حسنیه سادات مهدوی-همشهری آنلاین:
مرمت اساسی و اضطراری بازار شهرضا دغدغه این روزهای فعالان میراث فرهنگی است در حالی که به نظر می‌رسد نهادها و سازمان‌های متولی اقدام خاصی در این باره انجام نمی‌دهند. بازار شهرضا قرار بود طی طرح بازآفرینی شهری مرمت شود؛ هرچند این کار در قالب یک برنامه مشترک با مشارکت اداره راه و شهرسازی، اوقاف، کسبه بازار، شهرداری و میراث فرهنگی آغاز، اما خیلی زود متوقف شد.
بازار سنتی به عنوان بزرگترین بنای تاریخی سرپوشیده شهرضا از بازارهای قدیمی کشور و مربوط به دوره سلجوقیان است که مساحتی حدود ۹۹هزار و ۷۰۵متر مربع دارد و بیش از 800مغازه در آن فعال هستند. این بازار در طول سال‌ها به صورت پویا و زنده به حیات خویش ادامه داده است و در حال حاضر هم یک بافت تاریخی زنده در قلب شهرضا محسوب می‌شود. مسجد جامع، کاروانسراهای تاریخی، تیمچه‌ها، سراهای تاریخی و سقاخانه‌ها از آثار ارزشمندی هستند که در دل بازار جای گرفته‌اند.
مرمت بازار در قالب طرح بازآفرینی
در سال۹۷، ۱۷شهر برای بازآفرینی شهری انتخاب شدند که شهرضا یکی از آنها بود. طرح بازآفرینی شهری این شهر سال98 با رویکرد احیای 3بافت تاریخی، ناکارآمد شهری و سکونتگاه‌های غیررسمی اجرا شد. بازآفرینی قرار بود با مشارکت راه و شهرسازی، اوقاف، کسبه بازار، شهرداری و میراث فرهنگی انجام شود و به همین دلیل، راه و شهرسازی به مرمت بازار ورود کرد و راسته بازار آهنگران را بر عهده گرفت.
رئیس اداره راه و شهرسازی شهرضا با بیان اینکه سال۹۸ قسمتی از سردر این راسته بازسازی و بهسازی شده است به همشهری می‌گوید: برای مرمت این راسته طرحی تهیه و به تایید میراث فرهنگی رسید، اما این طرح فقط برای راسته بازار آهنگران است و برای کل بازار طرحی وجود ندارد. برای ادامه کار باید همه اعضای ستاد عزمشان را جزم کنند، زیرا تا طرح مصوبی وجود نداشته باشد نمی‌توان اقدامی انجام داد.
غلامرضا سبزواری به پیش‌بینی کانال‌های کف برای انتقال تأسیسات اشاره می‌کند و می‌افزاید: ادارات خدمات‌رسان باید آب و برق و تأسیسات دیگر را به این کانال منتقل کنند.
یک طرح برای کل بازار
بیشتر مواردی که در طرح مرمت بازار آهنگران دیده شده برای همه بازار قابلیت اجرا دارد. رئیس میراث فرهنگی شهرضا با بیان این مطلب به همشهری می‌گوید: به طور مثال سردری که برای این راسته در نظر گرفته شده یا کانال کف تعبیه شده و بدنه‌سازی برای کل بازار قابلیت اجرا دارد. تمام راسته‌ها بر همین مبنا باید مرمت شوند مگر موارد خاصی چون تیمچه سلیم که ساختار متفاوت و طراحی جدیدی می‌خواهد.
افشاری در گفت و گو با همشهری همچنین به مرمت نیمه‌کاره راسته بازار آهنگران هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: طرح راسته بازار آهنگران برای تکمیل نیاز به ۶میلیارد تومان اعتبار دارد. تاکنون ۱۵درصد از کار مرمت این راسته انجام شده و در صورت تخصیص اعتبار، مرمت آن تا دو یا سه سال دیگر به پایان می‌رسد.
لزوم همکاری کسبه بازار
رئیس میراث فرهنگی شهرضا با بیان اینکه یک بنای تاریخی نیاز به مرمت مداوم دارد، اظهار می‌کند: با وجود اینکه میراث برای مرمت بازار مسئولیت دارد ولی ۸۰درصد این بازار ملک خصوصی است و مطابق قانون، اشخاصی که واجد ملک خصوصی دارای ارزش میراثی و تاریخی هستند، باید برای آن هزینه کنند. حتی ارگان‌های دولتی که در ملک تاریخی واقع شده‌اند ملزم به مرمت آن از بودجه داخلی خود نهادها هستند.
رئیس اداره راه و شهرسازی شهرضا نیز بر لزوم مشارکت کسبه در بازآفرینی اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: شهرداری و راه و شهرسازی برای بازسازی این راسته اعتباری را در نظر گرفته‌اند و مشکل در همکاری کسبه و بازاریان است که در حال رایزنی هستیم تا آنها هم به این موضوع ورود کنند.
حفظ میراث شهر
با وجود این، رئیس میراث فرهنگی شهرضا معتقد است تفکر مبتنی بر حفظ و ارزش‌گذاری آثار تاریخی و میراثی در بین مردم، مسئولان و بازاریان این شهر وجود ندارد.
افشاری همچنین به تخریب‌های بازار در ادوار گذشته از سوی شهرداری اشاره می‌کند و می‌گوید: در کل کشور ۱۶۸شهر دارای بافت تاریخی داریم که شهرضا یکی از آن‌هاست. این شهر7/154 هکتار بافت ارزشمند دارد که 9هکتار آن‌را بازار تشکیل می‌دهد.
او با تاکید بر اینکه بازار نیاز به مرمت اضطراری دارد، تصریح می‌کند: اگر اعتبار سالانه یک و نیم تا ۲میلیارد تومان برای این بازار در نظر بگیرند در طول 6 یا 7سال می‌توان آن را به وضعیت قابل قبولی رساند. اعتبار کنونی میراث از سوی فرمانداری شهرضا 15 تا200میلیون تومان برای 3حوزه کاری صنایع دستی، میراث فرهنگی و گردشگری است.
