همشهری آنلاین-ستاره حجتی: هنوز به فصل بارش نرسیده، پس‌زدگی فاضلاب در شهرهای خوزستان به‌ویژه در ۲ شهر بزرگ اهواز و آبادان خودش را نشان داده؛ مشکلی که سال‌هاست شهروندان و روستانشینان این استان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، اما نه‌تنها علاجی برای آن میسر نمی‌شود بلکه براساس اعلام دیوان محاسبات کشور، به‌نظر می‌رسد اعتبارات آب و فاضلاب خوزستان از سال ۱۳۹۶ تاکنون صرف اموری غیر از چالش‌های این حوزه شده‌است؛ موضوعی که البته پای متخلفان را به دادگاه هم کشاند. ۱۳مردادماه سال‌جاری بود که «سعید بیت‌عرفی»، معاون فنی و حسابرسی اموراقتصادی و زیربنایی دیوان محاسبات کشور اعلام کرد که بیش‌از ۳هزارو ۵۰۰میلیارد تومان تخلفات عدیده در طرح‌های آب و فاضلاب خوزستان رخ داده‌است. احتمالا این اعتبارات که از سال ۱۳۹۶ به استان رسیده، صرف امور دیگری شده‌است. مسئولان می‌گویند متخلفان دراین تحقیق و تفحص شناسایی و پرونده آنان در دادسرای دیوان محاسبات درحال بررسی است و اسامی متخلفان و آرای صادره به دستگاه قضا ارسال می‌شود. اگرچه برای اعاده دادرسی و برقراری عدالت، هیچ‌وقت دیر نیست، اما آنچه حقیقت دارد نه در محکمه، بلکه در زندگی شهروندان خوزستانی اتفاق می‌افتد؛ حقیقتی که این روزها زندگی مردم این استان را سخت‌تر از گذشته کرده‌است. دراین میان خوزستانی‌ها امیدوارند با سفر اخیر رئیس‌جمهوری به این استان، گام‌های سریع‌تری برای رفع مشکلات‌شان برداشته شود و استاندار جدید خوزستان بتواند گره‌های موجود در زندگی مردم این استان را بگشاید.
یک مشکل قدیمی
مریم یکی از اهالی خیابان «گلبهار» اهواز است. او می‌گوید: پس‌زدگی فاضلاب مشکل امروز و دیروزمان نیست؛ قبلا می‌گفتند بارش‌های زیاد و بالا آمدن دبی کارون و تخلیه نشدن کامل فاضلاب به کارون دلیل پس‌زدگی و بالا آمدن فاضلاب دربرخی مناطق است. نخست این سئوال مطرح می‌شود که اصلا چرا فاضلاب باید به کارون بریزد. دوم اینکه امسال چرا وضعیت این‌گونه است؟ درسال‌جاری که نه سیل آمد، نه آب رودخانه بالا آمده‌است و نه هنوز بارشی داشته‌ایم. او ادامه می‌دهد: در بیشتر روزهای سال باید یا با بوی نامطبوع زندگی کنیم یا با آلودگی‌های ناشی از فاضلاب. گاهی اوقات فاضلاب از حیاط و کوچه و خیابان بالا می‌زند. برخی مواقع با یک بارش، سراسر خیابان با آب آغشته به فاضلاب آلوده می‌شود و مردم مجبورند از میان معابر آغشته به فاضلاب رفت و آمد کنند.
مشکل اصلی؛ بوی نامطبوع
اهالی «کوی ملت» اهواز به‌ویژه در فاز چهارم نیز از مشکل فاضلاب گلایه دارند؛ مشکلی که مدت زیادی است زندگی آنان را دراین منطقه با سختی‌های بسیاری همراه کرده‌است. «محمد بابایی» یکی از این اهالی است. او می‌گوید: مشکل اصلی و عمده‌تر ما بوی نامطبوع ناشی از فاضلاب است که نمی‌شود تحملش کرد. بابایی می‌افزاید: آلودگی‌های موجود در منطقه به‌حدی است که کودکان ما به بیماری‌های پوستی دچار می‌شوند. روی پاهای پسرم زخم‌های بزرگ قهوه‌ای ایجاد شده‌است و تاکنون هزینه زیادی خرج دوا و درمانش کرده‌ایم. پزشک گفته نوعی قارچ است که معمولا در شبکه فاضلاب رشد می‌کند. وقتی بچه‌ها مجبور باشند از داخل معابری تردد کنند که به‌دلیل سرازیر شدن فاصلاب، آلوده شده‌است، باید هم منتظر چنین مشکلاتی بود.
چالش فاضلاب در آبادان
اینها درحالی‌است که براساس اعلام سازمان آب و فاضلاب خوزستان، فقط ۶۵ نقطه دارای چالش گسترده فاضلابی در شهر اهواز شناسایی شده‌است؛ کلانشهری با یک میلیون و ۳۰۰ هزارنفر جمعیت. اما مشکل فاضلاب محدود به مرکز استان نیست و اهالی سایر شهرها و روستاهای این استان نیز از بروز چنین مشکلی گلایه دارند، به‌ویژه شهروندان آبادانی که با معضلی به نام انتشار بوی نامطبوع و آلودگی فاضلاب‌های خانگی دست و پنجه نرم می‌کنند. «بی‌نظیر»، از اهالی خیابان «بهمن» آبادان است. او می‌گوید: نمی‌دانم از کدام مشکل بگویم. از آب آشامیدنی شور یا فاضلابی که ساعت به ساعت بالا می‌زند. این شهر مثلا از قدیم شبکه فاضلاب داشت. باور کنید اگر شبکه نیاز به بازسازی دارد، ما هزینه‌اش را می‌پردازیم. این شهروند آبادانی ادامه می‌دهد: خودتان را جای ما بگذارید؛ نمی‌توان سختی‌های زندگی همراه با بوی نامطبوع و آلودگی‌های فاضلاب را تحمل کرد. نه فقط گاهی ناچاریم از خانه بیرون نیاییم تا فاضلاب فروکش کند، بلکه در خانه‌هایمان هم مشکل استفاده از سرویس‌بهداشتی داریم. متأسفانه در سال‌های اخیر مدیران استان نتوانستند گام‌های موثری برای رفع اصولی چنین مشکلاتی بردارند. امیدوارم تیم مدیریتی جدید استان به‌سرعت برای رفع چالش‌های اساسی خوزستان، ازجمله مشکل فاضلاب، چاره‌اندیشی کنند.
اقدام برای رفع نقص‌ها
اهالی منطقه «سده» و خیابان «ذوالفقاری» و چند محله دیگر در آبادان نیز گفته‌های «بی‌نظیر» را تأیید می‌کنند؛ موضوعی که مسئولان شهرداری آبادان نیز آن را تأیید می‌کنند و می‌گویند که طی ماه‌های گذشته شکایت‌های متعدد حتی از مرکز شهر نیز دراین زمینه وجود داشته‌است. «علی بچاری» سرپرست شهرداری آبادان براین موضوع تأکید دارد که از متولیان شرکت آب و فاضلاب این شهرستان درخواست شده‌است که به‌صورت جدی به موارد اعلام شده دراین حوزه رسیدگی و برای رفع نقص‌های موجود اقدام کنند.
اما «مصطفی مهرانفر»، مدیر شبکه آبفای آبادان معتقد است که مسئولیت این چالش‌ها برعهده شهرداری است. او می‌گوید: مشکل در ساخت‌وسازهای غیراصولی است که شهرداری در گذشته، بدون توجه به چنین مشکلاتی، مجوزش را صادر کرده‌است.
نقش ساخت‌وسازهای غیراصولی
«محمد کیانی» کارشناس حوزه مدیریت شهری دراین زمینه به خبرنگارهمشهری می‌گوید: بی‌شک ساخت‌وسازهای غیراصولی، خارج از ضابطه و بدون درنظرگرفتن وضعیت زیرساخت‌ها، یکی از اصلی‌ترین دلایل مشکل موجود در حوزه فاضلاب در خوزستان است، اما فراموش نکنیم که شهرداری براساس طرح تفصیلی یا طرح جامع شهری تراکم مناطق را تعیین می‌کند. ازسویی در کمیسیون‌های مربوط استعلام های لازم از همه دستگاه‌ها، ازجمله شرکت آب‌وفاضلاب گرفته می‌شود.
او ادامه می‌دهد: این استعلام‌ها از همه شرکت‌های خدمات‌رسان گرفته می‌شود تا مثلا بعد از اعطای پروانه ساخت، شرکت توزیع برق یا گاز یا هر دستگاه خدمات‌رسان دیگری نگوید نمی‌توانم خدمات ارائه دهم. یعنی شرکت آبفا پیش‌تر مشخص کرده‌است که امکان توسعه زیرساختی در چه محدوده‌ای را دارد. کیانی می‌افزاید: اداره‌های خدمات‌رسان مانند آبفا می‌توانند مخالفت خود درباره ساخت‌وساز در برخی نواحی که امکان برقراری زیرساخت در آنها وجود ندارد را به‌صورت رسمی اعلام کنند و اکنون در شرایط فعلی نمی‌تواند از زیربار مسئولیت شانه خالی کرد و باید با هم‌افزایی دستگاه‌های مسئول گام‌های موثرتری برای رفع مشکلات مردم دراین حوزه برداشته شود.
