گروه جامعه خبرگزاری فارس : تصور کنید دنیا برای شما در سکوت بگذرد نه صدایی را بشنوید نه کلامی را، سکوت مطلق ویا صداهای نامفهومی را تجربه کنید که نمی‌تواند ارتباط شمارا با دنیای اطرافتان تکمیل کند، در ظاهرتان هم هیچ آثاری از معلولیت به چشم نخورد. بله این توصیفی از معلولیت ناشنوایی است. معلولیتی که به‌تنهایی می‌تواند تأثیرات گسترده‌تری را بر جنبه‌هایی مثل رشد مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و هیجانی فرد ناشنوا داشته باشد، به همین علت به ناشنوایی، معلولیت پنهان می‌گویند؛ این در حالی است که تعداد معلولین ناشنوا در کشورمان دو برابر دیگر معلولیت‌هاست. در آستانه روز جهانی ناشنوایان با «محمد نفریه» معاون توان‌بخشی سازمان بهزیستی کشور به گفت‌وگو نشستیم تا در آستانه فرارسیدن روز ناشنوایان از داشته‌ها و نداشته های امکاناتی که سازمان بهزیستی در اختیار ناشنوایان کشورمان قرار می‌دهد مطلع شوید با ما همراه باشید.
*چه تعداد ناشنوا تحت پوشش خدمات سازمان بهزیستی کشور هستند؟
در حال حاضر در سازمان بهزیستی کشور بیش از ۲۲۲ هزار فرد دارای معلولیت ناشنوایی یا کم شنوایی هستند. چیزی حدود ۱۲.۷ درصد از کل معلولان کشور را شامل می‌شوند و جمعیت آن‌ها دو برابر دیگر معلولان است. ناشنوایان با تقسیم‌بندی‌های مختلف به چند گروه معلولیت خفیف، متوسط، شدید و خیلی شدید تقسیم می‌شوند.
*چه نوع مداخلات توان‌بخشی برای ناشنوایان در نظر گرفته‌شده است؟
سازمان بهزیستی تلاش می‌کند به‌موقع خدمات خود را ارائه دهد و مداخلات توان بخشی خود را در هرزمانی که مددجو مراجعه کند در اختیار او قرار می‌دهد. با اولویت قرار دادن برنامه‌هایی مثل غربالگری، شنوایی‌سنجی نوزادان و کودکان، تشخیص بهنگام و ارجاع به‌موقع، توان‌بخشی گفتاری و شنیداریسعی می کند از بروز دیگر مشکلات جلوگیری کند.
به خانواده و کودک مبتلابه اختلال شنوایی، تجهیزات توان‌بخشی، کمک‌هزینه کاشت حلزون شنوایی، تعمیر و تعویض قطعات پروتز کاشت حلزون شنوایی، ارائه می شود و حتی بعد از کاشت حلزون، آموزش و مشاوره خانواده و آماده‌سازی کودک برای ورود اجتماع فراهم می شود.
*آیا زمان طلایی برای تشخیص معلولیت ناشنوایی نوزادان در نظر گرفته می‌شود؟
بله. این برای ما اولویت دارد. تشخیص ناشنوایی در نوزادی بسیار اهمیت دارد. اگر معلولیت شنوایی قبل از سن سه‌ماهگی تشخیص داده شده و اگر قبل از سن ۶ ماهگی نوزاد خدمات توان‌بخشی و آموزشی را دریافت کند کودک این شانس را دارد که بتواند به‌صورت نرمال در مدارس عادی تحصیل کند و به رشد طبیعی خود ادامه دهد. برای رسیدن به این مطلوب از سال ۸۴ سازمان بهزیستی طرح و برنامه غربالگری شنوایی کودکان در ماه‌های اول بدو تولد را آغاز کرد. طی همه این سال‌ها بیش از ۶۳۰ واحد غربالگری در کل کشور فعالیت می‌کنند و در این مدت بیش از ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار کودک غربالگری شنوایی‌سنجی شده‌اند و از بین آن‌ها ۳۵ هزار کودک ناشنوا و کم‌شنوا شناسایی شدند.
*بعدازاینکه کم شنوایی و ناشنوایی نوزاد مشخص شد برای کودک چه اقداماتی انجام می‌شود؟
خدمات را از بدو شناسایی نوزادان کم‌شنوا و ناشنوا آغاز می‌شود. از پراهمیت‌ترین خدماتی که ارائه می‌شود کاشت حلزون برای نوزادان است. از سال ۸۶ بعدازاینکه مراحل غربالگری در کشور شروع شد، سازمان به این سمت رفت که کاشت حلزون و کمک به کاشت حلزون را در دستور کار خود قرار دهد و در سال ۹۹ بیش از ۳ هزار و ۴۳۰ نفر یا کمک‌هزینه کاشت حلزون یا کمک‌هزینه تعمیر پروتز و کمک وسایل مربوط به حلزون شنوایی دریافت کردند.
*دلیل معلولیت ناشنوایی نوزادان مشخص‌شده است؟
هنوز ۲۵ درصد از ناشنوایی نوزادان نامشخص است، اما با توجه به پژوهش‌های انجام‌شده ۵۰ درصد ناشنوایی علت ژنتیک دارد. ۲۵ درصد مابقی نیز به دلیل بیماری‌های مادر در حین تولد یا بعد تولد مثل زردی گرفتن نوزاد است.
*با توجه به امکاناتی که برای تهیه اقلام توان‌بخشی در نظر گرفته می‌شود چطور هزینه و امکانات برای کاشت حلزون تأمین می‌شود؟
سال گذشته بود که تفاهم‌نامه‌ای بین سازمان بهزیستی، بنیاد بخشش و هیئت‌امنای صرفه‌جویی ارزی و کمیته امداد منعقد شد تا هیچ کودکی ناشنوایی از کاشت حلزون بی‌بهره نشود.
* برای کودکانی که در سن بالاتری قرار دارند چطور؟ برای آن ها چه امکانات حمایتی تهیه شده است؟ آیا به خانواده ها نیز آگاهی لازم برای حمایت از کودکانشان داده می‌شود؟
برای ارائه خدمات بهتر مراکزی را به‌عنوان مراکز آموزشی و توان‌بخشی به خانواده و کودکان مبتلا که زیر ۱۵ سال دارند راه‌اندازی شده است. حالا ۸۸ مرکز در کلیه استان‌ها وجود دارد و بیش از ۴ هزار و ۴۰۰ کودک از خدمات این مراکز بهره‌مند می‌شوند. تیم تخصصی در این مراکز حضور دارند و مشاوره‌های لازم به خانواده این افراد ارائه می‌شود.
*آیا بعد از دریافت خدمات توان‌بخشی کودک دارای معلولیت شنوایی می‌تواند در مدارس عادی تحصیل کند؟
بیش از ۹۰ درصد کودکانی که وارد مراکز خدمات توان‌بخشی سازمان بهزیستی می‌شوند می‌توانند در مدارس عادی ادامه تحصیل دهند. کمتر از ۱۰ درصد از ناشنوایانی که تحت پوشش خدمات توان‌بخشی هستند به مدارس کودکان استثنایی می‌روند.
*آیا مراکز حرفه‌آموزی برای کودکان ناشنوایی که شرایط یادگیری و پیشرفت در تحصیل را ندارند فراهم‌شده است؟
بله مراکز حرفه‌آموزی برای ناشنوایان کم‌توان ذهنی وجود دارد که دانش آموزان بالای ۱۵ سال را می‌پذیرد در این مراکز سعی می‌شود فرد به خودکفایی نسبی برسد. آموزش مهارت‌های پایه، مهارت‌های اجتماعی و آموزش‌های اولیه برای اشتغال به این افراد داده می‌شود. بعدازاینکه این دوره‌ها را گذراندند به کارگاه‌های تولیدی حمایتی می‌روند و در این کارگاه‌ها فاصله بین آموزش تئوری و کار عملی پر می‌شود. در کارگاه‌های عملی درست مثل این است که در محیط کار قرارگرفته‌اند. درست شبیه دوره‌های کار آموزی، به آن‌ها مبلغی به‌عنوان یارانه پرداخت می‌شود که حکم دستمزد و پول‌توجیبی را برای آن‌ها دارد. کارآموزی را تجربه می‌کنند تا بتواند وارد بازار کار شوند.
* مجموعه‌ها و مراکز دیگری برای حمایت از نوزادان و کودکان ناشنوا وجود دارد؟
۶۰ واحد شنوایی‌شناسی در زمینه‌های غربالگری شنوایی نوزادان، ارزیابی و تشخیص کم‌شنوایی. مداخله توان‌بخشی انجام می‌شود و در آن مراکز تجویز و تأمین وسیله کمک شنوایی مثل سمعک، تربیت شنوایی، انجام می‌شود طوری که در سال ۱۳۹۹ تعداد ۲۶ هزار و ۵۰۰ نفر با معلولیت کم شنوایی از واحدهای شنوایی‌شناسی بهزیستی خدمات دریافت کردند و ۶۹ واحد گفتاردرمانی با ۸۲ کارشناس فعالیت می‌کند که علاوه بر درمان اختلالات گفتاری درزمینهٔ توان‌بخشی افراد کم‌شنوا و ناشنوا نیز فعال هستند و در سال گذشته تعداد ۵ هزار و ۱۲۴ نفر از واحدهای گفتاردرمانی سازمان خدمات دریافت کردند.
*چه مبلغی از اعتبارات برای تهیه وسایل کمک توان‌بخشی ناشنوایان هزینه شده است؟
تأمین وسایل کمک توان‌بخشی از دیگر از اقدامات سازمان بهزیستی کشور برای جامعه کم‌شنوایان است که حدود ۲۰ درصد از کل اعتبارات وسایل کمک توان‌بخشی برای افراد دارای معلولیت کم‌شنوایی و ناشنوایی هزینه می‌شود این مبلغ بیش از ۳۱ میلیارد تومان است که در سال گذشته ۲۷۳ هزار نفر از وسایل کمک توان‌بخشی مانند سمعک و ... استفاده کردند و بیش از ۲۰ هزار دستگاه سمعک و ۲۵۲ هزار باطری سمعک و ۲۴۴ هزار مورد سایر وسایل کمک شنیداری تحویل‌شده است.
*با توجه به افزایش قیمت باطری سمعک چه اقداماتی در این زمینه برای کمک به ناشنوایان انجام‌شده است؟
۴۷ هزار و ۶۴۰ نفر با سرانه ۲۴۰ هزار تومان سالانه کمک‌هزینه تأمین باطری سمعک برای مصرف یک‌ساله دریافت کردند.
*چه تعداد ناشنوا تحت پوشش سازمان بهزیستی و مستمری‌بگیر از سازمان هستند؟
بیش از ۱۰۱ هزار فرد ناشنوا و کم‌شنوا تحت پوشش دریافت کمک‌هزینه معیشت توان‌بخشی یا مستمری هستند و یک هزار و ۱۱۶ نفر حق پرستاری دریافت می‌کنند که حق پرستاری در سال جاری به یک‌میلیون تومان افزایش پیداکرده است.
و افرادی که شامل کمک‌هزینه معیشت ماده ۲۷ می‌شوند یعنی افرادی که پایین‌تر از سه دهک درآمدی هستند ماهانه حدود ۱۶۰ هزار تومان به حسابشان واریز می‌شود.
*برای حمایت از تحصیل ناشنوایان چه اقداماتی انجام می‌شود؟
معلولان کم‌درآمد از سال ۱۳۸۳ از دریافت کمک‌هزینه تحصیلی بهره‌مند می‌شوند که در حال حاضر بیش از ۱۳ هزار و ۲۶۱ نفر دانشجو معلول تحت پوشش بهزیستی قرار دارند که از این تعداد ۲ هزار و ۷۰۰ نفر معلولیت شنوایی و کم‌شنوایی دارند.
*طرح پیگیری زبان اشاره بومی‌سازی شده ایرانی به کجا رسیده است؟
از سال گذشته تفاهم‌نامه همکاری بین گروه‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه معلولیت شنوایی برای تحقق زبان اشاره ایرانی به‌عنوان الگوی زبان اشاره فراگیر و مشترک در سطح کشور امضاء شد تا زمینه مساعدی فراهم شود تا این مهم به تأیید و تصویب مراجع ذی‌صلاح برسد. در حال حاضر فعالیت‌های پژوهشی آن در حال انجام است و به زودی کلید می خورد.
*حضور شبکه ملی تشکل مردم‌نهاد و فعالیت انجمن‌های مردمی چه تأثیر مثبتی بر روند بهبود شرایط معلولان شنوایی دارد؟
در حال حاضر ۶۰ تشکل و انجمن فعال در حوزه ناشنوایان و کم‌شنوایان فعالیت می‌کنند اعضاء این تشکل‌ها را اکثراً جامعه ناشنوا و کم‌شنوا تشکیل می‌دهند. سال گذشته شبکه ملی تشکل مردم‌نهاد معلولان شنوایی تشکیل شد تا بتواند کرسی این نوع معلولیت در کمیته هماهنگی و نظارت بر قانون افراد دارای معلولیت پر کند و زبان گویایی برای مطالبات این افراد باشد.
* صداوسیما ناشنوایان را به‌عنوان مخاطب خود پذیرفته است؟ و برای آن‌ها برنامه‌ای دارد؟
مناسب‌سازی محتواهای قابل‌ارائه برای افراد دارای اختلال شنوایی از دیگر اقدامات نوین است و این در حالی است که سال گذشته در راستای اجرای ماده ۲۱ قانون حمایت از افراد دارای معلولیت، تفاهم‌نامه‌ای با شبکه سلامت سیما منعقد و مقرر شد ۶۰ عنوان فیلم سینمایی با استفاده از رابط ناشنوایان مناسب‌سازی شود و در اختیار افراد دارای معلولیت شنوایی قرار گیرد. در حال حاضر ۳۰ فیلم در شبکه سلامت مناسب‌سازی و پخش‌شده و ۳۰ فیلم نیز تا پایان سال از این شبکه برای افراد دارای معلولیت شنوایی پخش خواهد شد.
*سال گذشته اعلام شد که خدمات بیمه‌ای برای ناشنوایان انجام می‌شود این اقدام در حال حاضر صورت می‌پذیرد؟ چند درصد از کودکان ناشنوا تحت پوشش دریافت یارانه قرار می‌گیرند؟
از سال گذشته ۹ خدمت جدید توان‌بخشی ستاره‌دار در بیمه‌های پایه لحاظ شد ازجمله گفتاردرمانی و تربیت شنیداری مربوط به افراد دارای معلولیت شنوایی است؛ همچنین ۱۰۰ درصد کودکانی که از خدمات مراکز روزانه آموزشی خانواده و کودک ناشنوا تحت پوشش دریافت یارانه قرار گرفتند.
انتهای پیام/
