به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، گلیم‌ها دست بافته‌هایی هستند که از پشم بافته می شوند و مانند فرش هستند، با این تفاوت که گلیم علاوه بر زیرانداز کاربردهای دیگری همچون جل اسب و نمک دان دارد.
از گذشته‌های دور گلیم‌بافی در زنجان رواج داشته است و روستائیان از طریق بافت گلیم امرار معاش می‌کردند و کسب درآمد داشتند.
گلیم‌بافی در زنجان دارای ریشه‌های عمیق تاریخی است و از گذشته بسیار دور اکثریت روستائیان هنرمند و با ذوق زنجانی به تولید انواع آن به جهت مصرف داخلی خود می‌پرداخته‌اند.
انواع گلیم با نقوش سنتی و هندسی خاص استان زنجان، تولید انواع خورجین، جل اسب، نمکدان، قاشق‌دان، رختخواب پیچ با همان شیوه بافت گلیم از انواع تولیداتی بوده است که در استان زنجان از رواج بسیار خوبی برخوردار بوده است.
در زنجان نیز مانند سایر نقاط کشور این بافته‌های داری، بر روی این دارهای بسیار ساده چوبی به صورت عمودی در منازل روستائیان تعبیه می‌شده است که در حال اکثر دارهای چوبی تبدیل به دارهای مقاوم فلزی شده‌اند.
زنجان، تولید انواع خورجین، جل اسب، نمکدان، قاشق‌دان، رختخواب پیچ با همان شیوه بافت گلیم از انواع تولیداتی بوده است که در استان زنجان از رواج بسیار خوبی برخوردار بوده است.
در حال حاضر تولید انواع گلیم در ابعاد مختلف در روستاهای زنجان متداول است که از نقوش رایج در مناطق مختلف می‌توان به نام‌های هشت توک، پقل، سماوری، توسپاق (در زبان ترکی به معنای لاک پشت است)، صندوق، اشگل (به معنای سه ترنج) یا تک گل(به معنای یک ترنج) و همچنین ترکیبی همگون، از نقوش حیوانی و گیاهی نام برد.
در منطقه سهرین هم نقشه‌های گلیم به صورت عمله اجرا می‌شود که در حقیقت نوع موج در این گلیم‌ها ایجاد می‌شود، گلیم در شهر زنجان از جایگاه ویژه‌ای بخصوص از جنبه تولید، در خانواده‌های روستایی برخوردار است.
به گفته معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان استان زنجان در حال حاضر فقط در روستای اوچ تپه کارگاه‌های خانگی صنایع‌دستی روستای اوچ‌تپه با اشتغال ۲۰۰ نفر در زمینه گلیم‌بافی در حال فعالیت است.
با توجه به وضعیت اقتصادی برخی از خانوارهای روستایی فعالیت آنان در اقتصاد خانوار تاثیر زیاد و پررنگی دارد که با تقویت و هدفمند کردن آن، می‌تواند اقتصاد روستایی از طریق فعالیت خانگی را افزایش دهد.
اما با توجه به مهارتی که هنرمندان فعال در این رشته دارند، تاکنون آثار بسیار زیبایی از نقش گلیم در زنجان بافته شده است و اخیرا یکی از هنرمندان زنجانی با ذوق هنری خود، اقدام به بافتن نقش سردار سلیمانی در قالب گلیم کرده است.
فریده صفری یکی از بانوان هنرمند زنجانی شاغل در حوزه صنایع دستی است که در آخرین هنر دستی خود نقشی ماندگار خلق کرده است.
این بانوی هنرمند زنجانی که بیش از 15 سال در حوزه گلیم باقی فعالیت دارد، اقدام به ثبت نقش چهره سردار شهید حاج قاسم سلیمانی کرده است.
فریده صفری در گفت‌وگو با فارس درباره خلق این اثر هنری و علت انتخاب این سوژه را تشریح کرد.
فارس: خانم صفری خودتان را معرفی کنید؟
فریده صفری هستم متولد ۱۳۶۳ که در روستای شیخلر و از توابع بخش انگوران شهرستان ماهنشان زندگی می‌کنم.
در مورد حرفه خود و اینکه از چه سالی این هنر را شروع کردید، بفرمایید؟
ببینید، در مناطق روستایی وقتی مادری با یک هنر آشنایی داشته باشد، قطعا فرزندان وی هم از آن بی‌بهره نمانده و خواه ناخواه آن را فرا می‌گیرند و من نیز همینطور گلیم‌بافی و فرش‌بافی را یاد گرفتم.
البته این را هم بگویم که از کودکی به هنر علاقه زیادی داشتم و در بسیاری از رشته‌های هنری در قالب صنایع دستی فعالیت می‌کردم.
یعنی حدودا از چند سال پیش این هنر را یاد گرفتید؟
ببینید یادگیری گلیم‌بافی برای سال‌ها پیش است، اما در حال حاضر حدود ۱۵ سال است فرش و گلیم می‌بافم و در واقع به یک شغل برایم تبدیل شده است.
چون من از روزی که چشم باز کردم، مادرم پای دار قالی بوده است و به خاطر همین امر قالی بافی کار آسانی است.
یعنی در حال حاضر به صورت شغل پیگیر این هنر هستید؟
بله، البته این را هم بگویم که شغل بودن این حرفه از سال‌ها دور اتفاق افتاده است، چون من پس از ترک تحصیل به صورت رسمی و جدی این حرفه را دنبال می‌کنم.
یعنی تحصیلات دانشگاهی ندارید؟
خیر ندارم، من تا کلاس سوم راهنمایی بیشتر درس نخوانده‌ام.
خب از فعالیت حرفه‌ای خود در زمینه گلیم‌بافی بفرمایید؟
همانطور که گفتم با توجه به شرایطی که در خانواده داشتم، گلیم‌بافی را از کودکی یاد گرفتم اما ۱۵ سال است که به صورت حرفه‌ای آن را دنبال می‌کنم.
حس عجیبی است، وقتی مشغول به کار می‌شوم انگار گمشده‌ای داشتم که پیدا شده است، حتی در حین بافت گلیم متوجه زمان نمی‌شوم.
شاید درک این موضوع برای سایرین سخت باشد اما گاهی اوقات آنقدر غرق گلیم بافتن می‌شوم که بعدها می‌بینم در کار پیشرفت خوبی داشته‌ام.
خب فکر می‌کنید در این مدت چند گلیم بافته‌اید؟
نمی‌دانم شاید آمار دقیقی از آن نداشته باشم اما به نظرم عددی بالاتر از 500 تخته باشد که البته همه اینها به فروش رفته است.
چون من به صورت شغل گلیم می‌بافم از همین رو فروش همین گلیم‌ها تاثیر زیادی در اقتصاد خانواده‌ام داشته است.
طرح گلیم‌ها ثابت است یا متغیر؟
نه ثابت نیست و متفاوت بوده است، حتی برخی از گلیم‌ها را به صورت دلی و بدون نقشه بافته‌ام، اما اکثرا طرح مشخصی دارند.
کدام اثر گلیم خودتان را دوست دارید؟
به نظر من بهترین کارم همان بافت چهره سردار سلیمانی است چون احساس می‌کنم من هم توانسته‌ام سهمی در ماندگار شدن نام سردار جهانی داشته باشد.
یعنی بافت گلیم به پایان رسیده است؟
بله بافت آن تمام شده و تحویل سپاه منطقه شده است تا در نمایشگاه استفاده یا بر دیوار نصب کنند.
با چه هدفی این گلیم را بافتید؟
ببینید، شهید حاج قاسم سلیمانی حق بزرگی به کشور دارند و من همیشه به فکر این بودم که به نحوی رشادت‌های ایشان را به نوبه خودم جبران کنم.
و من با بافتن این گلیم در واقع ارادتم را به سردار بزرگ دلها نشان دادم، هرچند شاید این گلیم کمترین هدیه برای سردار آسمانیمان باشد، اما آنچه مسلم است بافتن این گلیم آرامش زیادی به من داد.
از طرح‌های شاخص دیگری که بافته‌اید چیست؟
با توجه به علاقه‌ای که به کشورم دارم، قبلا هم پرچم ایران را بافته بودم و پیشتر از آن هم طرح سپاه را بافته بودم که تقدیم آنها کردم.
بافت تابلو فرش منقش به تصویر سردار دلها حاج قاسم سلیمانی که پس از اتمام کار به سپاه منطقه تحویل دادم تا بر روی دیوار نصب کند. این کار باعث آرامش روحی و افزایش میزان صبر و حوصله من شده است.
چرا پرچم ایران را بافتید؟
پرچم ایران باعث سرافرازی همگان است باید قدردان نظام جمهوری اسلامی ایران باشیم و پرچم این کشور باید در تمام دنیا سرافراز باشد. علاوه بر این آرم سپاه را هم بافته‌ام و به خود سپاه منطقه هدیه داده‌ام.
شما به صورت حرفه‌ای گلیم می‌بافید، آیا همکاری هم دارید یا مشوق خاصی؟
بله همسرم بهترین مشوق من است و حتی ایشان من را همراهی هم می‌کنند، یعنی زمانی که از سر کار برمی‌گردند، مشغول بافتن گلیم می‌شوند.
آیا برنامه‌ای برای گسترش فعالیت خودتان در این رشته دارید؟
بله البته من دوره آموزشی هم برگزار می‌کنم و از زنان روستایی علاقه‌مند به این رشته کارآموز می‌پذیرم، چون دوست دارم هنری که دارم گسترش پیدا کند و علاوه بر این زنان روستایی مستقل باشند و درآمدی هم کسب کنند.
آیا به علاقه‌مندان توصیه می‌کنید که در این رشته فعالیت کنید؟
بسیاری از خانم‌ها و حتی آقایان هستند که به ما مراجعه می‌کنند انتظار دارند که بلافاصله پس از تأسیس کارگاه درآمدزایی داشته باشند اما این کار نیاز به صبوری دارد من سال‌ها با درآمد بسیار کم در این کار فعالیت کردم اما علاقه زیاد من به این حرفه من را در گلیم‌بافی نگه داشت و در حال حاضر از شغلم راضی هستم.
عمده مشکل فعالان در این رشته هنری چیست؟
بینید با توجه به شرایط اقتصادی که در آن قرار داریم، انتظار بر این است که زمینه استقلال اقتصادی بانوان فراهم شود؛، از همین رو از مسولان انتظار دارم که کمک کنند تا کارگاه آموزشی رایگانی را راه‌اندازی کنم تا به زنان بیشتری آموزش دهم و فرهنگ خرید صنایع‌دستی را در جامعه از طریق رسانه‌ها در مردم ایجاد کنند.
و حمایت از فعالان هنر گلیم‌بافی و فرش‌بافی را بیشتر در نظر بگیرند زیرا به دلیل بالا بودن هزینه‌ها در تأمین مواد اولیه، این هنر نیاز به حمایت بیشتری همچون اعطای تسهیلات کم‌بهره و مدت‌دار دارد.
انتهای پیام/73005/م
