محسن شتی اظهار داشت: اگرچه دمانس (زوال عقل) عمدتاً افراد مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما نتیجه اجتناب ناپذیر افزایش سن نیست. در حال حاضر بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان با زوال عقل زندگی می‌کنند و سالانه نزدیک به ۱۰ میلیون مورد جدید گزارش می‌شود که ۶۰ درصد آنها در کشورهای با درآمد کم تا متوسط زندگی می‌کنند.
وی افزود: در ایران برآورد می‌شود حدود ۸.۵ تا ۱۰ درصد جمعیت سالمندان (بیش از ۷۵۰ هزار تا ۸۰۰ هزار نفر) مبتلا به دمانس باشند.
این اپیدمیولوژیست ادامه داد: شایع‌ترین نوع دمانس (زوال عقل)، آلزایمر نام دارد. دمانس یک سندرم است که در آن افت عملکرد شناختی ورای آن چیزی است که از عواقب معمول سالمندی بیولوژیک انتظار می‌رود.
رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت گفت: این اختلال ماهیتی پیش رونده و مزمن دارد و بر عملکرد حافظه، تفکر، جهت گیری، درک، محاسبه، ظرفیت یادگیری، زبان و قضاوت تأثیر می‌گذارد. اختلال در عملکرد شناختی معمولاً با تغییر خلق و خو، کنترل عاطفی، رفتار یا انگیزه همراه است و گاهی این علائم پیش از سایر علائم بروز می‌یابد.
وی ادامه داد: زوال عقل ناشی از انواع بیماری‌ها و صدمات است که به صورت اولیه یا ثانویه بر مغز تأثیر می‌گذارد. بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است و در ۶۰-۷۰ درصد موارد دمانس را شامل می‌شود.
شتی گفت: اگرچه سن قوی‌ترین عامل خطر شناخته شده برای زوال عقل است، اما همانگونه که ذکر شد نتیجه اجتناب ناپذیر سالمندی بیولوژیک نیست. علاوه بر این دمانس به طور انحصاری بر افراد مسن تأثیر نمی‌گذارد - زوال عقل جوان (که به عنوان شروع علائم قبل از سن ۶۵ سالگی تعریف می‌شود) تا ۹ درصد موارد را شامل می‌شود.
وی تصریح کرد: مطالعات نشان می‌دهد که افراد می‌توانند با فعالیت بدنی، اجتناب از سیگار کشیدن، اجتناب از مصرف الکل، کنترل وزن خود، رژیم غذایی سالم و حفظ فشار خون، کلسترول و سطح قند خون، خطر ابتلاء به زوال عقل و زوال عقل را کاهش دهند. عوامل خطرساز دیگر شامل افسردگی، انزوای اجتماعی، تحصیلات پایین، عدم فعالیت شناختی و آلودگی هوا است.
رئیس اداره سلامت سالمندان بیان داشت: زوال عقل در حال حاضر هفتمین علت اصلی مرگ و میر در بین همه بیماری‌ها و یکی از علل عمده ناتوانی و وابستگی سالمندان در سطح جهان است.
وی افزود: زوال عقل دارای آثار جسمی، روانی، اجتماعی و اقتصادی است، نه تنها برای افراد مبتلا، بلکه برای مراقبت کنندگان، خانواده‌ها و جامعه به طور کلی بار فراوانی ایجاد می‌کند.
این اپیدمیولوژیست خاطرنشان کرد: در حال حاضر درمان قطعی برای دمانس وجود ندارد. داروهای ضد زوال عقل و درمان‌های تعدیل کننده بیماری که تا به امروز ساخته شده اند دارای اثربخشی محدودی هستند و در درجه اول برای بیماری آلزایمر توصیه شده اند، اگرچه درمان‌های جدید متعددی در مراحل مختلف آزمایشات بالینی در حال بررسی است.
شتی گفت: علاوه بر این، می‌توان خدماتی برای حمایت و بهبود زندگی افراد مبتلا به زوال عقل و مراقبین و خانواده‌های آنها ارائه داد. اهداف اصلی مراقبت از زوال عقل عبارتند از: تشخیص زود هنگام به منظور ارتقا مدیریت به موقع و بهینه، بهینه سازی سلامت جسمانی، شناخت، فعالیت و رفاه، شناسایی و درمان بیماری‌های جسمی همراه، مدیریت تغییرات رفتاری، ارائه اطلاعات و حمایت بلند مدت از مراقبین.
وی در پایان اظهار داشت: بدین منظور اداره سلامت سالمندان دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس، دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد، مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌ها و دفتر مشاور وزیر در امور توانبخشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خرداد ماه ۱۴۰۰ اقدام به انتشار" برنامه کشوری دمانس در نظام سلامت ایران" کرد.
