پیمان «آکوس»؛ بهت اتحادیه اروپا از ناتویی انگلیس، آمریکا و استرالیا

به گزارش «پارسینه»، چهار روز پیش، یعنی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۱، سه کشور استرالیا، انگلیس، و آمریکا پیمانی امنیتی سه جانبه‌ای را اعلام کردند که اگرچه هدف ناگفته اش مهار چین در اقیانوس آرام بود، اما موجب خشم غیرقابل وصف فرانسه و بهت اتحادیه اروپا شد.

بر اساس پیمان «آکوس» (AUKUS) که نامش از سرنام کشور‌های عضو آن شکل گرفته، آمریکا و انگلیس برای توسعه و استقرار زیردریایی‌های هسته‌ای به استرالیا کمک می‌کنند و حضور نظامی خود در اقیانوس آرام را گسترش خواهند داد.

از آنجا که استرالیا در پی امضای این توافق اعلام کرد قرارداد ۹۰ میلیارد دلاری برای خرید زیردریایی‌های تهاجمی فرانسوی را لغو کرده است، این امر خشم پاریس را برانگیخت و ضمن فراخواندن سفاریش از واشنگتن و کانبرا، این اقدام را «خنجر زدن از پشت» خواند. اتحادیه اروپا هم دلایل خودش را برای ناخشنودی از این توافق مخفیانه دارد که «بی بی سی» به آن‌ها پرداخته است.

نخستین دلیل ناخشنودی اروپایی‌ها این است که نه تنها در جریان گفتگو‌های مخفیانه سه کشور نبودند، بلکه به نظر می‌رسد آن‌ها حتی خبر نداشته اند که چنین مذاکراتی وجود دارد.

جوزپ بورل نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی است. او عنوانی چنین بزرگ را یدک می‌کشد، اما کشور‌های مذکور هیچ امتیاز ویژه‌ای برای دسترسی او به مذاکرات قائل نشدند.

در حالی که بورل این هفته در نشست خبری مطبوعاتی برای اعلام راهبرد اتحادیه اروپا در منطقه هند و اقیانوسیه حاضر شده بود، سوالات خبرنگاران بیشتر از آنکه درباره اظهارات او باشد، در مورد دیگران بود.

او گفت که ما متاسفیم که مطلع نشده ایم و بخشی از این مذاکرات نبوده ایم. من درک می‌کنم که دولت فرانسه چقدر ناامید خواهد شد

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اذعان کرد که از نحوه زمانبندی‌ها «خوشحال» نیست و اعلام کرد که این یک زنگ خطر برای اروپا است که باید ابتکار عمل را به عهده بگیرد.

اما این منجر مساله به ناخشنودی دوم منجر شد. چگونه؟

اگرچه در این هفته درخواست‌های اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا برای ایجاد «اتحادیه دفاعی اروپا» را شنیدیم، اما اتحادیه اروپا یک قدرت نظامی نیست.

حتی اگر اتحادیه اروپا بداند که چگونه می‌تواند قدرت نمایی کند، مجبور است تصمیم بگیرد که این قدرتنمایی برای چه منظوری است و این نیز آسان نخواهد بود.

یان لسر، نایب رئیس اندیشکده سیاستگذاری «صندوق مارشال ایالات متحده برای آلمان» می‌گوید: «محیط استراتژیک از نظر ورشو، آتن، پاریس و برلین یکسان نیست.»

با این حال، او تاکید می‌کند که روشن است اتحادیه اروپا چه چیزی نمی‌خواهد. از اینجا به دلیل سوم ناخرسندی می‌رسیم.

اتحادیه اروپا نمی‌خواهد با بدتر شدن اوضاع، وسط طرفین دعوا گیر بیافتد و باید «بین ایالات متحده و چین در محیطی به شدت پرتنش» انتخاب کند.

سرانجام، فرانسه به عنوان یکی از اعضای اتحادیه به شدت خشمگین است. فرانسه به عنوان یک قدرت نظامی قابل توجه، در منطقه اقیانوس آرام منافع و حضور دارد. توافق این کشور با استرالیا بخش مهمی از استراتژی آن بود. قرارداد چند میلیارد دلاری یک چیز است و ضربه زدن به استراتژی منطقه‌ای که با زحمت ایجاد شده چیز دیگری است؛ بنابراین، به طور خلاصه، برای اتحادیه اروپا زمان بندی بد بود. اطلاع ندادن پیشاپیش حتی اگر چندان شگفت آور نباشد، تا اندازه‌ای شرم آور بود؛ و همانطور که افغانستان نشان داد، سوالات بیشتری در مورد استقلال استراتژیک این بلوک مطرح شده است. این روز‌ها اختلافات غرب و چین داغ شده، اما اتحادیه اروپا نمی‌داند کجا باید بایستد.