با پیروزی انقلاب اسلامی و قطع منافع امپریالیسم از ایران و به دنبال آن ترس از صدور انقلاب به دیگر کشورها و بیداری ملت‌ها، سبب شد دشمنان قسم خورده انقلاب، این پیروزی را برنتابند و با توجه به وضعیت نامناسب ارتش در ابتدای انقلاب، برای رسیدن به مطامع قبلی خود و مقابله با انقلاب ایران، حاکم کینه توز عراق را با ۱۲ لشگر مجهز در تاریخ ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ به سوی ایران روانه و جنگی تمام عیار از راه زمین، هوا و دریا بر کشور ما تحمیل کردند.
اما دشمنان کور خوانده بودند و بر خلاف رویاهایش با مقاومت یکپارچه ارتش و نیروهای مردمی ایران روبه‌رو شدند، از همین رو یکی از طولانی ترین جنگ های تاریخ بشریت رقم خور و با وجود پشتیبانی ۳۵ کشور غربی و عربی، در آخر پس از هشت سال ایثار و جانفشانی، ملت غیور ایران بر دشمن بعثی خود پیروز شد.
در آن زمان پدافند هوایی ارتش در راستای اجرای ماموریت خود در حفظ و صیانت از منابع و منافع کشور در قالب تامین پوشش مراکز حساس سیاسی و اقتصادی کشور با وجود محدودیت های موجود وارد کارزار شد و نبردی بی‌بدیل را در مقابله با حملات هوایی دشمن بعثی به نمایش گذاشت در این مورد ایسنا با سرهنگ رضا کلهری، فرمانده منطقه پدافند هوایی جنوب ارتش جمهوری اسلامی ایران به گفت‌وگو نشست.
در خصوص اهمیت و نقش پدافند هوایی در جنگ و همچنین وضعیت دفاع هوایی کشور در بدو حمله دشمن بعثی بفرمایید؟
در باب اهمیت نقش پدافند هوایی در جنگ‌ها، به صورت خلاصه این نکته را بیان می‌کنم که هیچ طرح و فعل و انفعال آفندی و پدافندی نظامی در دریا، زمین و آسمان بدون حضور و پشتیبانی پدافند هوایی میسر و ممکن نیست. این موضوع با توجه به روند فزاینده توسعه تکنولوژیک ابزارها و تسلیحات هواپایه و اهمیت کسب و حفظ برتری هوایی برای هر کدام از طرفین جنگ‌ها، اهمیت بیش از پیشی نیز یافته است.
در خصوص وضعیت دفاع هوایی کشور در آغاز جنگ ذکر این نکته مهم است که پدافند هوایی نیز همچون سایر یگان‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران کماکان درگیر روند بازسازی خود بر مبنای الزامات و بایدهای ناشی از وقوع انقلاب عظیم اسلامی بود که وارد معرکه جنگ شد. با این حال بر کسی پوشیده نیست که واحدهای پدافند هوایی اولین نیروی عمل کننده در برابر تهاجم اولیه هوایی به کشور عزیزمان در ۳۱ شهریور ۵۹ بود که با اقدام قاطع خود موفق به سرنگونی تعدادی از هواپیماهای مهاجم نیز شد.
برابر اسناد و مدارک موجود بلافاصله بعد از صدور امریه ستاد مشترک وقت ارتش مبنی بر عملیاتی کردن طرح‌های دفاعی از پیش آماده شده، توسط نیروهای سه گانه ارتش، پدافند هوایی از ساعت ۱۴ روز ۳۱ شهریور در سطح کشور بلافاصله با اجرای طرح‌های مربوط به آماده باش و گسترش سامانه‌های در اختیار آرایش جنگی گرفت. ذکر این نکته مفید است که با توجه به افزایش تحرکات مرزی عراق به خصوص از خرداد ۵۹، ارتش با درک وضعیت غیرطبیعی در مرزهای غربی که ناشی از تهاجم دشمن بعثی به پاسگاه‌های مرزی، تجاوز هواپیماهای جنگی به آسمان کشورمان و استقرار لشگرهای پیاده و زرهی عراق در نوار مرزی کشور بود، ضمن پاسخگویی به تحرکات زمینی و هوایی دشمن، با پیش بینی حمله قریب الوقوع به کشور با طراحی و به‌روز رسانی طرح‌های دفاعی راهبردی، مهیای دفاع از کشور در برابر تجاوز دشمن بعثی شده بود.
در طول هشت سال دفاع مقدس نیز در تمامی عملیات‌های زمینی، دریایی و حتی آفندی هوایی، پدافند هوایی حضور و نمود جدی و تعیین کننده‌ای داشته است. علاوه بر آن دفاع از شهرها، زیرساخت‌های اقتصادی و صنعتی، آن هم در گستره وسیع ایران عزیز، رد پای رزمندگان پدافند هوایی مشهود بود.
جناب سرهنگ استنباط من از پاسخ شما به سوال قبل این است که نقش محوری پدافند هوایی در تمامی فعل و انفعالات و عملیات‌های نظامی دوران دفاع مقدس قابل طرح است، به منظور تکمیل بحث، مورد ویژه و مصداقی از نقش آفرینی‌های تعیین کننده پدافند هوایی را اشاره کنید؟
در پاسخ به این سوال استناد می‌کنم به یکی از بیانات فرماندهی معظم کل قوا که عملکرد پدافند هوایی را در عملیات والفجر ۸ معجزه آسا دانستند. همانطور که مستحضرند پیروزی در این عملیات که با تصرف فاو نهایی شد، علاوه بر برهم زدن معادلات نظامی دشمن، موازنه سیاسی را نیز به نفع جمهوری اسلامی تغییر داد. پدافند هوایی در این عملیات بر اساس طرح ابتکاری شهید ستاری ضمن توجه به اصل غافلگیری، با به کارگیری از ظرفیت‌های زمین پایه و هواپایه خود و با بهره‌گیری از تاکتیک تحرک و چابک سازی، موجبات کسب برتری هوایی در صحنه عملیات، و پیشروی نیروهای زمینی و تثبیت موقعیت رزمندگان را فراهم آوردند. انهدام بیش از ۷۰ فروند از هواپیماهای دشمن در ۸۷ روز نبرد پیچیده، نقطه عطفی در تاریخ نه تنها دفاع مقدس که صحنه کم نظیری در تاریخ جنگ‌های مدرن است.
بی‌شک عملکرد نیروهای مسلح در سال‌های دفاع مقدس کماکان منبع ارزشمند و قابل اتکایی برای تمهید آینده دفاعی و نظامی کشور است، در نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به چه شیوه‌ای و در چه سطحی نسبت به بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و تجارب برآمده از آن دوران اقدام می‌شود؟
در سطح کلان، ما معتقد به شکل‌گیری رهیافت و گفتمان نظامی منحصر به فردی هستیم که علاوه بر تاثیر از آموزه‌های متعالی الهی و فرهنگی صدر اسلام و ضمن انطباق با الزامات نظامی و امنیتی عصر حاضر، واجد کارکرد میدانی و رزمی در هر سطح و ساحتی است، این موضوع در نیروی پدافند هوایی آجا همانند سایر نیروهای مسلح به‌طور کامل تئوریزه شده و ضمن انتقال مبانی آن به نسل‌های جدید در دانشگاه‌ها و مراکز آکادمیک، در ساحت میدانی و کارکردی نیز چه در ساختار دهی، چه در تبیین و ارائه الگوهای رزمی و چه در اعمال فرماندهی و مدیریت بر نیروها، چهارچوب و زمینه بومی و کارآمدی را در راستای شکل‌دهی به پدافند هوایی مقتدر، شایسته و در تراز انقلاب اسلامی فراهم آورده است.
در سطحی دیگر پیشرفت‌های تکنولوژیک و دستاوردهای دانشی عظیم امروز ما مرهون خودباوری و اتکا به ظرفیت‌های داخلی است که نقطه عزیمت این دیدگاه را می‌توان در دوران دفاع مقدس یافت.
مرور خبرهای حوزه دفاعی کشور در سال‌های اخیر تاییدی بر عرایض اینجانب است. اگر قله‌های عظیم علمی در ساخت تجهیزات پیچیده‌ای، چون رادار و موشک به دست فرزندان این ملت در پدافند هوایی و صنایع دفاعی کشور فتح می‌شود، اگر پهنه اقیانوس‌ها در دوردست‌ها، به همت سهند و مکران ایرانی و با همت ناوگروه ۷۵ نیروی دریایی راهبردی با اقتدار شکافته می‌شود و اگر موشک‌های نقطه‌زن ذوالفقار و فاتح در هر نقطه از منطقه بر سر خصم فرود می‌آید، در حقیقت ناشی از فرهنگ و آموزه‌هایی است که در آن ایام، بذرهای آن در نیروهای مسلح کشورمان کاشته شد.
به عنوان سوال آخر، منطقه تحت مسئولیت فعلی شما در دوران دفاع مقدس از جهات مختلف مورد توجه دشمن بوده، عملکرد پدافند هوایی را در این زمینه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تعدد نقاط حیاتی و حساس مستقر در استان بوشهر و خلیج فارس از قبیل جزیره خارگ، نیروگاه هسته‌ای، پایگاه‌های دریایی و هوایی، سکوهای نفتی و ... این منطقه را به عنوان یکی از اهداف دائمی حملات هوایی دشمن تبدیل کرده بود. یگان‌های پدافند هوایی مستقر در منطقه برابر تدابیر ابلاغی علاوه بر ایفای ماموریت‌های جاری، به صورت ویژه تمرکز خود را بر تامین دفاع هوایی جزیره خارگ با توجه به اهمیت راهبردی و تعریف آن به عنوان نقطه ثقل اقتصادی کشور معطوف کرده بود. قطع نشدن صادرات نفت کشور حتی برای یک روز، سند سرافرازی پدافند هوایی است. البته نباید از نقش بی‌بدیل خلبانان نیروی هوایی و همرزمان‌مان در نیروی دریایی ارتش در تحقق این مهم غافل بود.
در پایان یاد می‌کنم از شهدای عزیز و مظلوم این منطقه و خطاب به ملت شریف ایران عرض می‌کنم که امروز نیز پدافند هوایی دوشادوش سایر نیروهای مسلح، آماده صیانت مقتدرانه از پهنه هوایی کشور و دفاع جانانه در برابر هر سطحی از تهدید است.
انتهای پیام
