به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، سال‌ها سرگردانی در یونان، بحران جدیدی را برای هزاران پناهجویی که در اردوگاه‌های جزایر مدیترانه زندگی می‌کنند، به‌دنبال داشته است؛ شیوع بیماری‌های روحی و روانی. نتایج بررسی‌های جدید نشان می‌دهد که در این اردوگاه‌ها از هر 3نفر یک نفر به خودکشی فکر کرده است.
تحقیقات روانشناسان برنامه حمایتی روانی-اجتماعی «کمیته بین‌المللی نجات» در 3جزیره لسبوس، ساموس و خیوس یونان در طول 2.5سال گذشته نشان‌دهنده شیوع موارد گوناگونی از «مشکلات روحی شدید» در بین پناهجویانی است که تعداد زیادی از آنها ایرانی و افغان هستند. افسردگی، استرس بعد از حادثه و آسیب به‌خود ازجمله اختلال‌هایی هستند که در بین همه سنین و با هر پیش‌زمینه‌ای به‌عنوان عوارض شرایط ناخوشایند زندگی در اردوگاه‌های مرزی کشورهای شرق اروپا شایع است.
کمیته بین‌المللی نجات که از سال1933 در زمینه حمایت از آسیب‌دیدگان جنگ و بحران فعالیت می‌کند، در گزارش خود نتیجه‌گیری کرده که سیاست‌های اتحادیه اروپا و یونان در مدیریت بحران مهاجرت غیرقانونی، شکست خورده است. 5سال بعد از اینکه مقامات اروپا در مواجهه با موج پناهندگی تلاش کردند در جزایر مرزی که دروازه ورود پناهجویان است، مراکز پذیرش و تشخیص هویت راه‌اندازی کنند، 15هزار زن، مرد و کودک هنوز در اردوگاه‌ها سرگردان و آواره هستند. این گزارش با توصیف شرایط بحرانی و غیرانسانی اردوگاه‌ها، نوشته که ساکنان این مناطق هنوز دسترسی مناسب به آب، بهداشت و خدمات اساسی مانند درمان، آموزش و مشاوره حقوقی برای پیگیری درخواست‌های پناهندگی خود ندارند.
3نفر از هر 4نفر در 3جزیره یونان که کمیته بین‌المللی نجات در جریان برنامه سلامت روان خود به آنها کمک کرده از مشکلاتی مانند مشکل خواب، افسردگی و اضطراب رنج می‌بردند. میزان شیوع بیماری‌های روحی شدید در طول یک‌سال گذشته از یک نفر در هر 7نفر، به یک‌نفر در هر 4نفر رسیده و میزان آسیب افراد به خودشان نیز 66درصد افزایش داشته است؛ آمارهایی که این گزارش، آن را «هشداردهنده» و زمینه‌ای برای مشکلات دیگر مانند تبعیض و خشونت می‌داند.
حدود 3ماه پیش، آتش‌سوزی در اردوگاه موریا در جزیره لسبوس یونان، بزرگ‌ترین اردوگاه پناهجویان در اروپا، موجب شد 13هزار پناهجو آواره شده و به ناچار به اردوگاه جدید منتقل شوند. روانشناسان بر این باورند این حادثه، وضعیت زندگی در اردوگاه‌ها را به میزان قابل توجهی بدتر کرده است. یکی از روانشناسان به کمیته بین‌المللی نجات گفته است: «موریا جای بسیار نامناسبی بود، اما پناهجویان به آن خو گرفته بودند و آنجا را خانه خود می‌دانستند. حالا این تغییر مکان بعد از آتش‌سوزی تأثیر عمیقی در وضعیت روحی آنها داشته است.»
از سوی دیگر، شیوع کرونا و محدودیت‌های قرنطینه نیز شرایط را برای مهاجران و پناهجویان سخت‌تر کرده است. بنا بر گزارش کمیته بین‌المللی نجات، وضعیت روحی افرادی که در اردوگاه‌ها زندگی می‌کنند از بهار امسال که محدودیت‌های قرنطینه اعمال شد به‌صورت قابل‌توجهی بدتر شده است. ساکنان موریا، قبل از آتش‌سوزی سرگرمی‌های جمعی مانند فوتبال داشتند، اما حالا مجبورند در چادرهای خود بمانند. در گزارش این نهاد آمده است: «تحقیقات نشان می‌دهد که شیوع کرونا چطور وضعیت گروه‌های آسیب‌پذیر پناهجویان را بدتر و مشکلات فراوانی در سیستم پذیرش پناهندگی در اروپا ایجاد کرده است.»
براساس اعلام مقامات یونان، بعد از آتش‌سوزی، بیش از 5هزار نفر به شهرهای دیگر این کشور منتقل شدند. از این تعداد 800نفر به کشورهای دیگر اتحادیه اروپا نقل مکان کرده‌اند که 523نفر آنها کودکانی هستند که به‌تنهایی سفر خود را به اروپا آغاز کرده بودند.
بسیاری امیدوار بودند پناهجویان در اردوگاه جدید، یعنی اردوگاه کاراتپه، وضعیت بهتری داشته باشند. موریا شرایط تکان‌دهنده‌ای داشت و شلوغی بیش از حد آن باعث شده بود به آن عنوان «بلای انسانی» بدهند. اما وضعیت نابسامان مکان جدید، جایی که قبلا میدان تیر نظامیان بوده و چندمتر با دریا فاصله دارد، اعتراض پناهجویان و نهادهای مردم‌نهاد را به‌دنبال داشته است.
تیم روانشناسان برنامه حمایتی روانی-اجتماعی کمیته بین‌المللی نجات نیز وضعیت نامناسب این اردوگاه را تأیید کرده‌اند. استراتیس کیتیلیس، شهردار لسبوس که مخالف استقرار پناهجویان در این اردوگاه است، گفته: «اینجا همواره در معرض باد و باران و سیل است، به همین دلیل مکان مناسبی برای اردوزدن نیست.»
با فرارسیدن زمستان، ساکنان اردوگاه کاراتپه که 7هزار نفر را در خود جا داده است، با مشکلاتی برای گرم‌کردن چادرها روبه‌رو هستند و باید برای دریافت غذا و استفاده از سرویس بهداشتی در صف‌های طولانی بایستند. از سوی دیگر خانواده‌ها در چادرهای بزرگ جا داده شده‌اند که امکان رعایت فاصله اجتماعی در آنها وجود ندارد.
اتحادیه اروپا به‌تازگی اعلام کرده که با همکاری مقام‌های آتن به‌دنبال راه‌اندازی اردوگاهی جدید با امکانات بهتر تا اواخر تابستان سال آینده برای انتقال پناهجویان است. مراکز جدید پذیرش و تشخیص هویت نیز در جزایری مانند ساموس و لسبوس ایجاد خواهد شد. کیتیلیس گفته است: «آنها گفته‌اند که اردوگاه جدید اصلا شبیه موریا نخواهد بود و چیزی بیشتر از یک مکان موقت است، اما تا سال آینده زمانی طولانی در پیش است.»
