شود.
مبلغی ادامه داد: نکته دوم این است که در نهضت حسینی تمرکز بر این قرار گرفته که دین بر اساس فطرت تجلی یافته و بر همین اساس است که قیام حسینی در همه ابعاد، گرایشات، شعارها و اهداف بر اساس فطرت عمل میکند و حرکت از فطرت به سوی دین کاملا در آن ملموس است.
استاد حوزه علمیه قم در ادامه سخنان خود به برخی نکات مرتبط با دین که در نهضت حسینی تجلی یافته اشاره کرد و گفت: گذشت و عفو مسائلی فطری و قرآنی هستند که در نهضت حسینی تبلور یافته اند. نمود اساسی این مساله را می‌توان در برخورد امام حسین با حر بن یزید ریاحی مشاهده کرد. این یک موضوع بسیار مهم و بزرگی است که کرامت انسانی را مورد توجه قرار داده و ما باید آن را به صورت جدی مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم.
وی افزود: دیگر نکته مرتبط با دین که در نهضت حسینی به وضوح نمایان است سخنرانی های مبتنی بر ارزش های انسانی امام است. در خطبه های امام حسین در روز عاشورا سخنانی مبتنی بر اصول آزادگی و رعایت انصاف در مسائل اخلاقی عنوان شده که اشاره به فطرت پاک انسانی دارد.
مبلغی در ادامه گفت: عدم اصرار بر جنگ در قیام عاشورا از سوی امام حسین نیز یکی نکات برگرفته از تعالیم اسلامی است. اباعبدالله بارها و بارها از دشمنانش خواست از تصمیم خود برای آغاز جنگ بازگردند اما این به معنای ترس و یا پذیرش ظلم نبود بلکه ایشان در مخالفت با ظلم شعار هیهات من الذله را سرداد اما میان این دو مساله یعنی جنگ و دست کشیدن از آن یک رابطه ظریف برقرار کرد که همین موضوع بسیاری از ملتها و اندیشمندان را در طول تاریخ مجذوب امام حسین ساخته است. بنابراین این نیز یک مساله فطری که در عاشورا متجلی گشته است.
استاد حوزه علیمه قم تاکید بر وجدان های بیدار انسانی در حادثه عاشورا را یکی از نکات مرتبط با دین که در نهضت حسینی تجلی یافته قلمداد کرد و گفت: امام حسین به‌طور جدی بر وجدانهای بیدار انسانی تمرکز کرده اند و در این رخداد تاریخی ما شاهد پندهای امام به دشمنان البته به دور از مکر و انتقام هستیم. همانطور که در خطبه روز عاشورای امام حسین(ع) میخوانیم، ایشان از لشکریان عمر بن سعد خواست تا سخنانش را بشنوند و در جنگ عجله نکنند تا آنان را پند دهد.
مبلغی خاطرنشان کرد: امام حسین با تبیین عناصر اسلامی یاد شده، و همچنین تاکید بر ارزش های انسانی و اخلاقی بر عدم اجبار تاکید ورزیده و موضوع اختیار انسان را متبلور ساخت، بر همین اساس شاهد هستیم که ایشان هرگز اصحاب خود را به حضور و بقای در میدان نبرد مجبور نکرد.
آیت الله مبلغی در پایان سخنان خود با تاکید بر اینکه نهضت امام حسین نهضتی والا که هیچ شبهه ای در آن وجود ندارد،گفت: همه ما باید در زندگی، مناسک، اعمال و آداب دینی خود به آنچه حسین در عاشورا به آن التزام داشت عمل کنیم و از اصولی که در این نهضت پایه ریزی و نهادینه شده است تخطی نکنیم. در این راستا، باید از ورود به مسائل اختلاف انگیز میان مسلمانان پرهیز کنیم و هیچگاه فراموش نکنیم که جنبش عاشورا جنبشی امتی و بشری است، بنابراین باید این واقعیت را درک کنیم و قیام امام حسین را محدود و منحصر به افکار و اندیشه خود نکنیم بلکه آن را در جهان معاصر ترویج کنیم. در واقع آداب دینی ما باید نگرشی امتی و بشری داشته باشد مسئله‌ای که هرساله نمود عینی آن را در کربلا و سرزمین عراق(با برگزاری مراسم اربعین حسینی) شاهد هستیم.
نام حسین(ع) در تمامی دوران‌ها جایگاه ویژه ای دارد زیرا که منزلت ایشان از مرزهای زمان و مکان و هستی فراتر رفته است
در ادامه «فرح محمد موسی» رئیس دانشکده مطالعات اسلامی دانشگاه لبنان، با اشاره به عنوان نشست گفت: ماهیت هر پژوهش در بسیاری از موارد ایجاب میکند که بین گذشته و دوران معاصر تمایز قائل شویم، اما در رابطه با موضوع این نشست، این پرسش اساسی مطرح می شود که آیا می‌توان سرگذشت امام حسین علیه السلام و بطور کلی اهل بیت پیامبر(ص) را به دو دوران گذشته و معاصر تقسیم کنیم و یا تاثیر اقدامات آنان را به دوران خاصی محدود کنیم؟!
فرح موسی افزود: شکی نیست که هر دعوت نبوی از نظر ماهیت خود یک دعوت نو و معاصر است. اهل بیت علیهم السلام و ماهیت اصلی اقدامات آنان چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ، برگرفته از رسالت پبامبر اسلام است، بنابراین ائمه دنباله روی پیامبرند و مامورند تا راه پیامبر اعظم و رسالت ایشان که همانا ابلاغ دستورات الهی و دگرگون کردن اخلاق انسانها است را طی کنند.
وی تاکید کرد: باید این واقعیت را درک کنیم که ما نباید به دنبال جایگاه امام حسین و تاثیر نهضت ایشان در جهان معاصر باشیم بلکه باید به دنبال جایگاه فعلی خودمان در زندگی و سرگذشت حسین (ع) باشیم.
رئیس دانشکده مطالعات اسلامی دانشگاه لبنان خاطرنشان کرد: حسین یک امام است و جایگاه او همانند جایگاه جد خود، پیامبر اسلام است، بنابراین جایگاه و منزلت ایشان از مرزهای زمان و مکان و هستی فراتر رفته است.
فرح موسی در ادامه سخنان خود با تاکید بر اینکه نام و نهضت حسین(ع) جاودانه و در تمامی دوران ها جایگاه ویژه ای دارد، اظهار داشت: امام حسین خصوصیّت و ویژگی کسی که خلیفه خدا در زمین باشد را دارا بود، بنابراین پیروی از مکتب امام حسین(ع) شرط تبعیت از حقیقت است. حال این سؤال مطرح است که چگونه مردی که خصوصیّات خلیفه خدا در زمین را داراست و تجلی‌گاه اسماء و صفات پروردگار عالم باشد، در دوران معاصر ما هیچ جایگاهی ندارد؟!
استاد مطالعات قرآن در ادامه سخنان خود ضمن تاکید بر ضرورت نهادینه کردن فرهنگ قرآن در جامعه گفت: بدون تردید، اگر بخواهیم موقعیت امام را در جهان معاصر خود بدانیم، قبل از هر چیز باید قرآن را در زندگی خود نهادینه کنیم، زیرا امام و کتاب(قرآن) دو امر متلازمند، یعنی هر کس امام را شناخت کتاب را نیز شناخته است، و هرکس کتاب را نشاخته امام را نیز نشناخته است.
وی توضیح داد: نهادینه کردن فرهنگ قرآن در جامعه امری ضروری و مقدمه تبعیت از راه و روش امام حسین(ع) است زیرا که تمام اقداماتی که امام حسین دیگر امامان اهل بیت انجام دادند با هدف حفظ تعالیم قرآن و بقای اسلام صورت گرفته است.
رئیس دانشکده مطالعات اسلامی دانشگاه لبنان در بخش دیگری از سخنان خود به شیوه درست معاصرسازی و اصلاح شرایط جامعه بر اساس تعالیم الهی اشاره کرد و گفت: در روند اصلاحگری و معاصرسازی ماهیت دین نباید اسیر دگرگونی ها ورخدادهای زمانه شد، بلکه حاکمیت نهایی بر امور باید برای دین و قرآن کریم باشد؛ قرآنی که امام حسین علیه السلام بهترین عمل کننده به آن بود، موضوعی که خود آن حضرت به آن اشاره کرده و فرمودند: «من (که فرزند رسول خدایم) به قیام برای تغییر این اوضاع، از همه کس سزاوارترم.»
فرح موسی در ادامه گفت: حسین علیه السلام وارث خط نبوت است و این موضوع در زیارت وارث بیان شده است. خداوند مقدر نموده که این زیارت امتداد حقیقت در هر زمان و مکان باشد. علاوه بر زیارت مذکور، حقیقت جایگاه والای امام حسین در هر آنچه که در نظام هستی حق است، تجسم یافته است.
وی افزود: معنای حضور امام حسین علیه السلام در زندگی ما این است که ما در جهان خود آزاده باشیم و آزادنه زندگی کنیم همانطور که ایشان فرمودند: «در دنیایتان آزاده باشید». امام حسین نور خدا در هستی و حجت او برای بندگانش است، بنابراین هر کس عاشق و یاور امام حسین باشد پیروز و رستگار خواهد شد. امام خود این حقیقت را تبیین کرده آنجا که میفرماید: «کسی که به من ملحق نگردد فتح و پیروزی را نخواهد یافت.»
رئیس دانشکده مطالعات اسلامی دانشگاه لبنان در پایان گفت: حسین علیه السلام کشتی نجات است و ادامه دهنده راه پدربزرگش حضرت محمد (ص) بود. او از ویژگی ها و منزلت پدربزرگش نیز برخوردار است، پیامبر نیز به این حقیقت اشاره کرده است آنگاه که فرمودند: «خدا دوست دارد کسی را که حسین دوست بدارد.» بی شک هیچ عشقی بدون پیروی و اطاعت از معشوق کامل نبوده و به سرانجام نمیرسد..
حماسه حسینی عالی‌ترین و بزرگترین حماسه جاودانه تاریخ بشری است
در ادامه این نشست میشل کعدی، نویسنده، فلیسوف مسیحی با طرح مقدمه‌ای گفت: مبالغه و اغراق جزئی از دیگر حماسه های تاریخ بشریت است، اما حماسه حسینی حماسه ای کاملا واقعی که برای اصلاح اجتماعی و دستیابی به اهدافی مقدس صورت گرفت، بنابراین نام حسین(ع) و نهضت ایشان تنها یک الگو، رسالت و مکتب نیست؛ حماسه حسینی عالی‌ترین و بزرگترین حماسه جاودانه تاریخ بشری است.
کعدی افزود: نام حسین تداعیگر تاریخ و وقایع دردناکی است که برای سالار شهیدان رخ داده است، اما این نام تنها نماد حزن و اندوه نیست بلکه اندوهی است توام با مسرت و شادی زیرا که شهادت حسین یک پیروزی بود و در حقیقت دستاوردی که با شهادت امام حسین محقق شد، اسلام را زنده نگه داشت.
کعدی با بیان اینکه وقایع دردناکی که در روز عاشورا رخ داد معنای آزادگی و آزادیخواهی، عزت، وفاداری، ایمان و پایداری را به جهانیان آموخت، اظهار داشت: شجاعت حسین و به طور کل آموزه های مکتب حسینی ویژگی های اخلاقی و انسانی فراوانی دارد. این نهضت منادی دفاع از حقیقت و حقوق و عزت نفس و اخلاص برای خدا و اسلام است.
کعدی در ادامه به جایگاه والای نهضت عاشورا در دنیای معاصر پرداخت و گفت: بسیاری از پیروان دیگر ادیان در جای جای این کره خاکی عاشورای حسینی را گرامی میدارند واین نشان دهنده عظمت و بزرگی امام حسین و جاودانگی نهضت ایشان است.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه قیام حسینی تمام معادلات را تغییر داد، از نخبگان و صاحبنظران را به تبلیغ عملی اهداف عاشورا برای جهانی کردن نهضت حسینی دعوت کرد.
کعدی با بیان اینکه بسیاری از اروپایی ها تحت تأثیر شخصیت امام حسین به اسلام گرویدند، گفت: در روند معاصرسازی و تبیین رسالت حسینی در دوران معاصر بر ارزشهایی که امام حسین در راه دفاع از آن جان خود را فدا کرد تمرکز و با گفتمانی جدید آن را به جهانیان عرضه کنیم.
کعدی در پایان نقش ایران در ترویج فرهنگ عاشورا و عشق به اهل بیت را ستود و گفت جمهوری اسلامی ایران همواره در احیا کردن و دمیدن روح تازه بر نهضت حسینی در قرن حاضر نقش آفرینی کرده است.
/6262
