به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی و فناوری، این معاونت، هر سال گزارشی با عنوان «پایش و ارزیابی تحقیق و توسعه، تجاری‌سازی و نوآوری» منتشر می‌کند که نتایج آن نشان‌دهنده وضعیت صعودی شاخص‌های علم و فناوری است.
هدف از انجام پایش و ارزیابی علم و فناوری در کشور ارائه تصویری روشن از وضعیت این حوزه است تا با استفاده از نتایج آن با برنامه‌ریزی درست و دقیق برای گسترش زیست بوم فناوری و نوآوری گام برداریم.
منابع مالی علم، فناوری و نوآوری، دستاورد اقتصادی شرکت‌های خلاق و دانش‌بنیان، دستاوردهای اقتصادی بخش علم، فناوری و نوآوری و محیط و چارچوب نهادی محورهای کلیدی این گزارش هستند که هر یک بخش هایی را دارند.
محور منابع مالی شامل شاخص‌های هزینه‌کرد در تحقیق و توسعه و آموزش، محور دستاوردهای اقتصادی شامل میزان درآمد شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق و مستقر در پارک‌ها و مراکز رشد، میزان اشتغال‌زایی این بنگاه‌ها و صادرات آن‌ها و محور محیط و چارچوب نهادی شامل شاخص‌های حوزه مالکیت فکری است.
توجه به خلق ثروت و توسعه اقتصادی
شاخص «سهم هزینه‌کرد تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی» به عنوان مهمترین شاخص حوزه تحقیق و توسعه روند افزایشی داشته است و از ۰.۲۵درصد در سال ۱۳۹۲ به ۰.۸۳ در سال ۱۳۹۶ و ۰.۸۸درصد در سال ۱۳۹۸ رسید که بهبود مستمر و قابل ملاحظه‌ای است. آمار این شاخص توسط مرکز آمار ایران و برگرفته از نتایج پیمایش تحقیق و توسعه منتشر می‌شود.
از آنجا که هدف محوری سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه خلق ثروت و توسعه اقتصادی است، سهم بخش کسب وکار از هزینه‌کرد تحقیق و توسعه به عنوان معیار مهمی در کشورهای توسعه یافته مورد توجه است که از ۲۵درصد در سال ۱۳۹۶ به ۳۳ درصد در سال ۱۳۹۸ رسیده است. مرجع داده این شاخص پیمایش مرکز آمار ایران است که هر دو سال یکبار توسط این مرکز انجام می‌شود.
۱۳۰ درصد رشد درآمدی شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق
همچنین شاخص کلیدی دیگر در این گزارش، حجم درآمد شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق است که در محور دستاوردهای اقتصادی قرار دارد. درآمد این شرکت‌ها از ۳۶۶ هزار میلیارد ریال در سال ۱۳۹۶ به ۸۵۷ هزار میلیارد ریال در سال ۱۳۹۸ افزایش پیدا کرده که ۱۳۰درصد رشد را نشان می‌دهد. مرجع داده این شاخص ستاد فناوری های نرم و هویت ساز و مرکز شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است.
تعداد اشتغال ایجاد شده توسط شرکت‌های دانش بنیان و خلاق نیز به عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی حوزه اقتصاد دانش‌بنیان است که روند آن در قالب شاخص «تعداد شاغلان بنگاه‌های دانش‌بنیان» در گزارش آمده است. اشتغال ایجاد شده توسط شرکت‌های دانش بنیان و خلاق از ۱۲۷هزار نفر در در سال ۱۳۹۶ با افزایش تقریبی سالانه بیش از ۲۰ هزارنفری، به بیش از ۱۹۱ هزار نفر در سال ۱۳۹۹ رسیده است.
تعداد درخواست‌های ثبت شده برای ثبت اختراع (پتنت)، علامت تجاری و طرح‌های صنعتی و همچنین تعداد اختراعات ثبت شده (پتنت)، علامت‌های تجاری و طرح‌های صنعتی ثبت شده توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور از دیگر شاخص‌های کلیدی در گزارش معاونت علمی و فناوری است. در این شاخص‌ها به طور کلی، ایران روندی صعودی را در سال‌های اخیر تجربه کرده است و از حیث تعداد در اکثر این شاخص‌ها در رتبه‌های بالایی (زیر ۲۰) در دنیا قرار دارد.
واقعی‌سازی، به روزرسانی و ساماندهی نظام آمار و اطلاعات علم، فناوری و نوآوری نیازمند تداوم و گسترش همکاری و تعامل همه نهادهای ذیربط حوزه علم، فناوری و نوآوری با دستگاه‌های متولی تولید و منتشرکننده آمار و اطلاعات است. مرکز آمار ایران، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان توسعه تجارت، گمرک جمهوری اسلامی و سازمان برنامه و بودجه از جمله سازمان‌های کلیدی در زمینه هستند.
